Sycylia
Sycylia to perła Morza Śródziemnego, od lat przyciągająca tłumy spragnionych udanego wypoczynku turystów, oferująca niezwykły miks przepięknych krajobrazów, ciepłego śródziemnomorskiego klimatu i zabytków pozostawionych przez niezliczonych zdobywców wyspy, którzy na przestrzeni tysięcy lat przeciągali „sycylijska linę" między sobą. Trudno im się dziwić...
Dziś i Wy możecie przekonać się na własne oczy, co jest tak pociągającego w Sycylii, zapewniając sobie niezapomniane wspomnienia i cudowne wakacje w tym wyjątkowym zakątku Europy.
Sycylia (po włosku Sicilia) to największa wyspa na Morzu Śródziemnym, licząca prawie 25500 km, , żyje na niej około 5 milionów ludzi. Leży na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego. Od kontynetu dzieli ją tylko wąziutka Cieśnina Mesyńska. Wraz z innymi wyspami (Wyspy Liparyjskie, Egady, Wyspy Pelagijskie i Pantelleria) Sycylia od 1946 roku stanowi we Włoszech autonomiczny region. Sycylijski region jest podzielony na 9 prowincji: Palermo, Katania, Mesyna, Syrakuzy, Trapani, Ragusa, Caltanissetta, Agrigento i Enna. Sycylia miała (nie)szczęście być pod panowaniem Greków, Fenicjan, Rzymian, Bizantyjczyków, Arabów, Normanów, Francuzów i Hiszpanów. Stąd sporo tu greckich świątyń, rzymskich ruin, normańskich kościołów i zamków, jak też bizantyjskich i arabskich kopuł. Kultury tych wszystkich ludów pozostawiły liczne ślady, na które można natknąć się w miejscowych obyczajach, zwyczajach i oczywiście w zabytkach. To w ich różnorodności tkwi tajemnica niepowtarzalności Sycylii. Jeśli do tego wspomnieć o dzikiej przyrodzie, wspaniałych gajach oliwnych, wielokolorowych plantacjach cytrusów, fantastycznej kuchni i otwartych Sycylijczykach, no i o wspaniałym śródziemnomorskim klimacie – nie może dziwić, że miliony turystów z całego świata zjeżdża tu choć na krótki wypoczynek.
Liczne trzęsienia ziemi nawiedzające wyspę nie zniechęcają, lecz wabią wielbicieli przyrody, którzy przybywają zachwycać się największym w Europie, nadal czynnym wulkanem - słynną Etną, która jest też najwyższym szczytem na Sycylii - liczy sobie 3323 m n.p.m.. Sycylia szczyci się aż 65-cioma rezerwatami przyrody i trzema parkami narodowymi.
Sycylia słynie z pięknych, czystych plaż - są one regularnie sprzątane, a jakość wody morskiej eksperci od ekologii określają jako dobrą. Jeśli nie masz czasu na zwiedzenie całej wyspy, a chciałbyś zobaczyć najpiękniejsze plaże (zarówno piaszczyste, jak i żwirowe), liczne zabytki i urokliwe miasteczka, koniecznie udaj się na zachodnie wybrzeże, bogate w liczne zatoki i zatoczki oraz małe wysepki.
Wybrzeża Sycylii oferują fenomenalne warunki do nurkowania. Na plażach znajdziesz mnóstwo szkółek żeglarstwa, windsurfingu i nurkowania. O sprzęt sportowy się nie martw - jest tu mnóstwo wypożyczalni, w których całkiem niedrogo możesz zaopatrzyć się w potrzebny ekwipunek.
Każdy, kto odwiedzi Sycylię nie może zapomnieć o spróbowaniu wyśmienitej kuchni i wspaniałych wyrobów cukierniczych. Liczne zabytki, morze, romantyczne plaże, 2000 godzin nasłonecznienia w roku, wyśmienita kawa, to wszystko powoduje, że Sycylia jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc zarówno przez Włochów, jak i zagranicznych turystów.
Na wschodnim wybrzeżu Sycylii od trzeciorzędu niezmiennie króluje Etna, w średniowieczu nazywana również Mongibello - najwyższy i największy w Europie stożek wulkaniczny - ma aż 145 km obwodu u podnóża, a jego wysokość liczy około 3323 m n.p.m. (z powodów wybuchów jest zmienna). Jest to wulkan czynny, składający się głównie z trachitów i bazaltów.
Z krateru stale wydobywa się para i gaz, a w czasie erupcji dochodzą do tego bomby wulkaniczne i popiół. Etna ma grubo ponad 270 kraterów bocznych, a na jej wschodnim stoku znajdziesz rozpadlinę Valle del Bove o stromych ścianach, głęboką na 1000 metrów. Dolne stoki Etny są gęsto zaludnione, a do wysokości 800-900 metrów n.p.m. sięgają pola uprawne, sady i winnice. Lasy (głównie dębowe, kasztanowe i bukowe) rosną do wysokości 2200 metrów nad poziomem morza, a wysokogórskie murawy - do 3000 metrów. Tam też mieści się obserwatorium wulkanologiczne. Powyżej znajdziesz już tylko zastygłą lawę.
Od V wieku zanotowano 80 dużych wybuchów, a najsilniejszym z nich był ten z 1669 roku, który zniszczył Katanię. Ostatnia erupcja Etny miała miejsce w czerwcu 2004 roku.
Palermo (dla Włochów Palermo, dla Sycylijczyków Palermu lub Palemmu) powstało jako kolonia fenicka już w czasach starożytnych. Obecnie zamieszkuje je ok. 720 tysięcy ludzi.
Do głównych zabytków Palermo należą pozostałości murów rzymskich i punickiej nekropoli, na przykład pałac królewski, który w XI wieku na ruinach zamku arabskiego wznieśli Normanie. To w nim znajduje się słynna XII-wieczna Capella Palatina, arabsko-bizantyjskie sklepienie stalaktytowe i pochodzące z XII wieku mozaiki. W Palermo warto też przyjrzeć się Katedrze S. Rosalia, której posadzki liczą sobie już ponad 700 lat i gdzie mieszczą się grobowce dawnych królów.
Miłośnicy zabytkowych kościołów będą zachwyceni różnorodnością budowli pochodzących z rozmaitych okresów. Zobaczymy tutaj wiele kościołów romańskich - np. kościół S. Cataldo i S. Giovannidegli Eremiti, S. Giovanni dei Lebrossi, della Martorana, del Vespro. Są tu też pochodzące z XII wieku pałace Zisa i Cuba. Świątynie gotyckie na Sycylii to m.in.: S. Agostino, della Gancia, delle Ree Pentife i della Catena. Z tego okresu pochodzą także pałace Chiaromonte, Sclafani, Pietratagliata, Abbatelli, Aiutamicristo i Marchesi. W spuściznie po renesansie zachowały się kościoły S. Maria dei Miracoli, S. Giovanni di Napoletani, S. Gorgio dei Genovesi oraz pałace Scavuzzo, Fieravecchia. Nie braknie tu również budowli barokowych, do których należą kościoły S. Matteo, S. Giuseppe, S. Teresa, del Salvatore i del Olivella.
Mesyna leży nad Cieśniną Mesyńską, w północno-wschodniej części Sycylii. To trzecie pod względem zaludnienia miasto Sycylii (prawie 240 tysięcy mieszkańców), jak też ośrodek administracyjny prowincji Mesyna.
Miasto to założyli w VIII wieku p.n.e. Grecy, jako "Zankle", czyli "kosa" (nazwa nawiązywała do kształtu zatoki, nad którą Mesyna leży).
W grudniu 1908 roku teren, na którym leży Mesyna, nawiedziło silne trzęsienie ziemi, a wskutek niego również i tsunami. Zginęło wtedy ponad 75 tysięcy ludzi, a Mesyna została całkowicie zniszczona. Większość ze zniszczonych przez katastrofę zabytków odbudowano - np. romańską katedrę z największym na świecie mechanizmem zegarowym, gdzie w każde południe figury są wprawiane w ruch. Odtworzono też kościoły S. Annunziata dei Catalani i S. Francesco.
Zwiedzając Museo Regionale zobaczysz m.in. obrazy Antonello z Messyny i Caravaggia. Interesujące są tzw. pylony myseńskie, powstałe w 1957 roku jako słupy wysokiego napięcia dla linii przesyłowej rozciągającej się nad Cieśniną Mesyńską. Później linia ta została zastąpiona kablem podwodnym, jednak słupy zachowano jako zabytki historyczne.
Syrakuzy to ojczyzna Archimedesa, jednego z najwybitniejszych fizyków i matematyków wszechczasów. Archimedesa najczęściej kojarzymy ze słynną frazą: „Eureka !" (co znaczy z greckiego: „znalazłem"), którą wykrzykiwał biegając nago po ulicach, po tym jak wchodząc do wanny pełnej wody sformułował prawo wyporu, nazwane potem jego imieniem. W trakcie II wojny punickiej skonstruowane przez niego maszyny wojenne (wyrzutnie, katapulty, wciągarki linowe, zwierciadla wklęsłe) pomogły Syrakuzyjczykom przedłużyć oblężenie miasta o całe 2 lata. Ostatecznie wojskom rzymskim udało się zdobyć Syrakuzy, co niestety i Archimedes przypłacił życiem.
Dzisiaj Syrakuzy są jednym z najważniejszych miast na Sycylii - to kolebka handlowa, kulturowa i turystyczna, z której w każdej chwili można "wyskoczyć" do sąsiadującej Katanii czy Taorminy.
Zarówno turyści, jak i naukowcy uwielbiają to miejsce. Ci pierwsi - głównie ze względu na wyjątkową malowniczość i mnogość atrakcji, ci drudzy - ponieważ Syrakuzy to jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w całym basenie Morza Śródziemnego.
Amatorzy zwiedzania odnajdą w Syrakuzach swoje siódme niebo. Niemal na każdym kroku moża tu znaleźć nie lada gratkę. A to na przykład amfiteatr grecki z V wieku p.n.e, lub wielokolorowe ogrody skrywane wśród skał dawnych kamieniołomów, czy też Ucho Dionizosa - słynną, "rajską" grotę. Sporo miejscowych zabytków pamiętających czasy starożytne i wczesnośredniowieczne, odrestaurowane w stylu barokowym - np. mieszczącą się w najstarszej dzielnicy miasta - Otrygii - barokową katedrę, do której budowy wykorzystano fundamenty świątyni Ateny datującej się na V wiek p.n.e. Fantastyczną, antyczną atrakcją są też ruiny świątyni Apolla, które wykopano dopiero około 70 lat temu. W Syrakuzach zobaczymy także XIII-wieczny Zamek Maniace, jak również inne pałace pochodzące z XIV i XV wieku. Imponująco prezentuje się bogato zdobiona brama Porta Marina z XV wieku i XVII-wieczny ratusz.
Miasto Archimedesa znane jest również z tego, że można tu zobaczyć cudownie zielone, fantastycznie zagospodarowane parki i niepowtarzalne fontanny, z których najsłynniejsze to Ciane i fontanna Artusa.
Turyści preferujący czynny wypoczynek nie będą mieli żadnego problemu, by spędzić tu udany urlop. Sportowcy znajdą w Syrakuzach mnóstwo ośrodków sportowych, boisk do siatkówki plażowej, pola golfowe i wiele, wiele atrakcji, do których zachęcają głównie miejscowe hotele.
Giardini Naxos to najstarsza miejscowość na Sycylii - jej historia sięga aż 735 r. p.n.e., kiedy to Grecy postanowili założyć tu swoją osadę. 27 wieków później, czyli w rzeczywistości "tu i teraz", miasto to stanowi jeden z najbardziej znanych sycylijskich kurortów. W utrzymaniu tej pozycji znacząco pomagają mu z pewnością wspaniałe, szerokie, świetnie zagospodarowane plaże i bogactwo czekających na turystów rozrywek. Najwięcej odwiedzających przyciąga najbardziej rozwinięta turystycznie dzielnica Recanati. To tutaj zlokalizowano najbardziej luksusowe hotele, oferujące niezliczoną liczbę fantastycznych miejsc, gdzie można wypocząć, ale i trochę się zmęczyć - np. na polach golfowych, pływalniach, kortach tenisowych.
Giardini Naxos uwielbiają ludzie młodzi, a to z uwagi na mieszczące się tutaj parki rozrywki, mnóstwo klubów nocnych i otwartych do białego rana dyskotek. Koneserów włoskich przysmaków nęcą restauracje na świeżym powietrzu, kuszące przechodniów niesamowitymi zapachami dochodzącymi z „kulinarnych kulis". Tych, którzy lubują się w rzadkich i wyjątkowych trunkach, być może zainteresuje możliwość zamówienia słynnego, sycylijskiego wina, które powstaje z unikalnych krzewów winogron porastających wulkan Etna.
Giardini Naxos spełni oczekiwania zarówno tych, dla których idealny wypoczynek to morze, piasek i leżak, jak również tych, którzy od udanego urlopu wymagają odrobiny aktywności fizycznej w postaci bliskich spotkań z ciepła morską falą, czy chociażby namiętnych wędrówek po malowniczych górach w okolicach groźnej Etny.
W uroczym Giardini Naxos znajdziesz sporo światowej klasy zabytków, takich jak ruiny i świątynie greckie, termy rzymskie, pochodzące ze średniowiecza i renesansu kościoły, strzeliste katedry czy wreszcie - patrycjuszowskie pałace.
Taormina to absolutnie niepowtarzalne miejsce. Nie może być inaczej, skoro miasteczko leży nigdzie indziej, jak na stokach wulkanu Etna, a jego niesamowicie strome i kręte uliczki biegną prościutko do pięknych, czystych plaż, otulonych błękitem morza. Jak cała Sycylia, Taormina nosi znamiona wielu kultur, które miały okazję zagościć tu dzięki greckim, arabskim, hiszpańskim i francuskim kolonizatorom.
Turyści kochają Taorminę za to, jak wspaniale łączy naturalne piękno przyrody oraz nowoczesne kompleksy hotelowe i centra rozrywki. Zniewalające krajobrazy współtworzą - prócz wspomnianej natury - wybudowane na stokach śliczne, kolorowe domki, urokliwe zatoczki i przesiąknięty wspaniałą atmosferą zabytkowy port. Wizerunek Taorminy doskonale uzupełniają też takie zabytki, jak świetnie zachowana grecka świątynia, gdzie czczono boginię Venus, czy ruiny greckiego teatru.
Urlop w Taorminie nie zawiedzie podróżnych spragnionych wypoczynku połączonego z dobrą zabawą - mnogość miejsc, gdzie można świetnie się zabawić jest olbrzymia. Przy samej plaży znajdziemy mnóstwo klimatycznych barów, sympatycznych restauracji, urokliwych kawiarni i tętniących muzyką dyskotek. Paradoksalnie jednak Taormina to również idealne miejsce na wypoczynek dla turystów stroniących od hałasu, bowiem i oni znajdą tu dużo spokojnych, pełnych uroku miejsc - np. w zatoce Naxos. Zaproszeni niech czują się także miłośnicy czynnego wypoczynku - Taormina oferuje fantastyczne zaplecze tym, których ciągnie do windsurfingu, nurkowania, wspinaczki górskiej czy trekkingu. U podnóża wulkanu można także zagrać w golfa i w tenisa na świetnie utrzymanych kortach.
Turystów zakochanych w niezapomnianych krajobrazach nie może zabraknąć w Gole Alcantra - doznają tu niesamowitych przeżyć estetycznych, mogąc oglądać zespół zapierających dech w piersiach malowniczych wodospadów.
Jak w każdej bardziej znaczącej turytycznie miejscowości, możesz tu spróbować wina, na które to owoce zbiera się z winorośli porastających Etnę - podobnego smaku i aromatu tak łatwo się nie zapomina.
Jeśli planujesz odwiedzić Taorminę i zostawić tu kawałek swojego serca, być może będziesz miał szczęście trafić na Festival Taormina Arte, który łączy w sobie elementy tańca, muzyki i sztuki teatralnej. To jedna z wielu imprez, jakie odbywają się w tym mieście - zazwyczaj organizowane są one w ruinach greckiego teatru, a ich celem jest połączenie wyjątkowych wrażeń estetycznych z najzwyczajniejszym w świecie przyjemnym spędzaniem wolnego czasu.
To malowniczo położone na wysokiej skale nad samym brzegiem morza sycylijskie miasteczko słynie ze średniowiecznych zabytków i wyjątkowej urody. Popularna jest opinia, iż jest to najpiękniejsza miejscowość kąpieliskowa na całej Sycylii.
W Cefalu przeważają urocze białe domki reprezentujące typowo włoski styl, a kręte, wąziutkie uliczki zdobi mnóstwo kolorowych kwiatów. Lokalizacja Cefalu przywodzi na myśl skojarzenie jakoby miasteczko było kolorowym gniazdem, które jakiś rajski ptak uwił sobie między Morzem Tyrreńskim, a potężnymi, mieniącymi się żółcią i brązem górami.
Turyści, którzy uwielbiają tutaj wracać, ogromnie cenią sobie fakt, że ta niewielka nadmorska wioska nie utraciła nic ze swojego regionalnego charakteru, a jednocześnie śmiało można ją nazwać nowoczesnym kurortem. Nieopodal cefalskich piaszczysto-żwirowych plaż jest sporo sympatycznych kawiarni i tawern, nie brak też rzecz jasna dyskotek.
Zwolennicy wypoczynku campingowego z pewnością zwrócą uwagę na leżące przed wjazdem do miasta dwa campingi. Bardziej luksusowy, ale i droższy to "Costa Ponente".
Amatorzy zwiedzania zabytków, również tych światowej klasy, nie będą się nudzić. Mnóstwo tu średniowiecznych kościołów i fortyfikacji. Nasłynniejszym obiektem jest normańska katedra, której wnętrze zachwyca turystów bizantyjskimi freskami, zaprojektowanymi przez arabskich artystów.
W Cefalu znajdują się dwa bezcenne arcydzieła sztuki włoskiej: "Portret nieznajomego mężczyzny" - pochodzący z 1470 roku obraz Antonello da Messina (przechowywany w Muzeum Fundacji Mandralisca) oraz niesamowita katedra normandzka, której absydę zdobią bizantyjskie mozaiki datowane na pierwszą połowę XII wieku. W mieście znajdziesz sporo arabskich akcentów, które urozmaicają ogólny obraz miasta - choćby śliczne, niskie białe domki, ogromne żelazne bramy chroniące większe posiadłości czy arabskie łaźnie.
Za miastem natomiast można podziwiać liczne gaje oliwne i świecące soczystymi owocami plantacje cytrusów. Na głównym Piazzo możesz skosztować fantastycznego capuccino lub najeść się rewelacyjnym spaghetii lub pizzą, bowiem cefalskim kucharzom smakołyki te wychodzą nader wyśmienicie.
Miasto jest znane ze swych winnic i win, ponoć najlepszych na Sycylii. Jednak aby w pełni poznać i poczuć sycylijski klimat Cefalu, koniecznie odwiedź miejscowy bazar. Kupując świeże ryby czy owoce morza od miejscowych handlowców, przekonasz się, jak serdeczni, spontaniczni i życzliwi są mieszkańcy tej wyspy.
Katania to spore, bo liczące 340 tysięcy mieszkańców, miasto leżące na wschodnim wybrzeżu, u stóp budzącej strach i podziw Etny. Turyści chętnie "zahaczają" o tę miejscowość, ponieważ leży między innymi, chętnie odwiedzanymi dużymi centrami turystycznymi - Taorminą i Syrakuzami. Chlubą Katanii są wspaniałe, długie, piaszczysto-żwirkowe plaże, otulone wysokimi klifami. Usytuowane na nich hotele oferują sporo rozrywek, które dla amatorów spędzania czasu na plaży organizują zawodowi animatorzy i instruktorzy sportów wodnych. Można tu więc pograć w siatkówkę, wypożyczyć wszelaki sprzęt sportowy czy zamówić sympatyczny rejs statkiem.
Katania powstała ponad 2700 lat temu jako kolonia grecka. Do naszych czasów zachowały się liczne ślady różnych kultur - rzymskiej, arabskiej czy też normandzkiej. Trzeba pamiętać, że nieposkromiona Etna nie szczędziła miastu kataklizmów, ale mimo licznych erupcji, pożarów i trzęsień ziemi Katania nie straciła najważniejszych zabytków. Sporą ich część znajdziesz w jednej z najstarszych dzielnic miasta - Piazza Duomo. Turyści lubujący się w zwiedzaniu historycznych budowli będą zachwyceni swoistą "mozaikowością" obrazu Katanii - tutaj starożytne ruiny intrygująco przeplatają się z bogatymi w zdobienia budynki z baroku. Wśród nich uwagę turystów przyciąga monumentalna katedra i nietypowa fontanna w kształcie słonia, zaprojektowana przez włoskiego artystę, Vaccariniego. Imponująco prezentuje się też wzniesiony w pierwszej połowie XIII wieku na polecenie cesarza Fryderyka XI zamek Ursino. Słynne Ogrody Belliniego zapewnią Ci relaksujący wypoczynek w niezapomnianym miejscu. Przemieszczanie się po mieści ułatwia świetnie rozwinięta komunikacja (głównie kursujące po Katanii i okolicach autobusy linii AMZ).
Wśród wielu wrażeń z pewnością nie można zpomnieć tego, jakie wywierają na turystach mieszkańcy Katanii - ludzie niezwykle gościnni, ceniący tradycję i entuzjastycznie kultywujący sycylijskie święta. Jeśli będziesz mieć szczęście znaleźć się w Katanii w czasie trwającego cały tydzień festiwalu św. Agaty, pewnikiem zaskoczy Cię jego przebieg (jeśli nie doczytasz tego tekstu do końca). Na ulice wychodzą tłumy ludzi w każdym wieku i czekają na pojawienie się olbrzymiej świętej figury, którą ciągnie na wozie malowniczy korowód pięćdziesięciu mężczyzn i chłopców, ubranych obowiązkowo w białe koszule i czarne czapki.
Mieszkańcy Sycylii mają opinię kulinarnych koneserów. Jak nikt inny potrafią delektować się kęsem często dla nas "zwykłego" jedzenia. Jednak wystarczy raz zasmakować na przykład pistacji z Bronte czy migdałów z Noto, łyknąć kroplę deserowego wina z Marsali, a zechce się już zawsze raczyć swoje podniebienie sycylijskimi smakołykami.
Fanstastycznie ciepły klimat gwarantuje niesamowicie słodkie i soczyste owoce i warzywa niemalże przez cały rok. Ale to makaron - dla Włochów "la pasta" - jest podstawą kuchni na tej włoskiej wyspie. Rodzony sycylijczyk powie, że makaron i oliwa z oliwek wystarczą, żeby zaserwować pyszny obiad. Jeśli jeszcze doda się świeżutkich pomidorów, bakłażanów czy brokułów, a do tego sporo świeżych ziół, w szczególności bazylii, tymianku i mięty - wykwintne danie gotowe. Trzeba pamiętać tylko o jednym - absolutnie w żadnym wypadku makaron nie może być rozgotowany, la pasta MUSI być "al dente", czyli półtwarda (dosłownie "na ząb").
Drugim niezbędnikiem kuchni sycylijskiej jest oliwa z oliwek, często wyciskana własnoręcznie. Poza nią, przebojem kucharzy na Sycylii są przyrządzane na setki sposobów owoce morza. Natomiast przysłowiową wisienką na sycylijskim torcie jest wino, bez którego nie rozpoczyna się żadnego obiadu.
Agatokles (Tyran Syrakuz), Archimedes, Vincenzo Bellini, Diodor Sycylijczyk, Tornatore Giuseppe, Enzo Maiorca, Gaetano Mosca, Bernardo Provenzano (znany jako Don Corleone), Salvatore Quasimodo. Salvatore Riina