‎3. Więzi społeczne i ich wpływ na stan bezpieczeństwa lokalnego
• więzi społeczne – definicja, rodzaje
• wpływ więzi społecznych na stan bezpieczeństwa lokalnego

Więź społeczna.

Każdy człowiek uczestniczy w różnych formach życia zbiorowego, np. rodziny, grupy koleżeńskiej, narodu, społeczeństwa. Niezbędnym warunkiem istnienia i prawidłowego funkcjonowania tych form są więzi społeczne między ich członkami.

Pojęcie więzi społecznej jest definiowane w różny sposób przez różnych socjologów. Może to być zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej skupiających jednostki, podgrupy i inne elementy zbiorowości – w całości zdolna do trwania i rozwoju. Ogólnie można uznać, że to co łączy jednostkę z grupą, z daną zbiorowością, jej relacje, stosunki i zależności, to właśnie nazywamy więzią społeczną. Więzi, które tworzą się w grupie wynikają ze świadomości przynależności jej członków, a przejawiają się w posiadaniu wspólnych wartości czy interesów, w pierwszeństwie interesów grupowych przed osobistymi, w identyfikowaniu się członków grupy z jej wartościami, przekonaniami i działaniami, a także w uznawaniu grupowych konformizmów.

Typy więzi społecznych

Więzi Naturalne – Ich źródłem jest wspólne pochodzenie lub pokrewieństwo członków grupy. Ten typ więzi nigdy nie wygasa, występuje, np. w rodzinie.

Więzi Zrzeszeniowe – Powstają w wyniku dobrowolnego zrzeszania się ludzi w różnych organizacjach, np. stowarzyszeniach bądź związkach zawodowych.

Więzi Stanowione – Są narzucane z zewnątrz lub ustanawiane siłą. W przeciwieństwie do więzi naturalnych, więzi stanowione słabną lub zanikają, gdy przestają istnieć warunki, w jakich się one wytworzyły, np. więzienie.

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­__________________________________________________________________________________________________________________________

Jeśli chodzi o wpływ więzi społecznych na stan bezpieczeństwa lokalnego to stwierdzić można, iż notowane jest osłabienie więzi w ostatnich latach, a zarazem spadek tegoż bezpieczeństwa lokalnego. Wpływ na taki stan rzeczy mają między innymi procesy urbanizacyjne czy chociażby zmiana modelu funkcjonowania rodziny, np. coraz rzadziej można spotkać rodziny wielopokoleniowe w których seniorzy rodziny przejmowali kontrolę nad społecznością lokalną – rodziną, blokiem, a nieraz osiedlem. Wraz ze wzrostem aktywności zawodowej, zmniejsza się zakres wspólnego życia rodzinnego na rzecz pozarodzinnego, a to jeszcze bardziej osłabia wzajemne relacje.

Więzi społeczne są elementem, który pozwala społecznościom na pohamowanie egoistycznych zachowań człowieka i kontrolę zachowań jednostki przez większość. Celem kontroli jest zmuszenie jednostki do postępowania zgodnego z normami przyjętymi przez społeczeństwo. Emil Durkheim był prekursorem tak zwanej teorii kontroli. Kontynuatorem był między innymi Travis Hirschi, którego myślą przewodnią jest stwierdzenie, że główną przyczyną zmniejszenia bezpieczeństwa lokalnego jest osłabienie lub zerwanie więzi społecznych. Elementami więzi społecznych według Hirschiego są:

Przywiązanie ( pozytywny, emocjonalny związek osobami z najbliższego otoczenia; osoba pozostająca w emocjonalnym związku z grupą osób przejmuje i stara się przestrzegać wzorców postępowania, jakich doświadczyła w tej grupie)

Zaangażowanie ( uczestnictwo w działalności uznanej za ważną, czyli przeświadczenie, że na przykład zaangażowanie w działalność zapobiegawczą pozwoli włączyć w ten proces osoby z najbliższego sąsiedztwa)

Zaabsorbowanie ( to działalność pozytywna, która tak pochłania osoby, że dla działalności przestępczej nie zostawia miejsca)

Przekonanie ( to gotowość do przestrzegania norm społecznych. Im stopień jest niższy, tym podatność osoby na złamanie normy społecznej lub prawnej może być wyższa )

Samokontrola ( to cecha osobowości kształtująca się w wyniku wychowania. Jej niski poziom pozwala wykorzystać nadarzającą się okazję i popełnić przestępstwo dla zaspokojenia własnych potrzeb )

Zawiązanie więzi społecznych, ich umacnianie lub rozerwanie zwiększają lub zmniejszają bezpieczeństwo lokalne, np. popełnienie przestępstwa. Teorie zakładają, że sprawcy przestępstw postępują racjonalnie – szacują zysk, jak również ryzyko i kary które mogą ich dosięgnąć. Wychodząc zatem z tej zasady społeczeństwo może sterować zachowaniami potencjalnych sprawców, zwiększając ryzyko zatrzymania i surowego ukarania sprawców, jak również we wczesnym stadium kształtowania osoby w danej więzi, ustrzec ją przed popełnieniem przestępstwa, zwiększając tym samym bezpieczeństwo lokalne. Tak więc aby maksymalnie zwiększyć bezpieczeństwo lokalne należy w odpowiedni sposób kształtować jednostki już w więzi naturalnej, poprzez wpajanie odpowiednich zasad i pokazywanie trafnych wzorców do naśladowania.

Źródła :

„Wiedza o społeczeństwie” P.Leszczyński & T. Snarski, Operon 2010 „Bezpieczeństwo społeczności lokalnych” A. Urban, 2009