Zachowanie:
- Żyją w stadzie,
- Klacz przewodniczka, ogier idący z tyłu
- Koń gdy się wystraszy ucieka, a po przebiegnięciu ok. 500m odwraca się by przyjrzeć się drapieżnikowi
- Ogier wypędza 18 miesięczne ogierki, które łączą się w gr. Kawalerskie
- Klacze pomagają odpędzić intruza
- Gdy jest duże zagęszczenie w terenie to ogier idzie przodem wypatrując zagrożenia
Instynkt terytorialny:
- Wędrowały 25km./dobę, gęsiego, wydeptanymi ścieżkami
- W naturze, obszar zajmowany przez stado 75-205km2
- Inst. teryt. Ujawnia się przy dużym zagęszczeniu i na ograniczonej przestrzeni
Więzi socjalne:
- W stadzie są spokojne, odporniejsze na stres
- Łączą się w zaprzyjaźnione grupy, w obrębie stada
Okazywanie uczuć przez konie:
- Pielęgnacja, Lizanie, Drapanie, Podgryzanie,
Sen:
-3h/dobę
- Odpoczywają często dzięki układowi ustaleniowemu (Potrafią spać na stojąco)
- Postawa leżąca jest mniej wygodna
- 45min to twardy sen (9x5min)
Mowa końska:
- Porozumiewają się bezszmerowo i przez mimikę, postawę ciała i ruch
- Rozróżniają się po zapachu, wyglądzie zewnętrznym
- Postawa ciała, wygląd sylwetki, wyraz oczu pozwalają określić nastrój
Uszy:
- Odbierają sygnały dźwiękowe i nadają sygnały wizualne
- Ich położenie zmienia się wraz ze zmianą nastroju
- Porusza nimi 19 mięśni, mogą obracać się o 180 stopni
- Słuch jest niezwykle czuły i wrażliwy oraz bardzo wrażliwy na hałas
Uszy stulone = Agresja, Płaskie = Agresja, Uszy opuszczone do tyłu i rozłożone na boki = Strach przed jeźdźcem , Uszy klapnięte otworami w dół = zmęczenie, ból, Uszy do tyłu = Nasłuchiwanie, Uszy nastawione = Czujność
Węch:
- Ogier wyczuwa klacz w rui na 800m.
- Dł. twarzoczaszka i jamy nosowe
- Dobrze wykształcony, konkretny zapach kojarzy im się z osoba obcą lub znajoma, przyjazną bądź wrogą
- Swoim czułym nosem potrafią wyczuć ludzki strach
Wzrok:
- Największa aktywność o zmierzchu i przed świtem
- Widzą dobrze na dużą odległość (powinny mieć okna w stajni)
- Umieszczone są po bokach głowy, dają mu pole widzenia około 300 stopni. Dotyczy to oczywiście głowy nieruchomej, gdyż wystarczy, aby koń poruszał głową w prawo i lewo, a otrzyma praktycznie pełny obraz otoczenia
- Koń nie widzi niczego, co znajduje się bezpośrednio przed jego głową
- Oko konia = odl. Ogniskowa zmienna, aby wyostrzyć wzrok musi podnieść albo opuścić głowę, zależnie od odl. Dzielącej go od obiektu, trzystopniowe widzenie
- Reagują na kolory = żółty, zielony, niebieski i czerwony
- Oczy mają warstwę odblaskową, jak kot
- Nie widzą przestrzennie (np. głębokości, w przyczepie)
Inteligencja:
- Zapamiętują zdarzenia związane z bólem, strachem a ich ucieczka jest objawem przetrwania a nie głupoty
- Brak chwytnych kończyn ogranicza techniczne możliwości = otwiera zamknięcia pyskiem, nogą, szyją, moczy pasze
Smak:
- Rozróżniają gorzki, słodki, słony i kwaśny
- 16godz./dobę żerują
- Pobierają powoli i wybiórczo, lubią urozmaicony pokarm
Dźwięki konia:
- Chrapanie = Wahanie się, ciekawość a strach
- Kwiczenie = Sygnał obronny, może nast. Odwet
- Ciche rżenie = Powitanie
- Głośne rżenie = Nawoływanie
- Ryczenie = Strach, wściekłość walczących koni
- Parskanie = Dobry humor
- Stękanie, ziewanie, pochrząkiwanie
Ruchy ogona:
- Podkulony = Strach
- Smaganie = Niepokój, zdenerwowanie, gniew, brak rozluźnienia
- Zarzucanie na grzbiet = Zabawa
- Wysoko podniesiony = Podniecenie płciowe
- Luźno zwisający = Nuda, senność
- Napięcie rzepu
Ruchy tułowia:
- Zderzanie się łopatkami = Zastraszanie
- Prezentacja zadu = Gest obronny
Ruchy nóg:
- Grzebanie w ziemi = Prosi o jakiś przysmak, tak tez zaczyna się tarzanie
-Tupanie = Protest
- Podniesienie tylnej nogi = Nie jest zachwycony, może, choć nie musi, kopnąć. Jeżeli podnosi tylną nogę podczas jedzenia - ostrzega, żeby teraz się do niego nie zbliżać
Ruchy głową, szyją:
- Kłapanie pyskiem = reakcja podporządkowania
- Obnażanie zębów = Agresja
- Potrząsanie głową = Zdziwienie, niepokój
- Uderzanie głową = zły nastrój
Walka:
- Unikają, ¾ to pogróżki
Sporty konne:
- Skoki przez przeszkody:
*4 fazy skoku (najazd, odskok, moment zawieszenia, lądowanie)
*Wyposażenie (odp. Ubiór, palcat skokowy oraz siodło skokowe)
* Rodzaje przeszkód (stacjonata, koperta, mur, rów z wodą, okser, piramida, pająk itp.)
* Chorągiewki (biała z lewej i czerwona z prawej)
* Punkty karne (strącenie przeszkody 4, Odmowa skoków to eliminacja, upadek i pomylenie trasy to eliminacja, przekroczenie normy czasu to pkt. Karne)
* Barowanie – trening konia, mający nauczyć go respektu przed drągami z przeszkód. Barowanie tresuje konia przez strach i ból, zostało więc zakazane. Może spowodować uraz psychiki konia, oraz wytworzenie głębokiej nieufności względem jeźdźca.
* Klasy zawodów (LL, L, P, N, C, CC, CC1, CS, CS1 czyli 80cm, 100, 110, 120, 130, 140, 145, 150 i 155)
* Rodzaje konkursów (Zwykły wg czasu przejazdu i pkt karnych, Dokładności wg il pkt karnych i czasu, Potęgi skoków wg coraz wyższych skoków 247cm rekord, Szybkości wg czasu i pkt przeliczanych na sekundy, Wybór przeszkód i Puchar Narodów
- Dresaż (ujeżdżanie):
* Cel ujeżdżenia to harmonijny rozwój naturalnych możliwości i zdolności konia, wyszkolenie konia lekko niosącego jeźdźca, zrównoważonego, elastycznego, dobrze i szybko reagującego na polecenia.
* Rodzaje zawodów ( L, P, N, C, CC, CS – stopień trudności)
* Odbywa się na czworoboku o wymiarach 20x40 lub 20x60m., ogrodzony
* Ocena (pkt od 0 do 10, dodając komentarz), ocenia się chody, impuls, posłuszeństwo, postawę i dosiad, używanie pomocy
* Elementy ujeżdżenia (stęp, kłus, ciąg, pasaż, piaff, piruet, trawers itd. Itp.)
* Metoda treningowa = Rollkur = hiperfleksja szyi
- WKKW – Ujeżdżenie, jazda w terenie i skoki na parkurze:
* jeden z najbardziej widowiskowych sportów konnych należący do dyscyplin olimpijskich. Jest wszechstronnym sprawdzianem konia i jeźdźca. Odbywa się w czasie 3 dni.
- Polo:
* Gra konna na trawie, 2 drużyny 4osobowe, są to mecze towarzyskie, boisko bardzo duże + strefa ochronna 30m.,
* Chukkers = część meczu trwająca 7min. – jest 4,6,8 cz.
* Koń do polo powinien być nieduży, zwrotny, szybki, wytrzymały, od 6 do 15lat.
* Krajem gdzie hoduje się jedne z najlepszych kuców do polo jest Argentyna
- Rajdy długodystansowe:
* Wykazywanie szybkości i wytrzymałości konia
* Najkrótsze 40km. = konkurs klasy L (dla koni 4letnich)
* Na czas = 60km.
* 140km. I więcej w 1 dzień (6letnie konie)
* 160km – 7letnie/1dzień
* Koń powinien być zdrowy, prawidłowo zbudowany, zrównoważony psychicznie, czystej krwi arabskiej najlepsze
- Woltyżerka:
* Gimnastyka artystyczna na koniu w stępie lub galopie
* Kat. od D do A – programy odpowiednie dla danej kategorii
* Program obowiązkowy składa się z siedmiu elementów : wskok, siad podstawowy, flaga, młynek, nożyce, stanie, flanka
* Koń porusza się na lonży po okręgu o średnicy 15m.
- Skiring:
* Grupa sportów zimowych wywodzących się ze Skandynawii. Polegają one na ciągnięciu narciarza przez zwierzę. W Polsce najpopularniejszy jest skiring z końmi, uprawiany głównie na Podhalu.
- Turnieje rycerskie, Pushball (piłka nożna dla koni), Rodeo, Powożenie, Cyrk, Reklama itp.
- Hubertus:
* Św. Hubert jest patronem myśliwych i jeźdźców
* Jest to wielkie święto i ma bardzo uroczystą oprawę
* Królem polowania zostaje ten jeździec, który dogoni uciekającego "lisa" i porwie z jego ramienia kitę
Ubiór jeździecki:
- Kask lub toczek, Bryczesy (Jasne), Sztyblety lub długie buty, Czapsy czyli ochraniacze, Palcat czyli bat, Frak (czarny lub granatowy), Rękawiczki, Plastron lub krawat
Monty Roberts– trener koni, który na podstawie obserwacji dzikich mustangów stworzył własną metodę porozumienia z końmi, nazwaną przez niego "językiem equus". Według zwolenników, metoda ta jest lepsza od zwykle stosowanych, gdyż nie zawiera elementów "łamania" woli konia i akcentuje porozumienie pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem.
Pat Parelli - wyodrębnił i nazwał siedem gier (Seven Games), których konie używają do komunikacji i ustalenia hierarchii w stadzie. W szkole Parellego człowiek ucząc się końskiej mowy ciała zdobywa wiedzę, jak sprawić, aby koń postrzegał go jako konia „alfa” - konia przewodnika stada.