Profilaktyka zwykła a profesjonalna
Lepiej zapobiegać niż leczyć – to oczywiste. Zasada ta nabiera szczególnego znaczenia, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że wizyta u dentysty i leczenie zębów – z powodu strachu przed borowaniem i bólem – nadal są postrzegane jak zło konieczne przez spory odsetek pacjentów. Aby osiągnąć jak najlepsze wyniki w zapobieganiu chorobom jamy ustnej, profilaktykę stomatologiczną realizuje się w dwóch wariantach:
w postaci codziennych zabiegów higienicznych wykonywanych samodzielnie w domu – to profilaktyka zwykła;
jako zabiegi podejmowane cyklicznie i przeprowadzane w gabinecie stomatologicznym – to profilaktyka profesjonalna.
Oba rodzaje działań prewencyjnych powinny być realizowane tak samo starannie u dzieci i u dorosłych. W przypadku najmłodszych profilaktyka chorób jamy ustnej powinna także dotyczyć uzębienia mlecznego – ponieważ dzięki temu pośrednio zabezpiecza się zęby stałe przed próchnicą.
Profilaktyka zwykła
Priorytetem jest utrzymanie właściwego poziomu higieny jamy ustnej. To działania, które powinni wykonywać wszyscy i które należy podejmować codziennie, licząc od wyrżnięcia się pierwszego zęba mlecznego. Jej zaletą jest systematyczność, co bardzo skutecznie zapobiega próchnicy. W przypadku niemowląt i małych dzieci czynności związane z zapobieganiem chorobom jamy ustnej w zaciszu własnego domu powinny być wykonywane przez rodziców, a u dzieci starszych – do ok. 10 roku życia – już przez nie same, ale pod nadzorem dorosłych opiekunów.
W ramach profilaktyki zwykłej należy:
minimum 2 razy w ciągu doby wykonać szczotkowanie zębów, w tym koniecznie przed udaniem się na nocny spoczynek; osoby noszące aparaty ortodontyczne powinny myć zęby po każdym posiłku i używać do tego również szczoteczek międzyzębowych;
nitkować zęby i przestrzenie międzyzębowe;
używać płukanek do higieny jamy ustnej;
przepłukiwać jamę ustną po każdym posiłku czystą wodą;
stosować dietę ubogą w cukier i węglowodany oraz unikać napojów gazowanych i słodzonych;
jeść i szczotkować mądrze, czyli lepiej wpałaszować całą tabliczkę czekolady naraz i przepłukać po zakończeniu konsumpcji jamę ustną wodą niż przez cały dzień zajadać się po jednej kostce lub delektować batonami oklejającymi zęby, oraz używać szczoteczki i pasty dostosowanych do wieku i indywidualnych warunków panujących w jamie ustnej.
Profilaktyka profesjonalna
Dobrym pomysłem jest przeprowadzenie działań prewencyjnych podczas okresowej wizyty kontrolnej u dentysty. Skorzystać z nich można też przy okazji wizyty zaplanowanej z powodu leczenia. Profilaktyka profesjonalna może być realizowana na zdrowych zębach lub na tych, które zostały naruszone przez kwasy bakteryjne – w tym przypadku zapobiega się rozprzestrzenianiu się próchnicy.
W ramach profesjonalnego zapobiegania chorobom jamy ustnej w gabinecie dentystycznym wykonuje się:
przegląd jamy ustnej i zębów oraz oszacowanie ryzyka rozwoju próchnicy lub stopnia zaawansowania zmian chorobowych;
instruktaż prawidłowego szczotkowania zębów, nitkowania, czyszczenia aparatu ortodontycznego lub protezy dentystycznej;
fluoryzację;
lakowanie zębów – zabezpieczenie bruzd przedtrzonowców i trzonowców specjalnym lakierem;
lakierowanie zębów – pokrycie szkliwa lakierem z fluorem;
usunięcie kamienia nazębnego (scaling) oraz przebarwień na zębach i wypolerowanie powierzchni szkliwa (piaskowanie);
ozonoterapię
remineralizację szkliwa.
Zabiegi profilaktyki profesjonalnej mogą być realizowane przez stomatologa lub personel pomocniczy: higienistkę lub asystentkę dentystyczną.