Wykład 5

Temat: choroba alzheimera i inne zespoły otępienne wieku podeszłego

Geriatria

Termin wprowadzono w początkach XXw. Przez Ignatza Leo Naschera (ksiażka : The diseases od old age and their treatmen)

Wiliam Osler lekarz z kanady: Ludzie po ukończeniu „złotego wieku 25 – 40 r. życia SA absolutnie bezużyteczni.

W Atenach Istniała rada Prawodawcza – gerousia – składająca się z obywateli >60 r. życia

Wiek senioralny 0 kryteria WHO

• Seniorzy >65 – początek starości

• 65-75 wiek podeszły młodzi seniorzy

• 75-90 wiek starczy – starsi seniorzy

• 90 –

Choroba Alzheimera

• Liczba chorych na świecie 15 – 21 milionów

• W 2011r. w Polsce będzie 475 000> 65r zycia z otępieniem z czego 50 – 60% z ch. Al.

• W USA koszty opieki nad każdym pacjentem to 16 – 37 tys dolarów

Choroby otępienne

• Choroby o podłożu neurodegeneracyjnym : (złogi amyloidowe w mózgu): ch, alzheimera, ch. Huntingtona, stwardnienie zanikowe boczne, rodzinna polineuropatia amyloidowa, niedobór antytrypsyny A1

• Ch. Parkinsona (utrata dopaminy), ch. Creutzfeldta – Jakoba, śmiertelna rodzinna bezsenność (choroby prionowe)

• Otępienie z ciałami Lewy’ego (cytoplazmatyczne ciałka wtrętowe)

• Otępienie członowo – skroniowe

• Otępienie naczyniowe (udary)

• Otępienie związane ze zwyrodnieniem istoty białej kory mózgowej

• Są w większości nieuleczalne

• Pogarszają jakość życia prowadząc do śmierci

• Objawy: upośledzenie pamięci, pobudzenie motoryczne (ataksja, drgawki), osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia czucia.

• Występują u 20% osób do 80 r. życia i u 33% -50% w populacji 80 – 90 r. ż.

• Ch. Alzheimera stanowi 50-70% wszystkich przypadków demencji

• Częstość występowania otępienie podwaja się co 5 lat

• U żadnego innego gatunku poza człowiekiem nie stwierdza się chorób otępiennych

Choroba Alzheimera

• Po raz pierwszy niemiecki neuropsychiatra Abis Alzheimer w 1907r

• Opisał zarówno obraz kliniczny jak i zmiany mikroskopowe mózgu

• W 2006r w Anglii spośród 750000 osób z demencją ok. 450000 osób ma ch. Alzheimera

• Stanowi najczęstsza przyczynę otępienia w wieku podeszłym

• Prowadzi do stopniowego pogorszenia pamięci i innych funkcji poznawczych

• Cechuje się charakterystycznymi zmianami zwyrodnieniowymi mózgu

Choroba Alzheimera definicja

Jest to postępująca, nieuchronna utrata funkcji poznawczych, związana z tworzeniem się w obrębie kory mózgowej oraz subts. Podkorowych znacznych ilości blaszek amyloidu oraz kłębków neurofibrylarnych zbud. Z bialka tau

Przyczyny

• Niszczenie i degeneracja neuronów w wyniku przewlekłej reakcji immunologicznej i zapalnej w OUN

• Gromadzenie się złogów amyloidu w obszarze hipokampa, ciała migdałowatego i pnia mózgu

• Mutacja genów w chromosomie 14,1,19

• Czynniki zewnątrzpochodne w okresie życia płodowego – wpływ na mutacje genów

• Mutacja genu apolipoproteiny E (gen APOE4) na chromosomie 19 powoduje wzrost agregacji beta – amyloidu w tkance mózgowej

• Mutacja ta odpowiada za 50% przypadków o wczesnym początku i 20% o późnym początku choroby

• Występowanie rodzinne u 10 – 20%

• Hipokamp – jeden z najważniejszych obszarów związanych z pamięcią – jest miejscem gdzie następuje wymiana starych neuronów na nowe.

• Spadek liczby neuronów z wiekiem nie jest tak wielki jak uprzednio sądzono

• Homocysteina – wzrost poziomu prowadzi do pogorszenia zdolności poznawczych i pobudzenia motorycznego

• Niedobór kwasu foliowego, Wit. B12, B6, E i Hiperhomocysteinemia stwierdza się w ch. Alzheimera i otępieniu naczyniowym.

• Badania w grupie 1894 osób 55-88lat

• Uczestnicy z poziomem cholesterolu < 200 mg% gorzej wypadli w testach poznawczych niż poziomem 200-239mg% czy 300-380mg%

Rozpoznanie

• Stwierdzenie wysterowania objawów utraty funkcji poznawczych w zakresie:

  • Mowy

  • Umiejętności dokonywania obliczeń

  • Orientacji i osądu

• Upośledzenie to powoduje niezdolność funkcjonowania społecznego lub zawodowego.

• Upośledzenie pamięci – zdolności przyswajania sobie nowych informacji lub przypominania wiadomości wyuczonych

• Afazja – zaburzenia mowy

• Apraksja – niezdolność do wykonywania czynności ruchowych mimo nieuszkodzonych funkcji ruchowych

• Agnozja – niemożność rozpoznania lub identyfikowania przedmiotów

• Zaburzenia w wykonywaniu czynności na etapie planowania, organizowania kolejności czynności, podsumowania

• Ubytki poznawcze zaburzają pracę i życie towarzyskie co obniża poziom funkcjonowania

• Pytania zadawane członkowi rodziny;

• Proszę podać przykłady zdarzeń, kiedy chory miał kłopoty z pamięcią

  • Czy klopoty dotycza jedynie pammieci świeżej czy z przed 10 lat

  • Ile razy w ciagu dnia pacjent ma problemy z pamiecią

  • Czy pacjent nie pamięta drogi prowadząć samochod albo gupi się chodząc po znanym terenie

• Te same pytania zadajemy nastpenie choremu

• Afazja:

  • czy chory ma trudności ze znalezieniem właściwego słowa?

  • Podstawia nieprawidłowe słowa

  • Przerywa w pół zdania lub traci wątek

• Apraksja

  • Czy pacjent ma trudności z samodzielnym uberaniem się lub kąpielą

  • Uzywaniem szczoteczki lub grzebienia

  • Samodzielnym jedzeniem

  • Czy zdaje się nie wiedziec jak to wykonać

• Orientacja w czasie i miejscu

Objawy

• Neuropsychologiczne : amnezja, afazja, aprakcja (niezdolność do wykonywania zadań, agnozja (niezdolność do rozpoznawania przedmiotów)

• Neuropsychiatryczne : związane z zaburzeniami psychiatrycznymi i behewioralnymu iraz brakiem codziennej aktywności

Diagnostyka

• Badanie kliniczne a ocena wydolności oddechowo – krążeniowej, zaburzeń rytmu serca, choroby tarczycy, szmerów naczyniowych nad t. szyjną

• Badanie neurologiczne – wykluczenie ogniskowego uszkodzenia mózgu, asymetrii siły mięśniowej, odruchów ścięgnistych

• Badanie stanu umysłowego (test – narysować zegarek ze wskazówkami na za 10 min 11h lub podobieństwa i różnice między jabłkiem a pomarańczą lub rzeką i kanałem

• Ocena wydolności czynnościowej – kwestionariusz czynności życiowej

• Badania laboratoryjne: morfologia, Bad. Moczu, jonogram, markery wątrobowe i wydolności nerek, vit. B12, Homocysteina, TSH

• Badania obrazowe: TK, angiografia rezonansu magnetycznego, elektroencefalogram

• Rozróżnienie między otępieniem a utratą pamięci u starzejących się ludzi bez demencji jest bardzo trudne

• Badania obrazowe mózgu: rezonans magnetyczny, SPECT – fotonowa tomografia emisyjna (przepływ naczyniowy), PET – pozytronowa tomografia emisyjna

• Badanie płynu mózgowo – rdzeniowego – wzrost stężenia białka tau

• Wzrost stężenia wolnych rodników w moczu u osób z ch. Alzheimera

Profilaktyka

• Wykształcenie

• Dobre warunki socjalne

• Styl życia, właściwe odżywianie

• Aktywność fizyczna

• Ćwiczenia umysłowe rozwijające pamięć

• Stałe picie kawy u kobiet po 80r. życia

Leczenie

• Inhibitory acetylocholin esterazy; tauryna, donepezil(aricept), riwastygmina (Exelon), galantanina (Reminyl)

• Memantyna (Auxura) hamuje

• Colostrinin - polipeptyd izolowany z siary

• Wyciąg z Gingo Biloba

• Wyciąg z korzenia żeń- szeń

• Korzenie Withania sominfera używane od 4000 lat – lek odmladzający, zapewnia pamięć, siłe, intelekt, chroni przed chorobami

• Huperzine a – mech stosowany w chińskiej medycynie ludowej – poprawia pamieć i koncentrację, doświadczenia na Uniwerystecie w Chinach i USA

• Transplantacja komórek nerwowych poddanych oddziaływaniu odp. Genów kodujących ważne białka regenerujący chory mózg

• Niskokaloryczna, zrównowazona dieta, zbilansowana do 1750kcal dzinnie, wzrost odporności neuronów na toksyczność i urazy

• Wykryto gen długowieczności SIRT2 (silent information regulator), wydłuża Zycie drożdżt, nicieni, muszek owocowek