Wykład 5 20.03.13 r.

II. Holistyczne koncepcje uwarunkowań zdrowia.

1. WHO lista uwarunkowań zdrowia:

• Sytuacja demograficzna

• Stan odżywiania i zaopatrzenia w żywność

• Warunki mieszkaniowe

• Zaopatrzenie w odzież

• Sytuacja na rynku pracy

• Warunki pracy

• Możliwość korzystania ze środków łączności i komunikacji

• Czas wolny oraz możliwość rekreacji i wypoczynku

• Zbiorowe spożycie i możliwość oszczędzania

• System zabezpieczenia społecznego

• Prawa i sposoby obywatelskie

SFERA NAUK SPOŁECZNYCH

KULTURA

SPOŁECZEŃSTWO

STYL ŻYCIA

ZWYCZAJE OSOBNICZE ŚRODOWISKO PSYCHO- SOCJO-EKONOMICZNE

SYSTEM OPIEKI

NAD CHORYM PRACA

BIOLOGIA CZŁOWIEKA ŚRODOWISKO FIZYCZNE

ŚRODOWISKO WYTWORZONE PRZEZ CZŁOWIEKA

BIOSFERA

SFERA NAUK PRZYRODNICZYCH

• Kulturowe i materialne czynniki złego zdrowia:

• Zły stan zdrowia:

• brak ruchu

• stres

• niskie dochody i ubóstwo

• brak właściwej opieki socjalnej i medycznej, brak dostępu do usług medycznych, do terenów zielonych

• nadmierne palenie i picie, przyjmowanie nielegalnych środków farmakologicznych, niestosowanie zabezpieczeń przy uprawianiu seksu;

• mieszkanie na terenach o dużym zagrożeniu przestępczością

• nieprzestrzeganie zasad higieny i bezpieczeństwa pracy;

• złe warunki mieszkaniowe – wilgotność, chłód o przeludnienia;

• kupowanie złej żywności i złe odżywianie się;

• niewłaściwa opieka i socjalizacja dzieci;

• złe rozwiązania komunikacyjne i słaby dostęp do środków komunikacji;

• bezrobocie;

• spożywanie ,,jedzenia śmieciowego” oraz innych złych pokarmów;

• mieszkanie na terenach przemysłowych o dużym rynku zatrucia środowiska, z dużym ruchem samochodowym i zanieczyszczeniem powietrza;

• niski poziom wiedzy (szczególnie w zakresie ochrony zdrowia) oraz lekceważenie opieki zdrowotnej i dostępnych usług medycznych;

• praca w wydłużonym wymiarze godzin, stres zawodowy.

• Determinanty stanu zdrowia jako problem polityki społecznej

• Środowisko

• Czynniki kontroli:

• szkodliwe substancje chemiczne

• promieniowanie jonizujące

• hałas

• czynniki biologiczne

• szkodliwe artykuły powszechnego użytku

• niebezpieczne odpady

• Środowisko poddawane kontroli:

• woda

• powietrze

• żywność

• mieszkania i środowisko zamieszkania

• środowisko pracy

• Zachowania

• Zachowania promowane:

• przestrzeganie rygorów zrównoważonej diety

• regularne podejmowanie aktywności fizycznej i ćwiczeń

• wykorzystanie umiejętności rozładowania stresów

• Zachowania eliminowane:

• palenie tytoniu

• nadużywanie alkoholu i leków

• niebezpieczne prowadzenie pojazdów

• agresja i przemoc

• Służba zdrowia

• dostępność i akceptacja opieki

• jakość opieki

• organizacja opieki – oparta o poz. i harmonijnie wspomagana przez szczeble specjalne.

• Biologia systemów - w swej metodologii stara się wykorzystać wszelkie dane generowane na poziomie molekularnym w nadziei, że kiedyś uda się ,,przełożyć” mapę interakcji cząsteczkowych na reakcje na poziomie komórkowym, następnie międzykomórkowym, a dalej na funkcjonowanie poszczególnych narządów (układów).

Ustalenie wzajemnych powiązań między systemami rozpatrywanymi na poziomie narządów jest niezbędne dla zrozumienia funkcjonowania całego systemu – organizmu.

• Sieć interakcji między środowiskiem i zdrowiem.

• zdrowie człowieka jest determinowane nie tylko przez różne systemy funkcjonujące na poziomie molekularnym, komórkowym i ,,narządowym”, lecz także przez środowisko obejmujące:

• środowisko społeczne – wszystkie interakcje w ramach gatunku;

• ekosystem – wszystkie interakcje w pozaludzkiej biosferze;

• środowisko fizyczne – wszystkie interakcje nieożywionych elementów naszej planety

• środowisko pozaziemskie – usytuowanie w układzie planetarnym, energia słoneczna, grawitacja.