Pedagogika społeczna – wykład 19.03.2011
Podstawowe pojęcia Pedagogiki Społecznej
ŚRODOWISKO (wychowawcze)
- część obiektywnego środowiska człowieka (przyrodniczego, społecznego i kulturowego)
- zespół warunków i czynników wśród których jednostka bytuje, kształtujących jej osobowość, oddziaływujących stale lub przez dłuższy czas
- składniki struktury otaczającej osobnika, które działają jako system bodźców i powodują określone (jakieś) reakcje (przeżycia) psychiczne.
Obszary środowiska wychowawczego w stosunku do jednostki: rodzina, koledzy, sąsiedztwo, szkoła, telewizja, radio, książka, gry, Internet, sport, rekreacja, instytucje oświatowe, dom kultury, instytucje kultury, miejsce pracy, kościół mogą to być jeszcze – stan zdrowia, subkultura, narodowość , kwestie religijne.
Wymiar środowiska:
- obiektywny – mierzalny układ czynników typowych (czynników opisowych)
- subiektywny – czyjeś środowisko, podejście indywidualistyczne
- struktura dynamiczna – rozwojowo i historycznie zmienna
- struktura o zróżnicowanej i zmieniającej się sile oddziaływań
Typologia środowiska
- rodzaj bodźców (wg. Wroczyńskiego: przyrodnicze (naturalne), społeczne, kulturowe)
- siła i czas oddziaływania (kręgi Pietera: osobiste, miejscowe, okoliczne)
- sposób powstawania (wg. Tonniesa: naturalne (wspólnoty)rodzina, grupa rówieśnicza i społeczności lokalne) intencjonalne (stowarzyszenie) szkoła, placówki opiekuńcze
- cechy terytorialne, demograficzno – ekonomiczne i społeczno – kulturowe (miejskie i wiejskie)
- sposób komunikowania się członków (rzeczywiste i wirtualne)
DZIAŁANIE ( rodzaje)
Rodzaje w Pedagogice Społecznej
- wychowanie – działanie zmierzające do wykształcenia pożądanych (z jakiegoś punktu widzenia) cech, kompetencji, umiejętności, sposobów zachowania
- socjalizacja- proces wrastania w społeczeństwo
- pomoc – działania, które mają polepszyć czyjąś sytuację lub zapobiec pogorszeniu istniejącego stanu
- pomoc wspierająca rozwój
- pomoc ( samodzielne) przezwyciężanie trudnych sytuacji
Formy pomagania: dzielenie się dobrami, wyręczanie, dostarczanie wiedzy, informacji, umiejętności.
- opieka – zaspokajanie różnorodnych potrzeb podopiecznego podejmowane wobec jednostek niezdolnych do samodzielnej egzystencji
Celem opieki jest ,w miarę możliwości, dążenie do uzyskania samodzielności życiowej i niezależności.
- wsparcie – typ relacji międzyludzkiej wywołującej korzystne przeżycie psychiczne pozwalające na podtrzymanie sił, ich regenerację lub aktywizację
- kompensacja – ( wyrównanie braków utrudniających prawidłowy rozwój jednostki) uzupełnianie braków, wyrównywanie niedoborów lub zastępowanie deficytów , przejmowanie funkcji przez inne cechy, czynniki, układy, systemy(niż naturalne) ( opieka zastępcza, świetlice socjalne)
- profilaktyka – zapobieganie, przeciwdziałanie, ubieganie ( zapobieganie powstawaniu niekorzystnych zjawisk)
Zespół działań mających na celu zapewnienie warunków oraz dostarczenie wiedzy i umiejętności praktycznych na poziomie mikro i makro społecznym, służących zapobieganiu występowania zjawisk i stanów negatywnych oraz problemów społecznych.
PROFILAKTYKA I , II , III - rzędowa
- integracja społeczna – Proces tworzenia całości z mniejszych elementów (scalanie), łączenie elementów w jedną całość.
formalne wspólnoty ze zbiorowości, tworzenie społeczności poprzez powoływanie wspólnych instytucji
- modernizacja – unowocześnienie, poprawianie, modyfikowanie. Zastępowanie starych sposobów i rzeczy nowymi, efektowniejszymi.
- instytucjonalizacja – „ubranie działania w pewne normy” Pewien rodzaj zorganizowania jakiejś sfery działania, życia, funkcjonowania, spełniającej jakieś zadanie
- animacja – ożywianie, pobudzanie, dodawanie sił. Zapoczątkowanie procesów, działań, pobudzenie do aktywności.
Świadome zachęcenie, wspomaganie i stymulowanie jednostek i grup do samodzielnego decydowania, projektowania i realizowania działań, które same one uznają za pożądane i współdziałają w ich realizacji.
- aktywizacja – działalność przynosząca korzyści społeczeństwu, wywołanie motywacji dla dobra innych
- rezyliencja