Umowy w obrocie gospodarczym: umowa sprzedaży – firmy – ok. 60%, umowa sprzedaży – os. fizyczne – ok. 95% (w całym życiu)

Prawo określa (negatywnie lub pozytywnie) pewne wzorce zachowań, dla nas i dla innych wobec nas. Dla osób prywatnych jak i dla organów państwa. (wzorce dozwolone, wskazane, prawne).

Zmiana charakteru prawnego gruntu może nastąpić w planie miejscowym (pod warunkiem zgody odpowiednich organów – decyzja administracyjna).

Wyłączenie z produkcji rolnej lub leśnej to wyłączenie tylko tych skrawków ziemi, na których będą znajdowały się budynki - na drodze wystąpienia o decyzję o warunkach zabudowy.

Prawo nie działa wstecz. Postępując zgodnie z obowiązującym prawem, nie można nas ukarać, gdy prawo się zmieni.

Prawo jest skuteczne, gdy szybko można znaleźć, osądzić i wykonać karę na osobie prawo łamiącej.

Związek osobowy – to związek pomiędzy działaniem danej osoby a skutkami tego działania.

Sytuacja: próba rzutem elementem wyposażenia domu, w celu trafienia współmałżonka; pod wpływem gniewu rzecz ta nie trafia i wylatuje przez okno, trafiając przechodnia, który doznaje uszczerbku na zdrowiu.

Opis: działanie osoby rzucającej, skutek – uszkodzenia osoby pod blokiem, trzeba wykazać winę – zamiar uszkodzenia, czy osoba miała zamiar uszkodzić osobę pod blokiem? Związek przyczynowy byłby gdybyśmy trafili współmałżonka. Odpowiedzialność z winy umyślnej – wyższa sankcja karna. Wina nieumyślna – bez zamiaru wyrządzenia szkody.

Osoba fizyczna – to każdy człowiek. Osoba fizyczna staje się nią w momencie narodzin i przestaje nią być w chwili śmierci (chwila ustania wszelkich czynności życiowych – decyduje o tym lekarz, wystawiany jest akt zgonu).

Warunkowa zdolność prawna – płód rozpoczyna byt prawny przed urodzeniem, gdy np. umiera ojciec tego dziecka – wówczas płód staje się spadkobiercą.

Osoba prawna – jest to wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa może samodzielnie występować jako podmiot prawny. Os. prawna jest tworem sztucznym, powołanym przez os. fizyczną, wyjątkowo przez os. prawne.

4 elementy osoby prawnej: ludzki, majątkowy, organizacyjny, cel działania.

Element ludzki – członkowie os. prawnej – założyciele, os. w zarządzie, pracownicy.

Element majątkowy – zasadniczo każda os. prawna ma swój własny majątek; niejednokrotnie ustawodawca wymaga zgromadzenia odpowiedniego kapitału do założenia osoby prawnej.

Element organizacyjny – istnieje w każdej os. prawnej; wpływa na skuteczność działania os. prawnej, – kto, pod kogo podlega, pewna hierarchia.

Cel działania – os. prawne są powoływane w celu: zarobienia, prowadzenia działalności: dla zysku lub charytatywnie; każda os. prawna musi mieć cel działania. Wąski cel działania powoduje utrudnienie możliwości zmiany prawdziwego działania, gdy zmieni się koniunktura. Szeroko postawiony cel, w razie przekwalifikowania np. produkcji, nie wymaga zmiany w dokumentach.

Zdolność prawna – zdolność (możliwość) bycia podmiotem praw i różnych obowiązków. Os. fizyczna zdobywa zdolność prawną w momencie urodzenia, (płód może mieć warunkową zdolność prawną) niezależnie od jakichkolwiek zdolności fizycznych, psychicznych, itd.

Zakres zdolności prawnej u os. fizycznej może być zróżnicowany w zależności od wieku. Np. os. małoletnia nie może być wykonawcą testamentu – wymaga należytego doświadczenia życiowego (termin prawny) – 18 lat. Jeśli kobieta w wieku lat 16 i mężczyzna w wieku lat 17 zawrą związek małżeński i przed uzyskaniem lat 18, rozwiodą się, zachowują prawo przysługujące osobom pełnoletnim.

Zdolność do czynności prawnych – zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych (np. umów). Aby stać się właścicielem rzeczy, wystarczy mieć zdolność prawną, lecz aby rzecz zbyć, zastawić, obciążyć, dostać w spadku, trzeba mieć zdolność do czynności prawnych.

Rodzaje zdolności do czynności prawnych:

Pełna - Os. fizyczna uzyskuje z chwilą ukończenia 18 lat, lub przez zawarcie związku małżeńskiego za zgodą sądu opiekuńczego. Os. pełnoletnia, która nie została ubezwłasnowolniona. Ten, kto ją ma, może samodzielnie i bez ograniczeń dokonywać czynności prawnych w granicach prawa;

Ograniczona - Os. małoletnie, które ukończyły lat 13 oraz os. ubezwłasnowolnione częściowo. Os. ubezwłas. częściowo może dokonywać czynności, lecz musi być na nie zgoda kuratora, czyli dla dziecka – rodzica, lub inna osoba. Os. taka może samodzielnie zawierać umowy w drobnych sprawach życiowych, rozporządzać własnym zarobkiem o ile sąd nie postanowi inaczej, może swobodnie rozporządzać rzeczami oddanymi do swobodnego użytku

Brak - Nie posiadają os. które nie ukończyły lat 13 oraz os. ubezwłasnowolnione całkowicie; przyczyny są takie same jak dla ubezwłas. dla ograniczonej, – jeśli os. nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

Ubezwłasnowolnienie częściowe – os. pełnoletnia z powodu: choroby psychicznej, niedorozwoju, innego rodzaju zaburzeń psychicznych w szczególności z powodu pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego a potrzebna jest pomoc do prowadzenia spraw tej osoby.

Jeśli osoba ubezwłasnowolniona częściowo wykona czynność bez zgody kuratora to umowa jest nieważna. Umowy takie mogą zostać potwierdzone przez zatwierdzenie kuratora.

Niepowetowana strata – przekroczenie ceny najwyższej dla tego produktu. Zgodnie z zapisami prawa, osoba do lat 18 nie używa należycie rozumu.

Brak zdolności do czynności prawnych skutkuje tym, że osoba nie może samodzielnie dokonywać czynności prawnych. Czynności w drobnych sprawach życia codziennego są spoko – umowa jest ważna, jeśli została wykonana oraz jeśli nie pociąga rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej do czynności prawnej.

Osoby prawne nabywają z chwilą powstania, założenia, zarejestrowania, zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnej. Przyjmuje się osoby prawne zakładane są przez osoby fizyczne o należytym doświadczeniu życiowym. Założenie spółki z osobami o ograniczonym prawie do czynności prawnej oraz niewłaściwe sporządzenie umowy może skutkować tym, że spółka może posiadać ograniczone prawo do czynności prawnych. Są może wystawić rozporządzenie z datą wsteczną np. w przypadku umowy zawartej przez os. ubezwłasnowolnione, ale przez ubezwłasnowolnieniem, jeśli wykażemy w sądzie, że ta osoba nie używała należycie rozumu w chwili zawierania umowy.

Podmioty prawne – osoby fizyczne, osoby prawne, ułomne osoby prawne.

Osoby prawne – zdolność do czynności prawnych oznacza odpowiedzialność tych osób za działania przez nie podejmowane. Os. prawna działa przez organ.

Organ – część składowa osoby prawnej. Wola organu może być nieograniczona. Przedstawiciel ma ramy woli – np. ramą są przepisy prawne.

Zasady współżycia społecznego

Przedstawicielstwo ustawowe – przedstawicielstwo działa na podstawie przepisu prawnego; najczęściej prawo rodzinne; tych ram nie wolno dobrowolnie zmieniać

Przedstawicielstwo pełnomocnictwo – wynika z umowy, strony mogą kształtować jej treść

Przedstawicielstwo prokura – (prokurent) – dotyczy stosunków handlowych, przepisy Kodeksu Spółek Handlowych

Osoby prawne: osoby państwowe – jedyną jest Skarb Państwa, osoby prawne będące przedstawicielami gmin, ułomne osoby prawne.

Skarb Państwa – reprezentuje go Minister Skarbu, a zadania SP określone są w konstytucji; SP jest jedynym podmiotem, który swoje źródło znajduje w Kodeksie Cywilnym. Na mocy ustawy, działalność osób prawnych jest rejestrowana. Ulegają likwidacji albo poprzez urzeczywistnienie się stanu faktycznego (po spełnieniu ustanowionego celu rozwiązuje się sama, lub do daty końca celu), lub poprzez decyzję organu, albo poprzez decyzję sądu np. sądu decyduje o ogłoszeniu upadłości osoby prawnej. Osoby prawne posiadają zdolność prawną bez ograniczeń od momentu rejestracji. Majątek osoby prawnej może być gotówkowy lub aporty rzeczowe.

Nieruchomości – grunty, budynki oraz urządzenia trwale związane z gruntem o ile stanowią odrębny przedmiot prawa własności. Rzeczami ruchomymi są te rzeczy, które nie są nieruchomościami. W skład majątku wchodzą: gotówka, aporty, prawa na dobrach niematerialnych – patenty, prawa do utworów, prawa ochronne na znaki towarowe, nieruchomości

Własność (Art. 140 KC) – W granicach określonych przez ustawy i w zasadach współżycia społecznego. Prawo własności to prawo korzystania (używania rzeczy, pobierania z niej korzyści) i rozporządzania rzeczą. Prawo współżycia społecznego – np. cisza nocna w mieszkaniu w bloku. Szczególny rodzaj własności – współwłasność (2 lub więcej osób): rozłączna lub nierozłączna.

Współwłasność rozłączna: możliwość podzielenia rzeczy na współwłaścicieli.

Współwłasność nierozłączna: nie da się podzielić rzeczy na współwłaścicieli. Nieruchomości – zasadniczo podzielne. Rzecz można sprzedać i podzielić się hajsem.

Prawo własności: jest prawem zbywalnym, nie wygasa w skutek nie wykonywania prawa własności, naruszenie prawa własności (pozbawienie właściciela władztwa nad rzeczą (kradzież), naruszenie własności w inny sposób niż pozbawienie władztwa nad rzeczą)

Zasiedzenie w dobrej wierze – 20 lat – osoba nie wie, że nie jest właścicielem.

Zasiedzenie w złej wierze – 30 lat – osoba wie, że nie jest właścicielem.

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

Działalność gospodarcza: działalność zarobkowa obejmująca działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Każda działalność gospodarcza musi być wykonywana w sposób: zorganizowany – możliwość wykonywania w każdym czasie tej działalności (posiada technologię, wiedzę, niezbędne urządzenia), ciągły – wykonywanie działalności cały czas, lecz nie oznacza to, że nie może być przerw – w prawie jest to wykonywanie działalności w sposób systematyczny.

Nie stanowią działalności gospodarczej działalności w zakresie: ogrodnictwa, leśnictwa, rybactwa, szeroko rozumianej agroturystyki, produkcji rolnej

Przedsiębiorca – jest to osoba fizyczna, os. prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, ale posiadająca zdolność prawną, wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorcę ustawodawca uznaje również wspólników spółki cywilnej.

Zasada swobody działalności gospodarczej – każdy przedsiębiorca może w dowolnym czasie podjąć, swobodnie wykonywać i w dowolnym czasie zakończyć działalność gospodarczą, a podjęcie, wykonywanie, zakończenie działalności gospodarczej odbywa się na równych prawach dla wszystkich z zachowaniem warunków określonych przez przepisy prawa. Granice działania wyznaczają przepisy prawa.

Zasada rejestracji – przedsiębiorca może podjąć się wykonywania działalności gospodarczej dopiero po zarejestrowaniu.

Przedstawiciele indywidualni – wpisy do ewidencji działalności gospodarczej.

Przedstawiciele w formie spółek – rejestr w krajowym rejestrze sądowym np. w dziale spółek.

Krajowy rejestr sądowy – wpisy wszystkich działalności poza działalnością os. fizycznych.

Rejestr spółek – do wpisu spółek, dowiemy się wszystkiego nt. danej spółki.

Rejestr sądowy – przyjmuje się, że dane w nim zawarte są zgodne ze stanem rzeczywistym.

Rejestr podmiotów gospodarczych – prowadzony przez GUS – charakteryzuje się tym, że podmiot gospodarczy otrzymuje indywidualny, stały, numer rejestrowy. Po tym numerze jesteśmy w stanie w każdym czasie sprawdzić, co się działo z tym podmiotem. Numer wykorzystywany jest tylko raz. Podmioty gospodarcze muszą mieć również numer REGON.

NIP – numer identyfikacji podatkowej, prowadzony przez urzędy skarbowe, nadawany przedsiębiorcom ale i wszystkim podatnikom.

Zasady uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów.

Nieuczciwa konkurencja – to, gdy ziomuś dokłada hajs do działalności. Na rynku gospodarczym przedsiębiorca ma zarobić. W interesie konsumentów jest konkurencja na rynku.

Poszanowanie słusznych interesów konsumenta: produkt który nabywamy ma nam odpowiadać, produkt ma być należytej jakości.

Zasada spełniania innych wymogów prawa. Przedsiębiorca jest zobowiązany spełniać określone warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem zdrowia, życia, moralności publicznej i ochrony środowiska.

Zasada posiadania odpowiednich kwalifikacji. Osoby wykonujące czynności u przedsiębiorcy, mają mieć odpowiednie kwalifikacje.

Zasada należytego oznaczenia produktów. Każdy przedsiębiorca wprowadzając produkt (towar) do obrotu, jest zobowiązany umieścić informacje: firma przedsiębiorcy, adres, nazwa towaru, inne oznaczenia wymagane przepisami odrębnymi

Zasada rachunku bankowego - Posiadanie rachunku bankowego do regulowania należności.

Koncesje – administracyjno prawne zezwolenie danemu podmiotowi na prowadzenie ściśle określonego rodzaju działalności prawnej. Organ koncesyjny może przewidywać udzielenie ograniczonej lub nieograniczonej liczby koncesji. Udzielenie koncesji, odmowa, zmiana, cofnięcie – decyzja administracyjna (przysługuje tryb odwoławczy od decyzji).

Okres na który udziela się koncesji – od 5 do 50 lat, chyba, ubiegamy się o koncesję na okres krótszy niż 5 lat (rzadkość). Możliwość ubiegania się o promesę koncesji – organ obiecuje udzielenie koncesji, jeśli podmiot spełni warunki wymagane w okresie promesy.

Rodzaje działalności objętych koncesją: poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie kopalin ze złóż; bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze jak również w podziemnych wyrobiskach górniczych, wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją, a także wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym i policyjnym, wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią, ochrona osób i mienia, przewozy lotnicze, rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych

Gdy liczba koncesji jest ograniczona: jeśli przedsiębiorstw jest mniej lub max. tylu ile koncesji, to spełniające wymagania dostają koncesję, a jeśli więcej, to organ przeprowadza przetarg – przedsiębiorcy ponoszą opłatę koncesyjną i jej wysokość jest decydująca.

Cofnięta koncesja – możemy ubiegać się o nową po upływie 3 lat od wydania decyzji o cofnięciu koncesji. Decyzja nie jest równoznaczna z jej prawomocnością. Można np. przez 3 lata walczyć w sądach, by po uprawomocnieniu od razu wystąpić o drugą koncesję.

Zezwolenie – administracyjno-prawne – dopuszczenie do prowadzenia działalności prawnej.

Działalności na które musimy uzyskać zezwolenie: obrót hurtowy napojami alkoholowymi, powyżej 18% (również na sprzedaż jakiegokolwiek alkoholu), loterie fantowe, bingo fantowe, loterie promocyjne i audio cośtam (?), prowadzenie działalności w specjalnej strefie ekonomicznej, odbieranie odpadów komunalnych, opróżnianie zbiorników bezodpływowych, transport nieczystości ciekłych, prowadzenie schronisk dla zwierząt, leczenie substancyjne świadczone przez zakłady opieki zdrowotnej osobom uzależnionym od narkotyków, produkcja tablic rejestracyjnych, obrót instrumentami finansowymi (akcje, obligacje) oferta publiczna instrumentów finansowych (np wprowadzanie spółek na giełdę), organizacja, funkcjonowanie i utworzenie funduszu emerytalnego, utworzenie i prowadzenie działalności w formie banku, korzystanie z częstotliwości komunikacyjnej (np. telefonia komórkowa), utworzenie i prowadzanie giełdy towarowej, odzyskiwanie, zbieranie i transport odpadów, na podst. prawa o miarach – na instalację, naprawę oraz sprawdzanie przyrządów pomiarowych, zastosowanie nowych technologii uzdatniania wody przeznaczonej na spożywanie przez ludzi, prowadzenie laboratorium referencyjnego (doświadczenia odnoście modyfikacji genetycznych) wytwarzanie środków odurzajacych, substancji psychotropowych, będących środkami leczniczymi, transport drogowy, połów i przetwarzanie ryb, prowadzenie lotnisk i obsługa lotnisk, wprowadzanie elektronicznych instrumentów płatniczych, prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, pośrednictwo ubezpieczeniowe, usługi pocztowe, produkcja banderoli akcyzy, prowadzenie funduszy inwestycyjnych, prowadzenie funduszy inwestycyjnych, wycinka lasu, utworzenie i działanie wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (powyżej 2000m²), działalność zw. z narażaniem na działanie promieniowania jonizującego (zezwolenie albo zgłoszenie), prowadzenie warsztatu zajmującego się tachografami cyfrowymi

Licencjonowane działalności: przewóz osób samochodami osobowymi (np. taxi; do 5 osób), transport kolejowy (na rekreacyjnych, wycieczkowych trasach niewymagane)

Zgoda na działalność: prowadzenie systemu płatności lub rozrachunku papierów wartościowych. Licencja i zgoda mają charakter zezwolenia. Większe wymagania przy zezwoleniu niż przy licencji lub zgodzie.

Dwie formy działalności poza granicami państwa: Oddział – zagraniczny przedsiębiorca może robić to, co robił u siebie w kraju; jeśli za granicą chcemy prowadzić szerszą działalność, to należy rozszerzyć ją w Polsce; zagraniczni przedsiębiorcy w Polsce również muszą uzyskać zezwolenia i koncesje na odpowiednie typy działalności (np. holenderska firma zajmująca się w Holandii hodowaniem zielska - w sumie to i tak nie dostaną...). Przedstawicielstwo – służy tylko do prowadzenia reklamy i promocji przedsiębiorstwa

Spółki osobowe – najważniejszym elementem spółek jest skład osobowy (najczęściej niezmienny przez czas trwania spółki).

Spółki kapitałowe – najważniejszy jest kapitał, skład może się zmieniać (np. akcjonariusze spółki akcyjnej).

Rygor nieważności – np., jeśli umowa zawarta jest ustnie, to jest nieważna. Zarząd w spółce akcyjnej ma być.