TEMATY DO KOLOKWIUM (Wykład)

Chemiczny (stacjonarny)

WYKŁAD: Prawo własności intelektualnej i przemysłowej

18.11.2014

1. Hierarchia źródeł prawa w Polsce i ich krótka charakterystyka

KONSTYTUCJA -> USTAWY I RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE -> ROZPORZĄDZENIA -> AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

1. Pojęcie i budowa normy prawnej

Norma prawna to wynikająca z przepisów reguła postępowania, wydana lub usankcjowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym. Norma prawna zbudowana jest z trzech części.

W jej skład wchodzą:

1) hipoteza (każda norma prawna znajduje zastosowanie tylko w pewnej sytuacji).

2) dyspozycja (dyspozycja jest to część normy prawnej, która wskazuje obowiązujący - w danej sytuacji - sposób zachowania. Co należy zrobić, a co jest zabronione - o tym informuje właśnie dyspozycja. Jest ona kluczową częścią normy).

3) sankcja (sankcja jest to ta część normy prawnej, która mówi, jakie ujemne skutki pociągnie za sobą niezastosowanie się do dyspozycji).

1. Podstawowe różnice pomiędzy dyrektywą a rozporządzeniem unijnym

Rozporządzenie – w Unii Europejskiej stanowi najważniejszy akt prawny o najszerszym zasięgu; do wydawania rozporządzeń upoważnione są dwa organy: Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska. Rozporządzenia mogą być skierowane do nieograniczonej liczby podmiotów, zarówno do rządów, jak i osób fizycznych (adresatami mogą być zarówno państwa, jak i jednostki). Swoim charakterem rozporządzenia zbliżone są do ustaw polskiego porządku prawnego, pełnią rolę ujednolicającą przepisy prawa w krajach wspólnotowych UE, Podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym UE. Każde rozporządzenie wchodzi w życie w terminie w nim zawartym. Obowiązują bezpośrednio, nie ma okresu transpozycji. Władze krajowe mają obowiązek uchylenia wszelkich przepisów niezgodnych z treścią rozporządzenia oraz zakaz wydawania aktów prawnych niezgodnych z jego treścią. Dodatkowo państwa członkowskie nie posiadają żadnej swobody regulacyjnej w ramach wprowadzania / wykonywania postanowień zawartych w rozporządzeniu.

Dyrektywa Unii Europejskiej – akt prawa pochodnego Unii Europejskiej, którego mocą prawodawcy państw członkowskich Unii zostają zobowiązani do wprowadzenia (implementacji) określonych regulacji prawnych, służących osiągnięciu wskazanego w dyrektywie, pożądanego stanu rzeczy. Mają charakter wiążący, zaś adresatami dyrektyw mogą być wyłącznie państwa członkowskie UE. Wiążą wyłącznie co do rezultatu, państwo członkowskie ma swobodę wyboru formy i środków implementacji danej dyrektywy. Dyrektywy podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym UE. Okres transpozycji podany jest każdorazowo w treści dyrektywy – na ogół wynosi od roku do 3 lat. Naruszenie zobowiązania pełnej i terminowej transpozycji dyrektywy może być podstawą wniesienia przez Komisję lub państwo członkowskie skargi do ETS o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom wspólnotowym. Wynikiem tego może być narzucona na dane państwo – naruszyciela sankcji finansowych lub możliwość wystąpienia z postępowaniem roszczeniowym przeciwko własnemu państwu przez osobę fizyczną lub osobę prawną (odpowiedzialność odszkodowawcza). Funkcją dyrektyw nie jest ujednolicanie krajowych porządków prawnych państw członkowskich, lecz ich harmonizowanie.

1. Organy upoważnione do wydawania w Polsce ustaw i rozporządzeń

• Prezydent,

• Rada Ministrów,

• Prezes Rady Ministrów,

• minister kierujący działem administracji rządowej,

• powołany w skład Rady Ministrów przewodniczący komitetu (art. 147 ust. 4 Konstytucji),

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.

1. Podmioty posiadające w Polsce inicjatywę ustawodawczą (proszę wymienić)

• Senatowi (jako całej izbie);

• Prezydentowi RP;

• Radzie Ministrów (rządowi);

• posłom, przy czym Regulamin Sejmu wymaga, by projekt był zgłoszony przez grupę 15 posłów lub poselską komisję sejmową;

• grupie co najmniej 100 tysięcy obywateli – obywatelska inicjatywa ustawodawcza.

1. Wymogi podmiotowe ubiegania się o mandat posła, senatora i prezydenta RP

Poseł OBYWATELSTWO POLSKIE NIEKARALNOŚĆ WIEK: 21 LAT

Senator OBYWATELSTWO POLSKIE NIEKARALNOŚĆ WIEK: 30 LAT

Prezydent RP OBYWATELSTWO POLSKIE NIEKARALNOŚĆ WIEK: 35 LAT

1. Podstawowa struktura sądów powszechnych

1. Środki odwoławcze w postępowaniu przed sądami powszechnymi

- zwyczajne: zażalenie, apelacja

- nadzwyczajne: kasacja (skarga kasacyjna), wznowienie postępowania.

1. Podstawowa różnica pomiędzy adwokatami a radcami prawnymi

Podstawową różnicą jest to, że adwokat może prowadzić sprawy karne i karno-skarbowe ,czego nie wolno radcom.

Radca prawny	Adwokat
STRÓJ Toga czarna ,kołnierz i mankiety togi mają wypustkę z ciemnoniebieskiego aksamitu , której szerokość wynosi 0,5cm.	STRÓJ Toga czarna , kołnierz i mankiety togi mają wypustkę z zielonego aksamitu ,której szerokość wynosi 0,5 cm.
ZAKRES DZIAŁANIA	ZAKRES DZIAŁANIA
Świadczenie pomocy prawnej w następujących sprawach: -prawo gospodarcze -podatki, przewozy -prawo handlowe i spółdzielcze -sprawy pracownicze -świadczenia fizyczne -windykacje, upadłości -sprawy rodzinne -obrona w sprawach o wykroczenia- -opracowywanie projektów aktów prawnych, sporządzanie opinii prawnych	Świadczenie pomocy prawnej w następujących sprawach; - rodzinne - opiekuńcze -karne -karno-skarbowe -opracowanie aktów prawnych -sporządzanie opinii prawnych
OBSŁUGA Radca prawny Podmioty gospodarcze, jednostki organizacyjne oraz osoby fizyczne nie będące podmiotami gospodarczymi.	OBSŁUGA Osoby fizyczne, podmioty gospodarcze, jednostki organizacyjne
ZATRUDNIENIE W oparciu o stosunek pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej lub jako zawód wolny w kancelarii radcy prawnego	ZATRUDNIENIE Wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, zespołach adwokackich, indywidualnie, a także w formie handlowych spółek osobowych.

1. Państwa tworzące obecnie Unię Europejską (stan na 1.10.2014) – proszę wymienić

Austria, Belgia Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy

1. Charakterystyka podmiotów prawa cywilnego – osoby fizyczne i osoby prawne (zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych, nazwisko)

Osoba fizyczna: Imię i nazwisko Miejsce zamieszkania Płeć Uznanie za zmarłego PESEL, NIP Zdolność prawna Zdolność do czynności prawnych Obywatelstwo	Osoba prawna: Nazwa (Firma) Siedziba, adres REGON, NIP Zdolność prawna Zdolność do czynności prawnych Numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego Na przykład: Skarb Państwa, Spółki kapitałowe, Spółdzielnie, Stowarzyszenia, Fundacje

1. Uznanie osoby fizycznej za zmarłą (podstawowe reguły z tym związane)

• Okres podstawowy – 10 lat

• Do uznania za zmarłego wystarczy upływ 5 lat, jeżeli w chwili uznania za zmarłego osoba zaginiona ukończyłaby 70 lat

• Uznanie za zmarłego nie może nastąpić przed końcem roku kalendarzowego, w którym osoba zaginiona ukończyłaby 23 lata,

• Jeżeli osoba zaginęła podczas katastrofy powietrznej lub morskiej albo w związku z innym szczególnym zdarzeniem, może zostać uznana za zmarłego po upływie 6 miesięcy od dnia katastrofy albo owego innego szczególnego zdarzenia; jeśli jednak katastrofy statku lub okrętu nie można stwierdzić (tzn. statek zaginął), termin ten zaczyna biec w rok po dniu, w którym miał dotrzeć do portu przeznaczenia, a jeśli nie miał portu przeznaczenia - w dwa lata po dniu, w którym była o nim ostatnia wiadomość.

1. Sposoby nabycia i utraty obywatelstwa polskiego

Nabycie obywatelstwa

Przez urodzenie

• Prawo krwi (dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców)

• Prawo ziemi (dziecko uzyskuje obywatelstwo państwa, na którego terytorium następują narodziny, przy czym bez znaczenia jest obywatelstwo rodziców.)

Przez nadanie

Utrata obywatelstwa

W Polsce Konstytucja RP jednoznacznie określa, że jedynym sposobem utraty polskiego obywatelstwa jest jego zrzeczenie się. Państwo samo nie może odebrać obywatelstwa jednostce.

1. Kto może być spadkodawcą i spadkobiercą w prawie spadkowym?

Spadkodawca to zmarły, którego śmierć rozpoczyna proces dziedziczenia. Może nim być tylko osoba fizyczna.

Spadkobierca to osoba która dziedziczy lub może dziedziczyć po zmarłym. Może to być osoba fizyczna lub prawna. Są jednak pewne zasady.

1. Osoba prawna musi istnieć, a osoba fizyczna musi żyć w chwili śmierci spadkodawcy (może to być dziecko poczęte, jeśli urodzi się żywe)

2. Spadkobierca musi być godny dziedziczenia

3. Spadkobierca nie zrzeknie się dziedziczenia.

1. Uznanie za niegodnego dziedziczenia

• przestępstwo umyślne przeciwko spadkodawcy

• podstęp lub groźba w nakłonieniu spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu

• ukrycie, zniszczenie, przerobienie, podrobienie testamentu

1. Rola zachowku w prawie spadkowym

Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która ogranicza w pewien sposób spadkodawcę.

Służy on przede wszystkim ochronie interesów członków rodziny spadkodawcy, którzy zostali pominięci w testamencie. Prawo do zachowku przysługuje małżonkowi, zstępnym i rodzicom spadkodawcy (przysługuje im połowa wartości , który przypadłby przy dziedziczeniu ustawowym, a w szczególnych wypadkach 2/ 3)

1. Sposoby przejęcia spadku

Przejęcie bez ograniczeń

Przejęcie z dobrodziejstwem inwentarza

Odrzucenie spadku

1. Rodzaje testamentów

• ZWYKŁE

• Holograficzne (własnoręczny)

• notarialne

• allograficzne (oświadczenie woli złożone przez spadkodawcę ustnie wójtowi lub innemu stale urzędującemu członkowi władz gminy w obecności dwóch sąsiadów w protokole z podaniem daty, podpisem spadkodawcy, osoby sporządzającej protokół oraz świadków)

• SZCZEGÓLNE

• ustne

• wojskowe

• sporządzone podczas podróży

1. Ogólne zasady dziedziczenia ustawowego

Zachodzi ono wtedy gdy:

- spadkodawca nie pozostawił testamentu,

- gdy wszyscy spadkobiercy odrzucili spadek lub zostali uznani za niegodnych

Reguły dziedziczenia ustawowego opierają się na zasadzie że po zmarłym powinna dziedziczyć jego najbliższa rodzina. Tak więc:

- w pierwszej kolejności dziedziczą małżonek i dzieci zmarłego w równych częściach jednak część małżonka nie może być mniejsza niż 1/ 4 całości spadku

- jeśli żadne z dzieci ani ich dzieci i dalszych zstępnych nie żyje, po zmarłym dziedziczy małżonek (połowa majątku), rodzice (każdemu rodzicu po 1/ 4) i rodzeństwo.

- jeśli w chwili śmierci spadkodawcy, jego rodzina nie żyje lub odmawia przyjęcia spadku, całość majątku przypada Skarbowi Państwa

- małżonek jest wyłączony z dziedziczenia jeśli spadkodawca wystąpił o rozwód z winy małżonka , a żądanie okazało się uzasadnione. Decyduje o tym sąd.

1. Naczelne zasady prawa autorskiego

• Ochroną prawa autorskiego objęte są utwory i przedmioty praw pokrewnych (np. dobra niematerialne, prawa artystów wykonawców, prawa do nadań programów).

• Ochroną prawa autorskiego nie są objęte rzeczy.

• Prawo to obejmuje autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe.

• Autorskie prawa osobiste powstają na rzecz twórcy, są nieprzenaszalne i bezterminowe.

• Autorskie prawa majątkowe powstają z reguły na rzecz twórcy (wyjątek stanowią programy komputerowe stworzone przez pracownika w ramach obowiązków służbowych).

• Czas ochrony autorskich praw majątkowych obejmuje całe życie twórcy plus 70 lat po jego śmierci

• Naruszenie praw autorskich wiąże się z odpowiedzialnością karną i cywilną

• Ochrona praw autorskich i pokrewnych ma charakter terytorialny.

1. Prawa autorskie podlegające dziedziczeniu

Prawa osobiste nie podlegają dziedziczeniu, jako „będące ściśle związane z osobą autora”, o tyle majątkowe prawa autorskie podlegają normalnym zasadom dziedziczenia. Spadkobiercy nabyć je więc mogą na podstawie dziedziczenia ustawowego lub testamentowego.

1. Prawa składające się na autorskie prawa osobiste

• Prawo do autorstwa utworu

• Prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępnienia go anonimowo

• Prawo do nienaruszalności treści oraz formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania

• Prawo o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności

• Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

1. Zbywalność i niezbywalność praw autorskich oraz czas ich ochrony

Ochrona z tytułu osobistych praw autorskich:

• jest nieograniczona w czasie (czyli jest to ochrona wieczna i trwa nawet po śmierci autora, a w razie naruszenia tych praw z powództwem o ochronę autorskich praw osobistych zmarłego może wystąpić małżonek, a w jego braku kolejno: zstępni, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa oraz stowarzyszenie twórców właściwe ze względu na rodzaj twórczości lub organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, która zarządzała prawami autorskimi zmarłego twórcy)

• nie podlega zrzeczeniu się lub zbyciu (nie można więc zbyć bądź zrzec się na rzecz innej osoby powyżej wymienionych uprawnień, jak i wszelkich innych związanych z osobistą autora więzią z dziełem).

W przeciwieństwie do osobistych praw autorskich, te majątkowe są:

• zbywalne (a więc można je przenieść – np. sprzedać, darować – na inną osobę),

• ograniczone w czasie (co do zasady gasną z upływem lat 70).  

1. Podmioty prawa autorskiego

• TWÓRCY

• PRODUCENCI LUB WYDAWCY

• PRACODAWCY

1. Pojęcie twórcy

TWÓRCA – GŁÓWNY PODMIOT PRAWA AUTORSKIEGO, Osoba fizyczna, która wniosła twórczy wkład do utworu. Musi istnieć zależność między działalnością tej osoby a powstaniem utworu podlegającego ochronie prawnej.

1. Podstawowe cechy utworu

UTWÓR – GŁÓWNY PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO, Przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wykorzystania

1. Stanowi dobro niematerialne w odróżnieniu od przedmiotu materialnego (np. nośnika DVD)

2. Stanowi rezultat pracy człowieka (działalności twórczej)

3. Ma indywidualny charakter

1. Ustalenie i utrwalenie utworu

Ustalenie:

1. Jest to uzewnętrznienie, które umożliwia percepcję utworu przez osoby trzecie (inne niż twórca)

2. Ustalenie utworu może nastąpić w dowolnej formie

3. Z utworem musi zapoznać się co najmniej jedna osoba poza twórcą

Utrwalenie:

1. Jest to wyrażenie treści utworu na nośniku materialnym, umożliwiające jego wielokrotne odtwarzanie

1. Pojęcie i rodzaje plagiatu – krótka charakterystyka

Plagiat - Kradzież literacka lub artystyczna polegająca na wydaniu cudzego utworu pod własnym nazwiskiem. Istotą plagiatu jest niedozwolona ingerencja w sferę autorskich praw osobistych.

Rodzaje plagiatu:

1. Jawny (przejęcie cudzego utworu w sposób całościowy lub w zdecydowanej części w postaci niezmienionej lub tylko z minimalnymi zmianami)

• Całościowy

• Częściowy

• Cytowany (przedstawienie jako własnych – fragmentów cudzego dzieła)

1. Ukryty (przejęcie istotnych części z cudzego utworu bez podania źródła i włączenie ich do utworu własnego)

• Redakcyjny

• Inkorporacyjny (włączenie do własnego utworu cytatów, wypowiedzi innych autorów bez dokonania właściwych odwołań)

• Adaptacyjny

• Współautorski

1. Przesłanki przestępstwa plagiatu

1. Naruszenie dóbr osobistych powinno dotyczyć prawa do autorstwa utworu

2. Następuje przywłaszczenie dzieła cudzego autorstwa (w sposób wyraźny i dorozumiany)

3. Przywłaszczenie musi nastąpić na swoją korzyść

4. Przywłaszczenie dotyczy cudzego autorstwa

5. Plagiat istnieje niezależnie od tego czy twórca poniósł szkodę materialną, a plagiator osiągnął korzyści materialne

6. Między dwoma dziełami występuje znaczne podobieństwo

7. Przedmiot przywłaszczenia musi mieć cechy samodzielnej twórczości

8. Przywłaszczenie cudzego autorstwa musi przebiegać w sposób świadomy

1. Odpowiedzialność cywilna i karna z tytułu plagiatu – sankcje

Odpowiedzialność CYWILNA:

1. Roszczenia majątkowe

• Zadośćuczynienie

• Roszczenie o zapłatę odpowiedniej sumy na cel społeczny

2. Roszczenia niemajątkowe

• Roszczenie o zaniechanie działań naruszających dobra osobiste

• Roszczenie o usunięcie skutków naruszenia

Odpowiedzialność KARNA:

1. Grzywna

2. Ograniczenie wolności

3. Pozbawienie wolności od 1 miesiąca do lat 3

1. Legitymacja procesowa czynna – plagiat

Legitymacja procesowa – oznacza wynikające z przepisów prawa materialnego bądź prawa procesowego uprawnienie do uczestniczenia w konkretnym postępowaniu cywilnym w charakterze powoda (legitymacja czynna) lub pozwanego (legitymacja bierna)

Czynna za życia twórcy :

1. Twórca

2. Wydawca, Producent, Organizacja Zarządzania Zbiorowego (w sytuacji nieujawnienia autorstwa twórcy)

Czynna po śmierci twórcy:

1. Małżonek

2. Zstępni (dalsi zstępni)

3. Rodzice

4. Rodzeństwo (ich zstępni)

5. Dziadkowie (ich zstępni)

6. Stowarzyszenie twórców właściwe na rodzaj twórczości

7. Organizacja Zbiorowego Zarządzania, która zarządzała prawami twórcy

1. Legitymacja procesowa bierna – plagiat

Bezpośredni sprawca, podżegacz, pomocnik, osoba, która skorzystała z wyrządzonej szkody

1. Pojęcie dozwolonego użytku osobistego

Oznacza, iż bez zgody twórcy wolno nie odpłatnie korzystać z już rozpowszechnianego utworu w zakresie własnego osobistego użytku (nie odnosi się to do projektu architektonicznego).

Cele dozwolonego osobistego użytku:

1. Rozrywkowy

2. Naukowy

3. Edukacyjny

4. Archiwalny

5. Kolekcjonerski

1. Podstawowe cechy użytku prywatnego i publicznego

Dozwolony użytek prywatny

1. Dotyczy jednostki

2. Dotyczy własnego użytku osobistego (kolekcjonerski, naukowy itp.)

3. Nie może mieć charakteru komercyjnego

4. Dotyczy wszystkich pól eksploatacji

5. Dotyczy utworów już rozpowszechnionych

Dozwolony użytek publiczny

1. Dotyczy ogółu społeczeństwa

2. Dotyczy utworów już rozpowszechnionych (np. w celach informacyjnych w prasie, radiu, tv, sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach, artykułach o polityce, religii itp.).

3. Pola eksploatacji są wyraźnie wskazane (wyraźna zgoda na użytkowanie utworu)

1. Zakres dozwolonego użytku prywatnego i publicznego

Zakres dozwolonego użytku prywatnego

1. Korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworu

2. Dotyczy kręgu osób pozostających w stosunkach pokrewieństwa, powinowactwa i towarzyskich

3. Niekomercyjny charakter

Zakres dozwolonego użytku publicznego

1. Prawo przedruku (publikacja rozpowszechnionych artykułów o tematyce politycznej, gospodarczej, mów wygłaszanych na publicznych zebraniach)

2. Korzystanie z utworu w celach oświatowych i naukowych

3. Dopuszczalność utrwalenia utworu (za pomocą własnych środków, do własnych nadań)

4. Na potrzeby bezpieczeństwa publicznego, postępowań administracyjnych sądowych