Prawo wykład 3 18.03.2012r

Temat:

Normy prawne.

Norma prawna - nakazany przez prawo sposób zachowania wyrażony w sposób abstrakcyjny, tzn. możliwie jak najbardziej ogólny, żeby objąć jak najwięcej sytuacji (np. kto zabija podlega karze)

Struktury normy prawnej opisujemy na dwa sposoby:

1. koncepcja trójelementowej normy prawnej:

• hipoteza - warunki jakie trzeba spełnić aby być adresatem normy prawnej (wskazanie adresata normy prawnej)

• dyspozycja - wskazanie obowiązku lub uprawnienia zawartego w normie prawnej

• sankcja - czyli dolegliwość, która jest wyrządzona za złamanie dyspozycji; rodzaje sankcji:

• karna - czyli ukaranie sprawcy za zachowania sprzeczne z dyspozycją

• egzekucyjna - czyli wymuszenie zachowania zgodnego z dyspozycją

2. koncepcja norm sprzężonych - wyróżnia dwa rodzaje norm:

• normy sankcjonowane - zawierają wyłącznie hipotezę i dyspozycję,

• normy sankcjonujące - zawierają sankcję i hipotezę odnośnie tego kto sankcję stosuje.

W zależności od rodzaju norm prawnych wyróżniamy różne rodzaje prawa:

1. podział na lex perfecta (prawo doskonałe) i lex inperfecta (prawo niedoskonałe) prawo niedoskonałe z zasady nie zawiera sankcji.

2. podział w zależności od rodzaju dyspozycji:

• normy nakazu - określają, nakazują określonego przestrzegania

• normy zakazu

• normy upoważniające - dają nam swobodę wyboru zachowania

3. normy prawa publicznego i normy prawa prywatnego

Normy prawa publicznego dotyczą obowiązków wobec państwa, społeczeństwa oraz roli i miejsca państwa w systemie społecznym.

Normy prawa prywatnego obejmują stosunki między osobami fizycznymi i prywatnymi.

4. normy względne i normy bezwzględnie obowiązujące

Normy względnie obowiązujące obowiązują tylko wtedy jeśli nie postanowi się inaczej, np. przepisy w małżeńskiej wspólnocie majątkowej.

5. podział w zależności od sposobu tworzenia norm prawnych:

• normy prawa stanowionego (obowiązują w Polsce) - są to normy prawne tworzone za pośrednictwem aktów prawnych, czyli specjalnych aktów zawierających normy prawne, które są uchwalone przez organy do tego uprawnione oraz tworzone za pośrednictwem specjalnej procedury

• normy prawa precedensowego - normy te tworzone są na podstawie tzw. precedensów prawnych i są to wyroki sądów, które stają się obowiązującym prawem. System ten funkcjonuje w USA i Anglii.

• normy prawa zwyczajowego - uznanie zwyczaju za normę prawną, prawo nie jest spisane ale wszyscy je znają i istnieje obowiązek przestrzegania go.

• normy prawa religijnego - uznanie norm religijnych za normy prawne.

---