WYKŁAD 3 07.03.13
CD
Edukacja estetyczna bazuje na emocjach - dzięki temu może być powszechna.
Romantyzm - wiara w posłannictwo, mesjanizm twórców sztuki. Społeczeństwo dzieliło się na nawiedzonych artystów z misją zbawiania świata i resztę o miernym guście. Artysta miał misję do spełnienia a natchnienie jego było natury boskiej. Bierze odpowiedzialność za losy nie tylko sztuki ale też całego świata (mazurki - ukryte armaty w dźwiękach). Tworzenie `salonów', gdzie artyści stanowili elitę społeczną o wysokiej (?) pozycji.
Rozgraniczenie między pięknem które dotyczy artysty i dobrego (?) gustu który dotyczy tłumów.
Romantyzm niemiecki - podziwiany w całej Europie (Goethe, Schiller..) - idealizm niemiecki
Rewolucja Francuska - chwała bohaterom którzy wprowadzili (na krótko) demokrację
Fryderyk Schiller napisał „Listy o wychowaniu estetycznym” jedno z niewielu ważnych tytułów - po raz pierwszy użyte w kulturze europejskiej pojęcie wychowanie estetyczne - jak rozumiał to ten idealista? Była to koncepcja filozoficzna, nadal ma ważne przesłanie. Napisane po klęsce rewolucji francuskiej, z powodu zaobserwowanego bestialstwa. Stworzył wizję utopijną szczęśliwego społeczeństwa które nie musi się mordować a czuje się spełnione - brakuje w edukacji ludzi (od najwcześniejszego okresu) obcowania ze Sztuką. Umiejętność bycia ze sztuką to „Granie z pięknem”. Gdyby ludzie mieli taka wrażliwość to człowiek byłby bardziej harmonijny, mniej skonfliktowany. Funkcja harmonizująca sztuki (Schiller)- akt odbioru sztuki prowadzi do integracji sfery emocjonalnej, intelektualnej, uczuciowej (jak w obecnej psychologii) czyli wszystkich części osoby ludzkiej. Czyli to są podstawy filozoficzne wychowania estetycznego. Koncepcja `salonowa', dla elity.
(Czy obecnie sztuka też może nas chronić? Wychowywać? Jakie funkcje pełnią koncepcje ratowania człowieka przez edukację estetyczną?).
W romantyzmie wytworzył się model (Puszkin - co stało się z dżentelmenem Locka?) dandysa, który bywał na salonach, w jego wykształceniu obowiązkowa była znajomość sztuki oraz umiejętność zachwycenia się, osłupienia a nie oświeceniowe regułki. „Panny dobrze wychowane” - musiały być w jakimś kierunku utalentowane.. Podróże do Włoch i wpadanie w zachwyt. Dandys - świetnie ubrany, umiejętność zachowania się w towarzystwie, zachwyt dla sztuki oraz umiejętność i=okazania zachwytu dla panny dobrze wychowanej jak pięknie zagrała/namalowała/wyhaftowała. - `kształcenie pseudotalentów' Stało się to formą tylko, wychowaniem formalnym, bez właściwej treści
Kult ludowości oraz zachwyt czystym pięknem natury.
2 połowa XIX wieku:
Przewrót mentalny -wystawa techniczna w Londynie - kult maszyny parowej i mechaniki. Powstawanie linii kolejowych i przemieszczanie się ludności i szybkie uprzemysłowienie.
Pragmatyczne nastawienie młodzieży (kolej Warszawsko-Wiedeńska; dworzec w Skierniewicach), zmiana wartościowania spraw związanych z wychowaniem.
Herbert Spencer - zasady jak być szczęśliwym człowiekiem? - zdrowie, rower, rodzina, praca, być dobrym obywatelem (angielski ideał), na końcu - sztuka i kultura.
Kapitaliści - najpierw zarabiali pieniądze, potem kształcili dzieci a na końcu stawali się znawcami i sponsorami kultury. Pozytywizm - nie był dobrym czasem dla kultury.
DWA NURTY
Przyspieszenie uprzemysłowienia powoduje że niewielu może sztukę odczuwać. Zniszczenie pięknego krajobrazu i tworzenie się slumsów wokół miast, kominy i fabryki, brzydkie magazyny. Pojawiają się pierwsi `ekolodzy” - wolni ludzie, którzy chcą coś zmienić, bo mają wrażliwość społeczną i estetyczną - ludzie niższych warstw powinni mieć też możliwość obcowania na co dzień z ładem i pięknem - Anglia koniec XIX wieku ruch estetyczno -społeczny - John Rusklin, William Moris; na rzecz upowszechniania sztuki. Dotyczył estetyki życia codziennego - wiąże się z tym sztuka użytkowa - jak przekonać artystów by projektowali ładne rzeczy dla biednych ludzi. Podniesienie najniższych warstw przez danie dostępu do piękna. Także dotyczy to architektury - w Łodzi (Księży młyn) i w Londynie (William Moris).
Pojawiali się też wrażliwi pedagodzy, którzy chcieli by idea piękna dotyczyła też szkoły - akcje wychowawcze, skierowane do dzieci i rodziców. Kwiaty, reprodukcje, ilustracje w książkach, czysty nauczyciel - ruch na rzecz odnowy szkoły przez edukację estetyczną zaczęło się w Niemczech (pod zaborami do Polski też to dotarło; krakowskie ASP - odmalowanie szkół ludowych w czasie praktyk..). Zaczęto wydawać pierwszy katalog designerski w Krakowie. (Wzorem poprawnie estetycznej sztuki ludowej był Styl Zakopiański - dowód na to, że lud czuje piękno i potrafi je wyrazić.) Wiązało się to ze propozycją dyrektora muzeum Lithwarka?…. - lekcje wychowania estetycznego w muzeum (kursy dla nauczycieli) - inny sposób kształcenia, pozaszkolnego - wielka zmiana w edukacji (Niemcy) - muzeum było dostępne nie tylko dla biednych. Równanie różnic społecznych poprzez sztukę.
Niemcy zaproponowali 2h tygodniowo obowiązkowego nauczania plastyki i muzyki w szkole.
1886 - Corrado Ricci (archeolog, pedagog) wydał dzieło „Sztuka dziecka” - naukowe zainteresowanie prymitywną sztuką, która podobna była właśnie wytworom dziecka. Konsekwencje psychologiczne! Sztuka dziecka odkryta została przez rysunek, który był wytworem sztuki samorodnej. Salony rysunku dziecięcego zaczęły powstawać 1900-1910.