Leki psychotropowe ~ leki neuroleptyczne, p/psychotyczne, duże trankwilizatory, leki przeciw Schizofrenii
Objawy chorób psychicznych:
Zaburzenia osobowości (schizofrenia)
Rozdwojenie osobowości (dr Jekyl i Mr Hyde)
Schizofrenii towarzyszą psychozy.
Psychozy to zaburzenia funkcjonowania mózgu przejawiające się nieprawidłowym postrzeganiem rzeczywistości, nieprawidłowym myśleniem i nieprawidłowym funkcjonowaniem sfery emocjonalnej. To co wyróżnia psychozy od innych zaburzeń psychicznych to brak dystansu wobec własnej choroby, brak krytycyzmu wobec urojeniowych przekonań oraz silny destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie w społeczeństwie.
Istnieją dwie psychozy:
Schizofrenia – najczęstsza psychoza, jest określana przez psychiatrów grupą psychoz schizofrenicznych.
Cyklofrenia – zaburzenie dwubiegunowe, inaczej psychoza maniakalno – depresyjna.
Objawy schizofrenii: za objawy osiowe – występujące zawsze uważa się:
Autyzm – utrata zainteresowania światem zewnętrznym
Spłycenie afektu – niezdolność do wyrażania uczuć
Rozszczepienie osobowości – brak spójności między myśleniem a uczuciem i sferą motywacyjną
Wyróżnia się dwie kategorie objawów:
Pozytywne:
Urojenia
Omamy (halucynacje)
Zdezorganizowana mowa
Zdezorganizowane zachowanie
Zachowania katatoniczne
Negatywne:
Otępienie emocjonalne
Spłycony afekt – osłabienie zdolności do wyrażania emocji
Anhedonia – niezdolność do odczuwania przyjemności
Alogia – zubożenie mowy
Awolicja – brak motywacji
Wycofanie społeczne – autyzm – spadek aktywności w relacjach rodzinnych i zawodowych
Typy schizofrenii:
Typ 1 – schizofrenia ostra
Choroba zaczyna się nagle bez żadnych objawów przepowiadających, terapię prowadzi się pod kątem wycofania objawów pozytywnych oraz przekonania pacjenta do krytycznego spojrzenia na własne chorobowe przekonania.
Epizodyczne napady rozwijają niestety obszar objawów negatywnych.
Typ 2 – schizofrenia przewlekła
Trudna do umiejscowienia w czasie
Objawy negatywne występują latami aż do wywołania całkowitej alienacji
Charakterystyczne są zmiany patomorfologiczne mózgu głównie zanikowe
Układy neuroprzekaźnikowe a objawy schizofrenii:
Osłabienie przekaźnictwa dopaminowego DA – efekt przeciw wytwórczy
Osłabienie przekaźnictwa serotoninergicznego 5-HT – zmniejszenie nasilenia objawów negatywnych
Działanie adrenolityczne A – sedacja
Działanie p/histaminowe – sedacja
Działanie p/cholinergiczne Ach – objawy niepożądane, wpływ na pamięć
Leki tej grupy, o wpływie adrenergicznym, mogą mieć wpływ na regulacje ciśnienia krwi.
Droga piramidowa nie przechodzi przez żadne skupiska neuronów zwane jądrami. Nazwa pochodzi od kształtu neuronów w mózgu. Droga ta to szlak przekazywania impulsu nerwowego za pośrednictwem neuronu ruchowego do mięśni – sygnał do kurczenia się i rozkurczania mięśni.
Droga pozapiramidowa przebiega przez jądra w mózgu i służy do kontroli ruchów, koordynuje napięcie mięśniowe czyli tonus mięśni i ruchy automatyczne. Zaburzenia w tej drodze powodują spowolnienia ruchowe (hypokinezja) albo pojawienie się ruchów mimowolnych. Może występować wzmożone napięcie.
Rozmieszczenie receptorów dopaminergicznych:
Neurony i receptory wytwarzające dopaminę znajdują się w różnych strukturach mózgu, głównie w :
prążkowiu – układ nigrostriatalny związany z regulacją czynności ruchowych. Droga nigrostriatalna ma początek w rdzeniu kręgowym przedłużonym, a koniec w korze mózgowej. Odpowiada za ruchy automatyczne i napięcie mięśniowe.
Droga guzkowo – lejkowa odpowiedzialna za wytwarzanie hormonu prolaktyny (regulującego wydzielanie mleka) przez stymulowanie przysadki mózgowej.
Droga mieszcząca się w strukturach limbicznych i korowych – układ mezolimbiczny i mezokortykalny, związane z regulacją czynności emocjonalnych, procesy poznawcze, emocjonalne, motywacyjne.
Drogi i układy serotoninergiczne 5 – HT
Są rozproszone – nie występują w postaci wiązek
Występują w mózgu, przewodzie pokarmowym, w naczyniach krwionośnych
Mają wiele rodzajów receptorów pre – i postsynaptycznych odpowiedzialnych za różne efekty
Szczególnie receptor 5-HT2a odpowiedzialny jest za funkcje wytwórcze w mózgu
| 5-HT1A | 5-HT1B | 5-HT2A | 5-HT2C | 5-HT3 | 5-HT4 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Lęk | ||||||
| Procesy poznawcze | ||||||
| Apetyt | ||||||
| Halucynacje | ||||||
| Nastrój | ||||||
| Nudności i wymioty | ||||||
| Zachowania obsesyjne | ||||||
| Ból | ||||||
| Objawy psychotyczne | ||||||
| Funkcje seksualne | ||||||
| Rytm dobowy, sen |
Antypsychotyczne leki:
Typowe (klasyczne) – wpływają głównie na redukcję objawów wytwórczych, ich skuteczność jest związana głównie z ich wpływem na receptory dopaminowe. Powodują typowe objawy uboczne – tzw. objawy pozapiramidowe. Są dostępne w postaci depot.
Atypowe (nowsze) – wpływają w większym stopniu niż leki typowe na redukcję objawów ubytkowych i objawów dezorganizacji. Ich szeroki profil działania (a więc wpływ na ustępowanie różnych typów objawów) wiąże się z tym, że wpływają one na inne neuroprzekaźniki np. serotoninę. Wywołują objawy pozapiramidowe o niewielkim nasileniu lub nie powodują ich w ogóle. Nie są dostępne w postaci depot.
Depot – jest to grupa kilku neuroleptyków typowych, dla których udało się stworzyć takie ich preparaty, które po wstrzyknięciu domięśniowym powoli uwalniają się w organizmie. Dzięki temu chory ma w swoim organizmie stałe stężenie tego leku, tak jakby codziennie przyjmował pewną dawkę leku doustnie. Zastrzyki wykonuje się co 2 – 4 tygodnie.
Haloperidol Decanoat – oznacz to, że cząsteczka haloperidolu jest zestryfikowana resztą 10-węglowego kwasu dekanowego powodującego spowolnienie uwalniania leku trwającego tak długo jak długo biegnie proces de estryfikacji hydrolizy połączenia haloperidol – kwas dekanowy w organizmie.
Objawy uboczne:
EPS – zespół pozapiramidowy, może pojawić się wtedy gdy drastycznie podnosi się dawkę lub przerywa
Zespół Parkinsona – drżenie rąk, sztywność mięśniowa, powolne poruszanie się
Dystonia – nagłe skurcze, wyginanie szyi, gwałtowne
Akatyzja – niemożność usiedzenia czy ustania w miejscu, tzw. „niespokojne nogi”.
Późne dyskinezy – zespół królika, rytmiczne niekontrolowane ruchy, ciągłe ruchy warg i językiem.
Spadki ciśnienia, niedociśnienie ortostatyczne
Senność w ciągu dnia
Konieczność cotygodniowej kontroli obrazu krwi, szczególnie funkcji krwiotwórczej- agranulocytoza krwinek białych – stan podobny do białaczki
Leczenie tymi lekami od małych dawek i stopniowo się zwiększa.