Systemy polityczne

Biuro – prezydium izby.

Prezydium – przewodniczący wraz z zastępcami.

Konferencja przewodniczących –(przewodniczący izby, zastępcy, przewodniczący komisji i klubów parlamentarnych) sporządza kalendarz prac Parlamentu i porządek dzienny sesji miesięcznych oraz dokonuje przydziału miejsc posłów na sali.

Rodzaje ustaw stanowionych przez parlament:

- ustawy referendalne – przyjmowane z pominięciem parlamentu w drodze referendum, projekt albo propozycja ustawy referendalnej może dotyczy ć jedynie organizacji władz publicznych, reform w zakresie polityki ekonomicznej i społecznej Narodu i służb publicznych, które w tym uczestniczą, a także ratyfikacji traktatu, który nie będzie sprzeczny z konstytucją, propozycja ustawy referendalnej nie może dotyczyć uchylenia ustaw promulgowanych w ciągu roku poprzedzającego przedłożenie tejże propozycji;

- ustawy organiczne – dotyczą kwestii wyraźnie wskazanych w konstytucji, są stanowione w odpowiednim trybie, zazwyczaj doprecyzują to, co zostało zapisane w konstytucji, weto Senatu może być obalone dopiero bezwzględną większością głosów ZN, ale w sprawach Senatu weto senackie jest absolutne, w momencie konfliktu z ustawą „zwykłą”, RK orzeka o niekonstytucjonalności ustaw zwykłych, a gdy ustawy organiczne są niekonstytucyjne, to RK zmienia ich charakter na ustawy zwykłe;

- ustawy „zwykłe”;

- ustawy finansowe – są najpierw uchwalane w ZN, krótsze terminy dla uchwalenia tych ustaw przez obie izby, a gdy dojdzie do przekroczenia terminu projekty mogą zostać przyjęte w drodze ordonansu;

- ustawy o finansowaniu ubezpieczeń społecznych;

- ustawy programowe – określają cele działalności gospodarczej i socjalnej państwa, dotyczą głównie państwa socjalnego;

- ustawy dotyczące Wspólnot Terytorialnych i obywateli francuskich zamieszkałych za granicą – projekt trafia najpierw do Senatu.

Obecna koalicja: UMP, NC, MPF

Premier: Francois Fillon

System: wielopartyjny blokowy.

Blok prawicowy: unia na rzecz Ruchu Ludowego, Partia Radykalna, Partia Chrześcijańsko- Demokratyczna, Nowe Centrum, Nowoczesna Lewica, Łowiectwo, Wędkarstwo, Przyroda, Tradycja, Ruch dla Francji.

Blok lewicowy: Partia Socjalistyczna, Francuska Partia Komunistyczna, Partia Lewicy Radykalnej, Zieloni.

Rada Konstytucyjna

- kontrola konstytucjonalności prawa,

- rozstrzyga spory kompetencyjne między parlamentem a rządem oraz między państwem a niektóre jednostki zamorskie,

- stoi na straży praworządności wyborów i referendów

- 9 (???) członków: 3 wskazanych przez Prezydenta Republiki, 3 wskazanych przez przewodniczącego Senatu, 3 wskazanych przez przewodniczącego ZN, kadencja 9-letnia (co 1/3 lata odnawiana jest 1/3 składu).

Odpowiedzialność Konstytucyjna Prezydenta

- początkowo odpowiedzialność przed Wysokim Trybunałem Sprawiedliwości w razie „Zdrady stanu”,

- reforma konstytucyjna z 2007/08- prezydent może być „złożony z urzędu” w razie „naruszenia swoich obowiązków rażąco sprzecznego sprawowaniem funkcji” przez „Parlament zebrany w charakterze Wysokiego Trybunału – wymóg 2/3 głosów.

Inne organy państwowe:

- rada stanu,

- trybunał kompetencyjny- rozstrzyga spory pomiędzy sądami powszechnymi a administracyjnymi, przewodniczy Minister Sprawiedliwości

- rada ekonomiczna i społeczna- składa się z około 200 osób, organ doradczy rządu i parlamentu,

- izba obrachunkowa,

- mediator republiki/o

Mediator Republiki- odpowiednik Rzecznika Praw Obywatelskich, parlamentarzyści kierują wnioski do mediatora.

Najwyższa Rada Sądownicza- organ odpowiedzialny za sprawowanie odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów i prokuratorów, jednocześnie odpowiada za ich niezawisłość.

Francuski senat po reformie:

Do 2004r. = 331 na 9-letnią kadencję (co 3 lata 1/3 do wymiany)
Do 2011r. = 348 na 6-letnią kadencję (co 3 lata ½ do wymiany)

NIEMCY

Rzesza Niemiecka, czyli Republika Weimarska: 2 prezydentów (Friedrich Ebert, Paul von Hindenburg), 14/15 kanclerzy.

Republika Weimarska powstała w 1919 roku. Od nazwy miasta Weimar pochodzi nazwa okresu w niemieckiej historii, Republika Weimarska. 19 stycznia – wybory do Zgromadzenia Narodowego – posiedzenie inauguracyjne w Teatrze Narodowym w Weimarze – rady rewolucyjne uznają ZN za organ władzy najwyższej i rozwiązują się – ZN wybiera na prezydenta Niemiec F. Elberta – ZN ratyfikuje traktat wersalski – ZN przyjęło tekst konstytucji – podpis prezydenta – wejście w życie nowej konstytucji.

17 landów, zmiana nazwy państw na kraje związkowe. Przeniesienie dużej części kompetencji landów na stopień wyższy (na federację) – w stosunku do konstytucji z 1871 roku. Parlamentarno – gabinetowy system rządów. Parlament dwuizbowy: Reichstag (Parlament Związkowy), Reichrat (Rada Rzeszy) – w jej skład wchodzili przedstawiciele poszczególnych landów. Kanclerz Rzeczy i ministrowie: byli mianowani przez prezydenta, rządzący by działać musiał posiadać poparcie Reichstagu. Prezydent: wybierany przez Naród w wyborach powszechnych na 7 lat, z urzędu wódz naczelny sił zbrojnych, miał prawo wydawania dekretów w tzw. stanie konieczności (jedynym wymogiem była tylko kontrasygnata kanclerza)., mógł według własnego uznania rozwiązać Reichstag. Tzw. przełamanie konstytucji – wchodziła do życia większością potrzebną do zmiany konstytucji, mogła być niezgodna z konstytucją.

III Rzesza

Nazwa nieoficjalna państwa niemieckiego w latach 1933-1945r. 3 kanclerzy: A.Hitler, J. Goebbels, I. Schwerin von Krosigk. 2/3 prezydentów: P. von on Hindenburg, A. Hitler, K. Donitz.

30 stycznia 1933r. – prezydent powierza Hitlerowi tekę kanclerza.
1 lutego – rozwiązanie Reichstagu.
30 stycznia 1934r. – ustawa o nowej strukturze Rzeszy.
1 sierpnia 1934r. – ustawa o połączeniu urzędu prezydenta i kanclerza Rzeszy (urząd prezydenta przestał istnieć, pozostał kanclerza, Hitlera zaczęto nazywać fuhrerem i kanclerzem Niemiec.

Odbudowa państwa niemieckiego po 1945
Władze przejęła Sojusznicza Rada Kontroli. Członkami czterech głównodowodzących wojsk koalicyjnych. 1946-7 – przyjmowanie tymczasowych konstytucji krajów związkowych, pierwsze wybory do ciał przedstawicielskich Landów. Stolica państwa pozostaje Bonn (1949-1990). Bizonia(01.01.1947), Trizonia (08.04.1949)

10.02.1990r. – zgoda ZSRR na połączenie państw niemieckich.
12.09.1990r. – układ pokonferencyjny RFN – NRD (po konferencji 4+2).
03.10.1990r. – formalne złączenie obu podmiotów.

Prace nad konstytucją Niemiec

Sierpień 1948r. – 11 parlamentów krajowych zachodnich stref wybrało 65 członków Rady Parlamentarnej (jako członków zgromadzenia ustrojodawczego); w składzie Rady zasiadali również przedstawiciele Berlina (bez prawa głosu). Działaniom Rady przypatrywali się gubernatorzy wojskowi trzech stref zachodnich. Pierwszy projekt został odrzucony z inicjatywy gubernatora francuskiego. 8 maja 1949r. przyjęto ostateczną wersję tekstu konstytucji. 4 dni później zaakceptowali to gubernatorzy. 2/3 krajów miało przyjąć konstytucje, by weszła ona w życie – przeciwko opowiedziała się tylko Bawaria. UZ RFN weszła w życie 24 maja 1949 roku.

Sztywność konstytucji – trudno jest ją zmienić. Niemiecka należy do sztywnych.

Ustawa Zasadnicza RFN

Sztywność – pomimo sztywnego charakteru, bardzo często jest zmieniana.
Nazwa – Ustawa Zasadnicza jako coś mniej znaczącego od konstytucji i coś tymczasowego.
Pozostawienie w mocy części przepisów poprzedniej konstytucji.

RFN

16 landów ( z czego 3: Brema, Hamburg, Berlin to miasta-landy). Można zmieniać ich strukturę terytorialną (inicjatywa ludowa + referendum/ustawa federalna).

Kraje związkowe: własna konstytucja, własne parlamenty/rządy, własne organy administracji, własne sądownictwo, krajowe trybunały konstytucyjne, podwójne obywatelstwo, mogą w określonym zakresie zawierać umowy z podmiotami zagranicznymi wobec całego państwa.

Samorząd terytorialny w RFN:
a) kraj związkowy: LANDSTAG, rząd na czele z premierem, pierwszym burmistrzem lub rządzącym burmistrzem,
b) okręg regencyjny: nie występują w miastach-krajach i Szlezwiku-Holszytnie,
c) powiat: Rada powiatowa na czele ze starostą: część miast jest wyłączona z powiatów, nie ma powiatów w miastach-krajach; komisja powiatowa,
d) gmina: rada gminy z burmistrzem.

Rząd w miastach-krajach określany jest jako Senat. Do 2000 roku Bawaria miała bikameralny parlament (zniosła senat w referendum). Tylko w Bawarii okręg regencyjny jest trzecim stopniem szczeblem samorządu terytorialnego, w pozostałych krajach – należy do administracji państwowej.

Zasady ustrojowe RFN

a) Zasada Demokratyzmu:
- zasada suwerenności narodu – wszelka władza pochodzi od Narodu, który sprawuje ją poprzez swoich przedstawicieli
- zasada rządów przedstawicielskich,
- zasada praw i wolności jednostki.

b) Zasada Państwa Socjalnego – z tej zasady nie można wywodzić konkretnych praw czy roszczeń jednostki; federacja ma obowiązek zabezpieczenia wszystkim, a zwłaszcza najuboższym pewnego minimum egzystencji.
c) Zasada Federalizmu
d) Zasada Państwa Prawnego

Zasada federalizmu

Jest ona pochodną scentralizowania państwa w dobie rządów A. Po wojnie władze okupacyjne przyjęły federacyjny ustrój terytorialny państwa niemieckiego, a tej koncepcji pochodną był z kolei podział zachodnich Niemiec na strefy okupacyjne. Ta forma państwa została przyjęta jeszcze zanim zabrano się do przygotowania UZ !!! UZ uchwalili przedstawiciele 11 krajów wchodzących w skład federacji, a nie przedstawiciele Narodu.

- instytucjonalnym wyrazem federalnej budowy państwa jest Bundesrat
- zasada homogeniczności – konstytucje landów powinny odpowiadać założeniom Ustawy Zasadniczej
- zasada domniemania kompetencji na rzecz landów – wszystko co nie jest zastrzeżone ustawowo dla federacji przynależy d krajów związkowych
- zasada prymatu prawa federalnego – prawo federalne posiada wyższą moc prawną niż prawo krajowe.

Federalizm RFN

Federalizm Kooperacyjny- współpraca władz federalnych i krajowych w kluczowych kwestiach (gospodarczych, socjalnych).

Federalizm Funkcjonalny- duży zakres kompetencji i zadań zostaje przekazany landom.

Federalizm Wykonawczy- federacja narzuca z góry co należy wykonywać, niższe jednostki nie mają prawa dyskusji.

Ustawodawstwo Wyłączne i Konkurencyjne

Ustawodawstwo Wyłączone – ustawodawstwo należy do federacji.

Ustawodawstwo Konkurencyjne – może być przedmiotem ustaw parlamentów krajowych oraz parlamentu

Nowelizacja UZ z 2006 roku.
Ustawa Federalna może teraz określić, że federalna regulacja może zostać zastąpiona przez prawo landów, jeżeli konstytucyjny wymóg jej wydania przestał istnieć. Zniesiono artykuł związany z ustawodawstwem ramowym: do tej pory artykuł określał zagadnienie, w których ustawodawstwo krajowe może być realizowane dopiero po wydaniu odpowiednich ustaw ramowych.

Komisje:
- stałe,

- nadzwyczajne,

- śledcze,

- powołane do załatwienia określonych spraw.

Ustawa zasadnicza RFN- zmiana częściowa i całkowita:
• Wyróżnia się tryb całkowitej zmiany i częściowej
• Zmiana całkowita-> wymóg poparcie ludu 
• Zmiana częściowa -> 2/3 w Bundestagu i 2/3 w Bundesracie; 
• Ograniczenie co do czasu:
o Stan wyższej konieczności ustawodawczej
• Ograniczenie co do materii:
o Podział Federacji na kraje związkowe
o Współdziałanie landów w ustawodawstwie
o Zasady z art.1
Nienaruszalność godności i praw człowieka
Związanie prawami podstawowymi wszystkich praw
o Zasady art. 20:
Zasada demokratycznego i socjalnego państwa federacyjnego
Zasada suwerenności narodu (Naród sprawuje swoją władzę poprzez udział w wyborach i głosowaniach)
Zasada związania władzy wykonawczej oraz wymiaru sprawiedliwości ustawami i prawem
Zasada prawa do oporu wobec każdego, kto usiłuje obalić porządek konstytucyjny.