Aleksandra
Szulim
PWSiPZ 22
Wszechnica Polska
Orientacja w przestrzeni i kształtowanie umiejętności społecznych dzieci.
Podstawy wspomagania dzieci w lepszej orientacji przestrzennej oraz w porozumiewaniu się z innymi w sposób niewerbalny i werbalny.
Za jednoczesnym wspomaganiem dzieci w lepszej orientacji przestrzennej i w kształtowaniu ich umiejętności społecznych przemawiają prawidłowości rozwojowe. Gdy dziecko upora się z konstruowaniem własnego „Ja”, traktuje świat, w którym żyje w specyficzny sposób. Jest przekonane, że ono jest najważniejsze, że znajduje się w centrum uwagi. W tym świecie szczególną rolę pełnią dorośli. To oni zaspokajają dziecięce potrzeby i zaznaczają swoją odrębność. Bronią swojej własności, stosują inną od dzieci hierarchie ważności oraz podkreślają konieczność dzielenia się. Dzieci pod wpływem dorosłych i gromadzonych doświadczeń bardzo powoli ustalają kompromis pomiędzy swoimi poglądami i tym, co sądzą inni. Na tej podstawie stopniowo tworzą w miarę obiektywny obraz świata.
Jak kształtuje się orientacja przestrzenna dzieci?
W wspomaganiu rozwoju umysłowego dzieci należy zastosować porządek rozwojowy kształtowania się orientacji przestrzennej, zalecana jest następująca kolejność:
Zacząć należy od kształtowania świadomości własnego ciała, potem trzeba pomóc dzieciom wyprowadzić i określić kierunki w przestrzeni od osi własnego ciała oraz ustalić położenie obiektów względem siebie. Np. nauczyciel ustawia się tak, aby dzieci go widziały bez konieczności rozglądania się. Pokazuje i nazywa części swojego ciała, a dzieci naśladują dotykając siebie nawzajem.(Należy przyjąć kolejność głowa, ręce, nogi, tułów, symetria ciała).
Potem należy pomóc dzieciom rozpatrywać otoczenie z punktu widzenia drugiej osoby. Np. „Skutki obrotu” dzieci stoją w parach, jedno za drugim. Jedno dziecko z pary obraca się i staje twarzą do drugiego dziecka. Dzieci wyciągają ręce i patrzą przed siebie- każde widzi co innego. Podają sobie ręce i spoglądają na siebie. Ustalają, że w takiej sytuacji ręka lewa jest naprzeciw prawej, a prawa naprzeciw lewej.
Następnie dzieci mają określić miejsce różnych obiektów w przestrzeni, wyprowadzić od nich kierunki i określać ich wzajemne położenie. Np. „Krzesło, woreczek i dziecko”- dzieci przekładają swoje woreczki z lewej na prawa stronę krzesła i odwrotnie, obok, na i pod krzesełko. Dzięki takiej zabawie dzieci mogą określić położenie danego przedmiotu.
Na koniec trzeba dzieciom pomóc w orientowaniu się na kartce papieru. Np. Dzieci siadają przy stolikach i wodzą palcami po kartce tak jak mówi nauczyciel: z góry na duł z dołu na górę, od lewego do prawego brzegu i od prawego do lewego, przesuwają od prawego górnego rogu do lewego dolnego rogu i odwrotnie. Ćwiczenie to wykonują kilka razy.
Dlaczego wspomaganie dzieci w lepszym orientowaniu się w przestrzeni trzeba połączyć z kształtowaniem umiejętności społecznych?
Ważną umiejętnością jest wczuwanie się w sytuacje w jakiej znajdują się drugie osoby. Dzieci muszą więc dowiedzieć się, że inni ludzie są do nich podobni i jednocześnie od nich się różnią, że obserwując otoczenie można widzieć to samo, ale można też widzieć co innego, zależy od kierunku patrzenia.
Chodzi też o zależność w porozumiewaniu się werbalnym i niewerbalnym. Na rozumienie sensu komunikatów werbalnych mają wpływ informacje przekazywane w sposób niewerbalny. Stanowią one tło i są uzupełnieniem wypowiadanych słów. Żeby dzieci mogły korzystać z informacji niewerbalnych, muszą umieć obdarzyć uwagą przez dłuższy czas swojego rozmówce. Aby pomóc im w uzyskaniu takiej umiejętności można w zajęcia wpleść ćwiczenia w porozumiewaniu się niewerbalnym- komunikaty przekazywane mimiką, gestem, ruchem ciała, oraz ćwiczenia sprzyjające długiemu skupianiu uwagi na drugiej osobie, na tym , co ona chce przekazać.
Dlaczego trzeba stosować uczenie sytuacyjne we wspomaganiu dzieci w orientacji przestrzennej i w porozumiewaniu się?
W uczeniu sytuacyjnym nauczyciel nie wyjaśnia dzieciom słownie co to jest ani jak to się dzieje, lecz tak kieruje ich procesem uczenia się aby w miarę samodzielnie skonstruowały w swoich umysłach odpowiedni schematy intelektualne. W uczeniu sytuacyjnym należy przestrzegać mechanizmu interioryzacji( uwewnętrzniania) i dlatego kształtuje się dziecięce czynności intelektualne w następujący sposób:
Zajęcia są tak organizowane, aby wszystkie dzieci razem z nauczycielem wykonywały kolejne czynności. Nazywały to co wykonują i czego doświadczają.
Następnie dzieci starają się wykonywać te same czynności, pomagając sobie głośnym mówieniem. Nauczyciel wspiera w tym dzieci, podpowiadając i pokazując im to, z czym mają kłopot.
Na koniec dzieci realizują te czynności już samodzielnie w parach lub mały grupach. Wymaga to porozumiewania się odnośnie do sensu tego, co trzeba wykonać.
W nauczaniu sytuacyjnym szczególna role pełni porozumiewanie niewerbalne, słowa są zarezerwowane do nazywania tego co się robi. Nadają intelektualny sens temu co się wykonuje i czego się doświadcza. Taki zarys postępowania należy dostosować do tego co ma być ukształtowane w umysłach dzieci.
Korzystanie z umiejętności orientowania się w otoczeniu i porozumiewania się w trakcie gier planszowych. Konstruowanie takich gier, ustalenie reguł i rozgrywanie jej.
Konstruowanie gier- opowiadań: należy przygotować: figurki zwierzaków, kostki do gry, kostki do odmierzania płytek, arkusze szarego papieru oraz magnesy. Zajęcia składają się z dwóch części. W pierwszej nauczyciel przedstawia swoją grę, a dzieci pomagają mu ją konstruować. W drugiej dzieci samodzielnie konstruują swoją grę, a nauczyciel im pomaga.
Pierwszy rok edukacji szkolnej.
Dla utrwalenia tego czego dzieci nauczyły się w ostatnim roku wychowania przedszkolnego, trzeba powtórzyć niektóre ćwiczenia, ponieważ jest to baza dla tego, co dzieci mają opanować w pierwszym roku szkolnej edukacji.
Na koniec realizacji wspomagania rozwoju i edukacji dzieci zaczynają redagować autorską książkę Moja matematyka. Będą w niej zamieszczać swoje osiągnięcia w nauce matematyki.