Wstęp do teorii kultury, wykład

27.02.2013

Hermetyka – wielokrotne czytanie tekstów

dyfuzjonizm – łączenie

konfiguracjonizm – efekt układu różnorodnych elementów pochodzących z różnych …

Kultura ma m.in. funkcję regulującą

Materializm kulturowy – kultura jako materialny efekt działalności ludzkiej. Dobra materialne.

Instytucjonalizm

Instytucja myśląca

Instytucje są efektem kultury i manifestowanie kultury odbywa się poprzez instytucje.

Relatywizm kulturowy – nie ma lepszych i gorszych kultur

TEORIA – pewne stwierdzenia, które są pochodną obserwacji faktów. Z tych faktów i zjawisk tworzymy zbiór wniosków pozwalających się zamknąć w hipotezie.

Hipoteza musi zostać sformułowana jako prawidłowość. Upubliczniona aspiruje do bycia teorią.

Nawet jeżeli aspiruje, to nie znaczy że nią jest, bo musi zostać zweryfikowana czy jej założenia są prawdziwe i czy sposób tłumaczenia świata przez tą teorię jest prawdziwy.

Teorię konstruujemy, by poznać prawdę.

Celem prawdy jest rzeczywiste poznanie świata.

Prawda – prawidłowość rządząca światem.

Teoria ma za zadanie zebrać i połączyć logiczne informacje pochodzące z pracy badawczej.

Aby kolejne zdanie wynikały z siebie logicznie teoria służy uczynieniu zebranych wyników badań dostępnymi dla szerszej zbiorowości, bo ludzka zbiorowość jest beneficjentem tych badań.

Teoria nie może się ograniczać do opisu zjawisk. Musi zawierać:

-opis,

-analizę,

-sposób wyjaśnienie zjawisk

A także wyjaśniać mechanizmy regulujące to zjawisko [badany obiekt] przedstawiać prawa natury.

Jedną z nich jest jej przewidywalność.

Dobrze zbudowana jest otwarta na pojawienie się nowych elementów.

Nie może być zbiorem luźnych założeń, które mają potwierdzenie w empirii. Musi mieć także …

Najlepszym sposobem teorii jest jej falsyfikacja.

Teoria musi opisać przedmiot badań w sposób ścisły z zachowaniem teorii naukowej w sposób jasny dla eksperta.

Najważniejszym elementem dla zaistnienia jest także zgoda świata naukowego na przyjęcie danej teorii.

Grupa innych ludzi decyduje czy teoria zostanie uznana za „prawdziwą” czy nie.

JOHN HERSCHEL i KARL POPPER zachęcali do wielokrotnego falsyfikowania.

Rolą naukowca jest ciągle poszukiwanie falsyfikalności.

FAKT – jest elementem wiedzy, dzięki któremu możemy sformułować zdanie [ciąg myślowy]. Z tego zdania możemy przewidywać prawdę.

Fakty precyzyjnie dobrane i uporządkowane.

Prawda jest subiektywna. Istnieje kilka prawd

Dążenie do wspólnej prawdy, prawdy obiektywnej.

Konsultacja rezultatów wysiłków daje nam wzór. Przez niego może dostrzec prawdą niemal obiektywną.

Cenne są poglądy innych, bo widzimy się w lustrze.

Konieczne jest konfrontowanie naszych wniosków i przemyśleń z innymi.

IDEA – element konstytutywny teorii.

Jest najważniejsza

Inaczej to zasada rozumowa [reguła] przy pomocy której łączę fakty.

Jest spoiwem. Poprzez ideę spawam fakty.

Wątpienie – wszystko co dzieje się w mojej głowie, poszukuję. Im więcej pytań sobie zadajemy tym bardziej nasze istnienie jest namacalne.

Dowodem na istnienie jest moje wątpienie.

Teoria musi mieć ideę.

Teoria, fakt, idea, sens – ważne żeby je rozgraniczać

fakt – jest widocznym, namacalnym procesem, zjawiskiem

idea – jest porządkującą koncepcją

teoria – jest zbiorem wniosków

TEORIA = OBSERWACJA + FAKT + IDEA

SENS

Praca badawcza, która ma prowadzić do konstruowania teorii ma kilka faz:

  1. Wstęp – faza przygotowawcza

Gromadzenie faktów, oraz tworzenie potrzebnych pojęć.

Wszystko co ma nam służyć w nauce musi mieć nazwę.

  1. Faza indukcyjna

Precyzyjne, dokładne wypracowanie ogólne schematu pojęciowego oraz dokładne wyjaśnienie pojęć.

Dochodzi do ustalenia hipotez.

Na koniec następuje weryfikowanie.

  1. Zakończenie

Wnioski wynikające z skonstruowania treści zawartych w poprzednich częściach.

Sformułowanie w pełni teorii gotowej do upublicznienia.

Moment akceptacji / odrzucenia jej przez środowisko naukowe.

Ostateczna weryfikacja

06.03.2013

Prawda - to co odpowiada rzeczywistości, to co obserwowalne, mierzalne.

ARYSTOTELES: prawda jest zgodnością ze stanem rzeczywistym

Kłamca, który mówi, że kłamie – paradoks, zapętlenie, błędne koło

błąd logiczny – prawda, fałsz i kłamstwo

A. TARSKI prawda i fałsz – 2 opozycje fenomeny, nie mogą być mylone z kłamstwem.

KARTEZJUSZ prawdą jest to, co jasne, przejrzyste, wyraziste

FRANZ BRENTANO [Niemiec] prawdą jest zgodnością umysłu z rzeczą [zgadzać się z tym, co umysł sądzi]

Zarzut: wielość prawd

WILLIAM JAMES [USA, XIX/XX wiek] prawdą jest właściwość myśli.

Nie ma jednej prawdy, jest wiele prawd.

Właściwość jest stanem myśli, możemy żyć w ułudzie, że znamy prawdę, a nie mamy racji

Prawda jest treścią zmienną, zależna od kontekstu, dynamiczna.

Relatywizacja prawdy – Polska napadnięta przez Niemców, czyli prześladowana.

EMIL DURKHEIM [socjolog] prawda konstruktem społecznym, zbiorowym.

Oznaką prawdy jest zgoda.

Dla danej osoby inna rzecz jest prawdą jeśli ktoś ja potwierdzi

Prawda powstaje kolektywnie i wynika ze zgody

„Rehabilitacja” racjonalizmu

HENRI BERGSON [I poł. XX w.] intuicyjnie poznaje co jest prawdą

Nasze wrodzone dyspozycje duchowe wiodą nas ku odkrywaniu prawdy. Ufać intuicji..

Nie neguje racjonalizmu, ale ufa intuicji.

np. zakorzeniona w ludziach wiara w Boga

Siedliskiem ludzkiej myśli jest umysł.

Ale co to? Gdzie się znajduje?

Otóż w mózgu – jeśli jest defekt – nie potrafimy poprawnie myśleć, skupić się

Czy fizyczny organ może kierować duchowością?

MARKS – od fizyczności ewoluuje duchowość

Sztuka wynika z odczuć, emocji, psychotropów [Witkacy]

Umysłstan, nazwa kolektywna

lęk, miłość, sprawiedliwość, altruizm – mózg, umysł, wychowanie

Czy w świecie istnieją postawy altruistyczne poświęcające się dla innych, np. szczury poświęcają się dla innych, np. zjada trutkę

To, co dotyczny emocji jest trudniejsze do zdefiniowania, opisania, określenia.

Nasza ocena sytuacji jest determinowana naszymi emocjami.

Przy ocenie fenomenu – „rozumiem, że…” – co znaczy rozumiem?

POTRZEBNE DO ZDOBYCIA PRAWDY:

  1. Zdolność zapamiętywania, dysponowanie pamięcią jest konieczne żeby poznawać.

Pamięć grupy, narodu – potrzeba do odkrywania prawdy, nie wolno lekceważyć.

  1. Świadomość zorganizowana – spójna, nie będzie ulegała destrukcji z zewnątrz.

Poczucie bezpieczeństwa poprzez kształtowanie spójnej świadomośći.

  1. Zdolność komunikowania – język, pozwala opisywać, określać rzeczywistość

…. – kilkadziesiąt określeń, bo tego wymaga rzeczywistość – jest różny, do różnych rzeczy się nadaje

  1. Relacja z otoczeniem, środowiskiem, z którego czerpiemy informacje

NAUKA

-zespół informacji [potwierdzonych, a więc naukowo zebranych]

-metodologia wobec której jest zgoda

Nauka – metodologicznie poprawne badania – zebrane konkluzje

Nauka – neutralna [ale w rzeczywistości nie jest, inne książki o II w.ś w Rosji i Polsce]

posiadana cecha, do tego się dąży

-daleka od wypowiadania sądów wartościujących, nie ocenia, dąży do prawdy – dlaczego tak jest

-cel nauki: rozumienia przez poznanie

-nauka – efektywność kolektywna, nie w samotności – ważne dla rozwoju ludzkości by uczynić życie ludzi łatwiejszym, łagodniejszym

WIEDZA

-filozoficzna: oparta na abstrakcyjnych zabiegach aktach

-pierwiastek intuicyjny, spekulatywny, zróżnicowana, pozbawiona surowych założeń metodologicznych

-wyjaśnienie = spekulacje

-czysty akt myśli, ciąg myśli [ekwilibrystyka intelektualna]

-naukowa: najwyższe standardy korzystania ?? , sprawdzalna, prawdziwe

-potoczna: najbardziej rozpowszechniona. Pochodzi z doświadczeń procesu socjalizacji internalizacji treści.

Konieczna do funkcjonowania w środowisku – wymiar praktyczny – sięga po utracone, stałe wzorce, np. relacji między…, stałe wzorce postępowania.

Stereotypy w wiedzy potocznej, proste wzorce bez myślenia

Schematyczny, uproszczony zwór myślenia. Ułatwia „poruszanie” ale bezrefleksyjny, fałsz, pomyłka

Źródło stereotypów ze struktur poznawczych

Myślenie - budujące, wzrasta świadomość

Myślenie – energochłonne, energia z zewnątrz, kosztowne więc niechętnie podejmowane

Mózg, który myśli, rozwiązuje zadania przedłuża swoją młodość, sprawność, działanie i całego organizmu

-Socjalizacja – poddawanie danej zbiorowości socjalizacji, naśladowanie zwyczajów danej zbiorowości

-Internalizacja – od interior [wnętrze] – przyjmowanie wartości i przyswajanie ich jako własne

POZNANIE

Nigdy nie poznamy bo nie mamy dyspozycji

Internalizacja treści bytu – byt ma 1)treść i 2)formę [czasem widzimy tylko jedno z nich]

Można ulec złudzeniu, że coś się poznało

3)struktura bytu

4)akt istnienia bytu

5)relacja aktu istnienia do treści bytu, struktury i formy

Relacja między podmiotem np. jednostką z bytem

co dzieje się jednostką, że byt istnieje, posiada treść – ustruktuscjazowana i zawarta w jakiejś formie, np. co zmieniła śmierć Hugo Chaveza w Europie, USA, Ameryce Płd

Poznanie – stwierdzenie faktu czy byt istnieje czy nie

sądzenie

- zmysłowe – rozumowy opis bytu

- rozumowe [sąd, nasz ocena] – droga do poznania rzeczy

W osiądzie może się pojawiać element wartościujący

Poznanie uniemożliwia, bo wyklucza wartości

Pozornie – dotknięcie prawdziwego a nie władzy i tego co … dociera z zewnątrz

13.03.2013

Ewolucjonizm – prąd, który próbuje tłumaczyć jaka jest kultura

Przełom w wartościach przyrodniczych związany z teorią Darwina.

EWOLUCJONIZM KLASYCZNY - próbował tłumaczyć dzieje cywilizacji ludzkiej

Jako teoria dotyczył kultury sformułowanej w XIX w.

Myśl francuska, anglosaska

Czerpał z darwinizmu

sprowadzał społeczeństwo i człowieka do bytu przyrodniczego

Te z tradycji dostarczały materiałów do skonstruowania koncepcji.

AUGUST COMTE i HENRY SPENCER

II poł, XIX w.

Nadali biegu myśli socjologicznej, która wtedy się rodziła

DURKHEIM – ojciec socjologii

„O samobójstwie” [książka] - co konstruuje człowieka w sensie społecznym

człowiek – społeczeństwo – kultura

Jakie są relacje między tymi fenomenami

Ewolucjonizm wywodzi się ze starszego sensu – potrzeby porządkowania i nadawania znaczenia.

Intelektualna potrzeba człowieka by poszukiwać ładu, porządku, praw rządzących światem.

W kulturze procesy świadczące o jej ewolucji

Różne stadia rozwoju

Poziom zaawansowania społeczeństwa

Będzie wartościował kulturę – lepsza, gorsza

kultura traktowana, jako żywy organizm – rodzi się dorasta, osiąga dojrzałość

skoro społeczeństwo zbudowane jest z żywych organizmów to suma tych jednostek i jej dyspozycje będą się przekładać na całość – społeczeństwo

Społeczeństwo – żywy organizm

- spójny, jest jednością

- oddzielona od otoczenia

- otoczenie determinuje społeczeństwo

- społ. się zmienia

Schemat ewolucji społeczeństwa [kultury]

-od prostych form do złożonych

-od chaosu ku porządkowi [potrzeba artykulacji – wypo … metafizycznego]

-prostota – socjalizacja

-płynność [nieskoordynowane działania – organizacja i koordynacja]

-kultury ewoluują by przetrwać i dostosowywać się do zmiennych warunków

-zmiana w etapie środowiskowym – także zmiana kulturowa

-kultura dostosowuje się do otoczenia, np. jakie mam ubranie do pogody

-kultura może wpływać na otoczenie [a my nie możemy wpływać np. na pogodę]

Wadą było uznanie kultury za uniwersalną

Ewolucjoniści klasyczni nie założyli, że kultury mogą się ze sobą spotykać, mieć kontakt

brak obiektywizmu

analizowano kulturę z perspektywy europejskiej

Podstawowe założenia ewolucjonizmu klasycznego:

  1. determinizm

Każdy stan społeczeństwa i kultury jest zdeterminowany genetycznie.

Rozwój kulturowy od pkt. poprzez pkt. K do pkt. Z.

  1. fatalizm

Rozwój społeczny i kulturowy jest z góry określony

faithlos

Nieuchronny, nieodwracalny rozwój kultury i społeczeństwa. Przebiega on ponad głowami jednostek.

Ubezwłasnowolnienie człowieka jako istoty społecznej

  1. kres

Rozwój prowadzi do finalnej formy

  1. progresywizm

Jeżeli kultura się rozwija to każde kolejne stadium powinno być lepsze od poprzedniego

Regres – np. Chiny, Sumer

  1. uniformizm

Dotyczy społeczeństw i kultur, które w jednym i tym samym modelu występują wszędzie

Jeden model, który może przyjmować różne formy poprzez stopień zaawansowania, ograniczenie różnorodności

  1. jednoliniowość

A K Z

xEwolucjonizm nie pozwalał na dostarczenie twórczych …

Przedstawiciele:

EMIL DURKHEIM – założyciel socjologii

tworzyły nurt socjologii francuskiej

społeczeństwo jako byt o wewnętrznej dynamice

od form nieskomplikowanych do złożonych

Dwa prawa:

  1. solidarności mechanicznej

Nieskomplikowane związki tworzone tylko by przetrwać fizycznie

Rządzone autorytarnie. Przymus. Silnie eksponowana władza

Solidarność wynika z lęku i strachu [nie z woli]

Społeczeństwo silnie zatomizowane [atom – jednostki]

  1. solidarności organicznej

spoistość społ., utrzymywana wspólnie, świadomie, kooperacja.

społeczeństwo dobrowolnie organizuje się – wola organizacji wypływa z wewnątrz jednostek

ko herezja społeczna – dobre, zintegrowane społeczeństwo, silne więzi społ., kooperacja wynikająca z umów i kontraktów.

Takie społeczeństwo opiera się na 3 filarach:

- prawo – skodyfikowane reguły [moralność]

- praca – specjalizacja pracy

- gęstość zaludnienia [czynnik demograficzny, odpowiednia ilość osób by podjąć specjalizację]

Społeczeństwo zaawansowane:

-wysoko liczba ludności

-wyraźny podział specjalistyczny

-skodyfikowane reguły

AUGUST COMTE

poł. XIX w., Francuz

aktywny …

Sformułował 3 prawa dotyczące rozwoju społecznego i kulturowego:

  1. prawo teologiczne

Tłumaczenie wszystkiego Bogiem

  1. prawo metafizyczne

Odwołuje się do praw metafizyki. Abstrakcyjne pojęcia i terminy. Odzwierciedlają zachowane przez nas tendencje

  1. prawo pozytywistyczne

Odwołujemy się do umysłu.

Poprzez obserwacje naukowe chcemy dociec prawdy.

Nauka jest efektem najbardziej rozwiniętego organizmu

Prawa – reguły, które odnosiły się do poszczególnych stadiów rozwoju społ.

HERBERT SPENCER

II Pol. XIX w., Anglik

Mocno usadzony w tradycji darwinowskiej. Kierował się tym, co zaobserwował Darwin.

Organizm podlega rewolucji …

Każda formacja społeczna przejawia 2 stadia:

  1. militarne

-społ. autorytarnie rządzone i ukierunkowane na podbój i obronę

- silna centralizacja

-ekonomicznie i gospodarczo samowystarczalne [autarka]

-używa przymusu

-dobro jednostki podporządkowane dobru publicznemu

-represje, posłuszeństwo wynika z lęku

  1. industrialne

-nastawione na produkcję, handel

-władza zdecentralizowana

-dobro jednostki jest wartością najwyższą

Przejście z 1 do 2 stadium na drodze ewolucji

LEWIS MORGAN

II poł. XIX w., Amerykanin

Społeczeństwo, a więc kultury przechodzą przez 3 stadia:

  1. dzikości

-zdobycze człowieka: ogień, łuk, produkcja naczyń glinianych

-4 tys. lat p.n.e.

  1. barbarzyństwa

-zorganizowane społeczności, które posługują się zaawansowaną tech.

-wydobywają metale, uzyskują twardsze stopy: miedź brąz żelazo

-udomowienie i hodowanie zwierząt

  1. cywilizacja

-żelazo na porządku dziennym [broń, instrumenty do … ]

-pismo

-zapisy rachunkowe [cyfra była lepsza]

Te 3 fazy są obligatoryjnewpisane w genetykę ludzką

Ale nie zauważyli, że mutacje mogą zrodzić nową formę.

Powodem mutacji jest postęp technologiczny.

Dzięki mutacji społeczeństwo ewoluuje.

EDWARD TYLOR

Przeżytek kulturowy – termin wprowadzony przez Tylora

-forma reliktu, np. zwyczaje, obyczaje – tradycja, która zawiera pozostałości jakie pozostawiła poprzednia kultura

- w sensie metafizycznym

- utrzymywanie więzi społecznych

U nas przeżytek kulturowy: święta, przesądy [np. chwytanie guzika na widok kominiarza], puszczanie kobiet przez drzwi, znak krzyża wychodząc z domu

Tylor uważany za jednego z pierwszych twórców nowoczesnej definicji kultury – całokształt duchowego i materialnego dorobku społecznego.

JAMES GEORGE FRAZER

pocz. XX w., Szkot

Teoria stadiów cywilizacyjnych:

  1. magia

-magiczne formułowanie kultury

-potrzebna wtajemniczona osoba, objaśniająca nam świat

  1. religia

-rel. objaśnienie nam świata

-duchowni objaśniający świat

  1. nauka

-świat objaśniany poprzez naukę

-kultura zachodnio europejska i amerykańska

Czy nauka może „zaklinać”?

Czy wierzymy w każde słowo naukowo twierdzące?

LUDWIK KRZYWICKI

I poł. XX w.

Wszechstronnie utalentowany naukowiec: matematyk, socjolog, przyrodoznawca

Inklinacje marksistowskie

Rozwój społ. z perspektywy analizy mechanizmów wartości.

Co się dzieje w społeczeństwie gdy jedna warstwa posiada ? a druga nie.

Analizował zmiany społeczne

Koncepcja wspólnot naturalnych

-jak terytorium … więzi spoęłczne

Kultura

– produkt wynikajmy z posiadania lub nieposiadania

- jest rodzajem świadomości kształtowanym poprzez materię

20.03.2013

HISTORYZM - BRAK

03.04.2013

DYFUZJONIZM – materiały na poczcie

10.04.2013

KONFIGURACJONIZM

USA, lata 20

USA to odbicie Europy w krzywym zwierciadle.

Idee rodzące się na gruncie europejskim modyfikują się w USA.

Konfiguracjonizm jest powiązany z psychologizmem.

Strefa indywidualna i wspólnotowa

praktyczne znaczenie – próba zastanowienia się w jaki sposób na mnie jako jednostkę oddziałuje wspólnota.

psychoanalitycy korzystają z niego

Neofreudyzm – badanie procesu enkulturacji w różnych wspólnotach ludzkich

Enkulturacja – naturalny proces nabywania kompetencji kulturowych w drodze doświadczenia pokoleniowego

-proces, który uczy i dostarcza doświadczeń jednostce i grupie

- 2 torowy: uświadomiony i nieuświadomiony

-przez jednostkę i grupę

-zachodzi ona w długiej perspektywie czasu, nawet kilka pokoleń

-wielopokoleniowy proces przekazywania norm i wzorów zachowania

-na drodze uczestniczenia w kulturze

-tradycja – zbiór informacji jak mamy uczestniczyć w kulturze

-system wartości

-czyn etyczny, nieetyczny, moralny, niemoralny – wynikają z ludzkiego doświadczenia

-enkulturacja jest istotna bo stanowi wykładnię tożsamościową całej grupy

-uczynił człowieka indywidualnym od świata zwierząt – odróżnia nas od zwierząt

Internalizacja – przyjmowanie wartości i kultury za swoją

Socjalizacja – zachowanie w grupie

Trzy typy [enkulturacji]:

  1. adaptacja do środowiska naturalnego

  2. adaptacja do środowiska społecznego

  3. adaptacja do wzorów kultury już zastanych

Trzy typu konfiguracji społecznej:

  1. społeczności pierwotne

-środowiskiem enkulturacji jest rodzina nuklearna i wielopokoleniowa

-grupa sąsiedzka

-grupa rówieśników

-wiedza konkretna, praktyczna

-nabywana poprzez uczestnictwo w życiu wspólnoty - imitacja

  1. społeczność religijna

-akulturacja w odniesieniu do rodu

-wspólnota lokalna [nie rodzina, sąsiedzi] ród

-wiedza konkretna, ale coraz więcej miejsca zajmuje wiedza abstrakcyjna

-oparta na imitacji

-jest jest zrównoważona na dopełnienia wiedzą teoretyczną [ogólną]

-enkulturacja – forma uczestnicząca [poprzez refleksję, np. w szkole]

  1. społeczność nowoczesna

-rodzina nuklearna uzupełniona instytucjami nadrzędnymi [wychowawczymi]

-wiedza abstrakcyjna – nabyta w drodze kształcenia a nie imitacji

-czynnik refleksyjny jest dominujący

RUTH BENEDICT

Lata 20, 30

Koncepcja kultury jako konfiguracji wzorów kulturowych

Wzór kulturowymatryca, paradygmat [wzór] wartości, norm, zachowań cenionych przez daną wspólnotę, powtarzanych przez nią

Współczynnik kulturowy – to, co wyznacza zachowanie jednostek we wspólnocie z uwzględnieniem intencji aktorów wykonujących

Ma nam uwzględnić jakie były intencje działającego przedmiotu.

Dlaczego pewne rzeczy uważamy za normatywne

Kultura jest sferą „rzeczywistości wyobrażonej” konstruowana w sposób moralny poprzez przekonania normatywne [I plan] i dyrektywne [II plan]

Przekonania

Razem tworzą kategorię współczynników humanistycznych [kulturowych]

Dwie sfery:

  1. sfera kultury zawierająca wartości ostateczne [światopoglądowe, nadrzędne] – dyrektywy

  2. strefa kultury zawierająca wartości praktyczne [niższego rzędu] – normatywne

instrumentum, które ma mnie doprowadzić do jakiegoś stanu ??

Kultura [konfigurastyczna def.]

-połączenie tych 2 sfer

-system spójny

-połączone logicznie poglądy, światopoglądy

-badanie stery kultury symbolicznej

-badanie światopoglądu obecnego w danej kulturze

-badanie sfery kultury techniczno użytkowej

-myśl, jakie obowiązują wzory myślenia

MARGARET MEAD

krytykowała koncepcję ewolucjonistyczne, bo kulturę trzeba badać z zewnątrz

porzucenie wartościowania

Kulturacałość harmonijnie ze sobą powiązanych, skonfigurowanych wzorów kultury, który jest modyfikowany wraz z rozwojem społ.

Kształtuje jednostkę i jej osobowość

osobowość - jest rezultatem procesu enkulturacji

Trzy modele kultury:

  1. postfiguratywny

pokolenie … od tego co od poprzedniego

  1. konfiguratywny

rodzina i dzieci na zasadzie prechejskiej ??

  1. postfiguratywny

dzieci są nauczycielami dorosłych

Lata 60, 70 – przymusowe wdrażanie Indian do miasta

w nowym środowisku szybciej uczą się dzieci

Płeć – co ja tworzy? uwarunkowania biologiczne, genetyczne czy inne?

-czynniki konstruujące mężczyznę i kobietę

-wpływ czynników kulturowych … na sformułowanie kobiety i mężczyzny

-rodzimy się z płcią czy jest nam nadana?

-płeć jest konstruktem społecznie formowanym

JUDITH BUTLER

płeć jest konsturktem społecznym i kulturowym, a nie biologicznym

jest narzędziem władzy

RUTH LANDES

Płeć i relacja płci do władzy:

Landes ? jako I użyła słowa „płeć”

Badania Candoble – Brazylii

-społ. religijne – wierzenia afro-amer

-łączą pod postacią Matki Bożej … boginie płodności

-gorliwa praktyka rel a Am. Płd.

-efekt synkretyzmupod postacią św. katolickiej są Bożkowie pradawnych wierzeń

Badanie grup zmargilizowanych

porównywała wzorce … i role kobiety

Kobieta nie zajmowała I miejsca, nie była też tą piękną stroną

Termin: zarządzanie kategorią płci

Konstruowanie struktury wewnętrznej społeczeństwa poprzez używanie płci w celu osiągnięcia zamiarów i korzyści [społ. i ekonom.]

„City of wemen” [książka]

17.04.2013

24.03.2013

MATERIALIZM KULTUROWY

[nie – kulturalizm materialny – Znaniecki, podgląd kultury od wewnątrz, należy do niej wsiąknąć ??? ]

Jest bezpośrednią kontynuacja neoewolucjonizmu

Trzy filary materializmu kulturowego:

  1. technologia – to, co wytwarzamy

  2. ekonomia [gospodarka] – w jaki sposób gospodarujemy

  3. środowisko – gdzie żyjemy

MARVIN HARRIS

Kultura determinowana jest przez te 3 filary decydują o rodzaju formacji społecznej

Materia jako substancja prymarna wobec substancji górującej nad duchem, ideę.

Własna autorska metodologia badań.

Zorientowana na opisie całych społeczności, wspólnot, zbiorowości.

Materializm w rozumieniu politologicznym – ujęcie dialektyczne

Dialektyka – dyskurs szukający przeody ??? , polegający na polemizowaniu

Materializm stoi w opozycji do idealizmu

Materia jest pierwotna w stosunku do przeżyć psychicznych

Wszelka działalność duchowa jest determinowana przez przyrodę, społeczeństwo, dostęp do dóbr.

Wszelkie bytowanie jest materialnie fizyczne.

żaden inny byt nie jest wyższy

Nie negują ducha, ale uważają, że zrodził się po materii

Rodzaje materializmu:

  1. mechanistyczny

Wszystko da się sprowadzić do prostych oddziaływań materii.

Wszystko sprowadza się do zjawisk fizycznych i chemicznych

  1. naturalistyczny

Natura uzależnia, wszystko jest determinowane naturą

Czynnik ludzki – ilość członków danej społ.

  1. dialektyczny

Zbliżony do naturalizmu, ale za główną przyczynę rozważań przyjmuje dialektykę.

Odnosi się do stałego, całościowegostruktur społ.

Obserwowanie ustawianego dyskursu

Walka klasdominowanie, nie podporządkowywanie

Rozwój następuje ustawicznie i zmierza ku ……………. dialektyka materialistyczna

  1. fenomenologiczny

Fenomenybyty obecne w świecie realnym, ale też idee.

Nie neguje istnienia idei równolegle do materii.

Prawo fizyki i chemii determinuje nasze myśli, itp.

Myśli determinowane poprzez środowisko i …

Nurty, do których sięgał materializm kulturowy:

Thomas Malthus [duchowny] autor teorii ludnościowej przyrost ludności odbywa się w systemie geometrycznym, a przyrost artykułów spożywczych w tempie addytywnym.

4 x 2 – ludność

2 + 2 + 2 – żywność

Przeludnienie deficyt art.. produkcyjnych klęski głodu, niepokoje, degradacja

Maltuzjanizm [teoria przeludnienia] – polityka jednościowa, która miałaby precyzyjne określać ….

Przyrost naturalny kontrolowany przez państwo – zakaz małżeństwa, par, opóźnienie małżeństw

Bogaci powinni pomagać biednym, a nie państwo.

kultury rozwijające się od najbardziej prymitywnych do coraz bardziej rozwiniętych

w jaki sposób dane środowisko oddziaływuje na formy kultury, które w nim występują

Julian Stewart

Zadaję pytanie – dlaczego w islamie nie jedzą wieprzowiny

-świnia zabieta pokarm ludzki – je to samo

-chłodzi się wodą, która jest cenna i nie dajemy jej, tapla się w swoich

-podobny organizm do naszego

Najważniejsze założenie materialmu kulturowego obecne w myśli Marvina Harrisa.

THOMAS KHUN

„Struktura rewolucji naukowej” – poddaje dyskusji sposób kumulowania wiedzy, sposobów org. wiedzy naukowej

Wiedza naukowa – dobro determinowane przez wybrane grupy naukowców, które przypisują sobie kompetencje decydowanie co jest naukowe, a co nie.

Opozycja do drugiego filozofa – KARLA POPPERA

Wg niego postęp naukowy następuje w sposób linearny, ciągły

KHUN: przełom w nauce gdy zwolennicy starych nauk umrą i nie pozostanie silnych dziedziców tej myśli.

„Semiotyka kultury”

KENNETH PIKE

lingwista, kulturoznawca, opracował 2 terminy:

  1. emic - od wewnątrz, od środka

  2. epic – relacja z zewnątrz

epic emic

MARVIN HARRIS

-antropolog, kulturoznawca, I poł. XX w.

-reprezentant mat. kult.

-uważany za gł. autora unaukowienia antropologii kulturowej

-opisem i próbą skonstruowania nadaje jej jakiś …

-empiria – dobra metafora

-związek z nurtem prozy, np. Hemingway – literatura czystego faktu

-mierzalne składniki kultury, materialne dowody

-kultura tworzy wszystkie dziedziny życia

-wytwory kultury, jako artefakty bez wyjątku wynikają z biologicznych potrzeb związanych z przetrwaniem gatunku [np. napisanie książki]

-kultura musi być opisywana w sposób emic i epic [wewnętrznie i zewnętrznie]

„Krowy, świnie, czarownice”

15.05.2013

HISTORYZM

Prąd, którego podwaliny stanowi: historia i niemiecki romantyzm. (Romantyzm angielski-ciemny, ponury, fatalistyczny, Romantyzm niemiecki- lekki, z humorem, zmysłów; rozkwit prądu [pod koniec XVIII wiek-początek XX; romantyzm niemiecki połączony z historią oraz metodą badania rzeczywistości-hermeneutyką-sposób interpretowania świata- wymaga analizy podmiotu, ale także otoczenie (inne podmioty, mnogość elementów). By tłumaczyć kulturę należy poznać historię, trzeba także poznać psychologie i biologie.

Dla przedstawiania historyzmu- dwa nurty:

  1. Nurt nauk przyrodniczych-czerpali wiedze jak zbudowane jest otoczenie (geografia, klimat) i jak to oddziałuje na podmiot-społeczeństwo; optyka biologiczna

  2. Nurt nauk humanistycznych- jak człowiek myśli, interpretuje; optyka psychologiczna oraz społeczna

Franz Boas – (XIX/XX) amerykański antropolog i językoznawca niemieckiego pochodzenia, napisał m.in. „Umysł człowieka pierwotnego”, „Rasa, język i kultura”

Alfred Kroeber –(XIX/XX), „Istota kultury”

Kazimierz Moszyński- (XIX/XX)-antropolog, kulturoznawca

Wilhelm Dilthey –niemiec, (2 połowa XIXw)

SZKOŁA MENCHESTERSKA

Skupiła się na :

  1. istota władzy

  2. konflikt – co powoduje,że narastają konflikty, stawiano pytania o przyczyny np. dostęp do wody,diamentów,pastwisk w Afryce, > w jaki sposób konflikt się rozwija> w jaki sposób konflikt można kontrolować- powstrzymywać i podsycać > i jak można ugasić konflikt . Z badań szkoły M, wynikało że dało się zobrazować system czarno białym > biali gr rządząca czarni -podporządkowani , relacje władzy oparte na systemie opresyjnym,

Metodologia- pogłębiona obserwacja uczestnicząca, która pozwalał „rozbierać” analizowaną sytuacje na poszczególne fakty, podział czynności badawczych, rozbiór na czynniki składowe,po to aby potem złożyć obraz nadając mu formę paradygmatu (uniwersalny wzór).

Pars pro toto- część za całość, na podstawie części nie powinno się wyciągać wniosków o całości

Cztery obszary badawcze:

  1. problemy społeczne, które wynikają z powodu konfliktu (niski poziom edukacji, niska jakość życia), dlaczego Afryka została tak dogłębnie skolonizowana prze reżim biały, zwrócono uwagę na to co zaistniewa w byłych koloniach brytyjskich , zauważono że konflikty etniczne są inicjowane w sposób pośredni poprzez obecność grupy białej (wprowadzenie innowacji, zmiana konsumpcji), kolonializm i zmieniony sposób konsumowania sprzyjały migracją, nowy sposób zarządzania, innowacje rujnują stary porządek pojmowania rzeczywistość, destrukcja tożsamości jednostki – problemy psychologiczne, niepewność, frustracja,>>następuje atomizacja społeczeństwa- niemożność organizowania wspólnoty>brak empatii do drugiego człowieka>funkcjonujemy jako nomada (samotna jednostka), konflikt wartości plemiennych z wartościami świata zachodniego,industrializacją, co mogą zrobić jednostki:odrzucić swoje wartości lub selektywne przyjmowania wartości- „nieuświadomiony dobór wartości”- jednostka nie potrafi wytłumaczyć dlaczego np. ubiera się jak jednostka biała , konflikt zatem jest pochodną zderzenia wartości, jest to 'faza poszukiwania równowagi', długotrwały konflikt może doprowadzić do zwyrodnienia grupy rządzącej

  2. procesy akulturacji (umiejętność funkcjonowania w obcej kulturze-poznanie kodów kulturowych, umiejętność reagowania jak autochton), dynamiczny proces, przejście jednostki z 1 wzoru kult. do 2 (tu z kultury plemiennej do zurbanizowanej) wynika wysiłku, dotyczy zmiany i przyjęcia nowych kodów kulturowych, poznaniu ich ale także umiejętność zastosowania ich, kwestia relcji władzy plemiennej do władzy kolonialnej – serwinizm- aby pozyskać względy władzy kolonialnej, władze plemienne są gotowe oddać część własnych zasobów, serwinizm-służalność, zachowanie kompradorskie -coś za coś, oddam część swoich zasobów aby zdobyć przychylność władzy

  3. interakcje personalne- w jaki sposób ludzie się komunikują nawiązują kontakty, interakcje personalne ulegają transformacji, dochodzi do konfrontacji 3 stylów: agrarnego (Afryka) , miejskiego(świat zachodni), oraz zurbanizowany (typowo miejski). Jak się przystosować ? >zmiana sposobu konsumowania dóbr- np. wyrzucanie wszędzie śmieci, ponieważ nie ma śmietnika, > ludzie zatracają pierwotną zdolność komunikowania i działania

  4. dyskurs społeczny -analizowana jest retoryka i semantyka tego dyskursu – co się mówi, w jaki sposób się mówi, dialog i komunikacja (zakłada intencje nadawcy aby strona odbiory przyjęła ten komunikat, zrozumiał go, wyposażenie w empatie)

Szkole manchesterska skupiła się na zjawiskach takich jak: segregacja rasowa-apartchat?, różnice w standardzie życia grupy dominującej i zdominowanej, dysproporcje władzy, słaba infrastruktura osiedli autochtonicznych a dobrze rozwinięta w dominującej; kultura jedzenia; analiza dysproporcji w dostępie do dób kulturowych. Maks Gluckman -rosyjski żyd, dał wytyczne w jaki sposób badania mają przebiegać, apartchaid, industrializacja. Migracje (zwłaszcza robotnicze), analiza w sensie gospodarczym, politycznym,społecznym. Uważał że społeczności plemienne wcale nie są proste w strukturze, w społecznościach plemiennych istnieje bardzo silna więź grupowa, jednostki często się komunikują, społeczeństwa zachodu są proste – nie ma komunikacji bezpośredniej. Co jest źródłem konfliktu z społeczeństwa zachodu? > upośledzona komunikacja oraz narastający konflikt wewnętrzny jednostki ( z konfrontacji nowych stylów bycia i konsumowania, jesteśmy zdywersyfikowani). Nadmiar wyborów jest destrukcyjny- Toffler.

KULTURA BUNTU 29.05.2013

KONTRKULTURA KONSESTACJA formy buntu,wyraz społeczno-obyczajowego nie zadowolenia , najczęściej młodzi ludzi (nie są oni inicjatorami, są wykonawcami, nie zawsze są inicjatorami)

młodzi ludzie są ufni i pełni wiary>nie przeżyli zdarzeń które zachwiałby ich wiara, psychologowie- nie ma jednostki, która w nic nie wierzy, imanentnym pierwistkiem naszej świadomości jest wiara > wiara umiera ostatnia,.

Lata '50 USA, Europa po II woj światowej niepewność jutra, człowiek młody obarczony wojną chce pozbyć się wspomnień, >>Świat zachodni lata '50>dlaczego dochodzi do buntu>>KRYZYS (zmiana postrzegania np. sys.wartości,albo ze zmiany sposobu konsumowania,kryzys jest processem przechodzenia z jednego świata do drugiego -związany z rekonfiguracją naszej świadomości- często proces bolesny. Bunt społeczny w latach 50-60 w USA stał się wartością samą w sobie, wyznacznik alternatywnego sposobu życia, dotyczny również uczestniczenia w kulturze- poszanowanie i podkreślenie indywidualności-kultura jest konsumowana w sposób indywidualny-dążenie jednostki do własnego indywidualnego stylu życia. Buntownicy przeciwko autorytarnym rządom – określają wolność stylu jednostki jako fundamentalne prawo. Peter Sloterdijk -to co było protestowane przez jednostki w latach 60 w latach 80 zostało stłumione i stało się cichym przyzwoleniem

Etyka odpowiedzialności (egzystencjalna) – wartości obecne w kulturze doprowadziły ludzkość do destrukcji- II woj światowa-mordowanie wg ideologi.

1962 r manifest amerykański-zestw wartości wg których należało żyć (poglądy,normy,zasady-opozycjne do tych wyznawanych dotychczas)-autorzy-studenci-Stowarzyszenie na rzecz demokracji. Autorzy zwracali uwagę na nierówności społeczne,rozbieżność między tym co było deklarowane a tym co było czynione(hipokryzja). Dobrobyt w którym dorastali jest wyspą na oceanie biedy. Poglądy lewicujące, liberalne. Manifest konsestował. Dla młodego pokolenia ameryki -filozofia egzystencjalizm -lata 50- doświadczenie zła- co determinuje ludzką egzystencję, jaka ona ma być. Nowa lewica ameryki, holenderski ruch Provos- organizacje studenckie,które miały znaczenie. Członkowie organizacji zasiadają w zarządach, które mają znaczenie w budowaniu kształtu społeczeństwa - zaczyna się demokracja deliberatywna (uczestnicząca)- jednostka ma realny wpływ na decyzje rządu.

Znaczenie sztuki i kultury.

Lata 60 – umasowienie i upolitycznienie ruchów studenckich- zauważalne poprzez stosowanie specialnej strategi jaką była kontr kultura- demonstracja sprzeciwu ale także forma ucieczki- eskapizm od dominujących zwyczajów i reguł . Lata '50 -kultura bitników, lata '60 hipisi, koniec lat '80 japis (każde pokolenie ma swoich przedstawicieli, osoby młode mają tendencje do wyznaczania nowych nurtów,sięgając do różnych narzędzi-politycznych,religijnych,kulturowych.

Kultura – książki- odbijały flustracje które dotykały młodych ludzi

Teatr-alternatywny- mobilizowały one widzów do aktywnego uczestniczenia w sztuce, widz nie był tylko obserwatorem

Muzyka i sztuka podkreślały solidarność pokoleniową młodych ludz. Manifestacja sposobu życia.

Jeans Joplin, Bob marley,hendrix, rolling stones, >hasła równouprawnienia kultur,tradycji.

Mekką kontestującej młodzieży byłą Kalifornia (ciepło,słońce, miejsca przyciąga jednostki twórcze) porównywalne do NY, Kalifornia-dobrobyt,dostatek,pełnia życia, filozofia wolności w słowie i czynie,oraz wolna miłość. Dopuszczalne było sięganie po takie narzędzie które miały wyzwalać nasza swobodę- muzyka. Literatura, poezja, substancje psychotropowe .Wolność kwitła na uniwersytetach- powstrzymywanie się od kategorycznej negacji, np. czytanie poezji na dragach. Przestrzeń -festiwale, happeningi, Montreal,woodstock> symboliczny wyraz konsestacji>. W jaki sposób się buntowano: sposób wyboru dóbr konsumpcyjnych i symbolicznych np. ruch wegetariański, weganizm, fruktorianie, jarosz.; np.joga, areobik, buddyzm,filozofia zen, Jednostka chciała korzystać z piękna życia,ale chciała to robić w większym gronie więc musiała być atrakcyjna.

Lata '70 -'dekada mojego ja'- dekada zabawy, które kraje i ośrodki w latach '70 przeżywały bum gospodarczy i kulturowy, > wyspy, infrastruktura Hiszpanii wyzrastała, pigs-portugal, italy, grace, spain.>w kulturz hiszpańskiej nie ma myślenia progresywnego>forma sferyczna nie linearna..

Na gruncie POLSKIM

charakterystyka porównawcza

KRYZYS KULTURY

KRYZYS w Europejskiej nowoczesności:

  1. kryzys jako coś permamentnego, stały element dziejów ludzkości, wynika z nieustannego napięcia jakie towarzyszy podejmowaniu przez człowieka decyzji, każda decyzja towarzyszy wiara że ta decyzja przyniesie zakładany skutek, jeżeli rzeczywistość przynosi nam nie ten skutek co chcieliśmy nasza wiara ulega destrukcji, dokonywanie wyboru jest związane ze stresem , nasze codzienne życie jest napełnione mnogością decyzji > ten rodzaje kryzysu jest uniwersalnym,powszechnym aspektem ludzkiej egzystencji , w nowoczesności bardziej dosadny niż wcześnie,ponieważ człowieka wspołczesny został wyalienowany ze świata absolutnych wartości został skazany na wybory względne, nieostateczność wartości przyczynia się do kryzysu kultury i jednostki, nie wybieramy między prawda a fałszem wybieramy między wielością prawd i wielością fałszów. Przy takim postrzeganiu możemy uznać, że cała epoka nowoczesna jest przesycona kryzysem, relatywizacją wartości i „odczarowywaniem” rzeczywistości

  2. Powracające, powtarzające się przełomy; przemiany o epokowym znaczeniu np. przełom newtonowski,kopernikowski; są to procesy jednostkowe i niepowtarzalne >dziją się w swojej historycznej specyfice – ale posiadają unwersalną cechę >>diamentralna zmianą<< -kryzys w tym ujęciu jest FAZA PRZEJŚCIA (z 1 stanu do 2). Takiemu ujęciu kryzysu- towarzyszy zjawisko postępu

  3. jako ostateczne rozstrzygnięcie - „zwrot absolutny”, ten 1 kryzys w owiele mniej radykalny sposób zmieniał pogląd na świat, ten kryzys nie był tak drastyczny jak kryzys nowoczesny-jest permanentny, cały czas trwa; w kryzysie oświceniowo-romantycznym idea postepu- emanacja twórczości ludzkiego umysłu; kryzys modernistyczny jest bliższy modelowi permanentnej utracie równowagi, utrata wiary w postęp; filozofia Marksa, nie ma czasu (Michał Heller)

Często łączony z heglowską Gelassenheit (zdarzeniowość) - rzezcywistość jako bezwładn materia gdzie rzczy rządzą się same sobą, pozostawić rzeczy własnemu biegowi, ponieważ ostateczne nie mamy na nie wpływu .

Zbiory kryzysu wg Koselleck

Kryzys jest zmianą, na dobre lub złe, kryzys może poprzedzać katastrofę, kryzys w kulturze -kultura stanęła w rozdrożu .

Kryzys kultury cd. >>KRYZYS HUMANISTYKI

Kryzys kultury, kryzys estetyki

Morawski „Kryzys kult oznacza jedno wyczerpanie się perspektywy poznawczej co pociąga za sobą potrzebę radykalnej dekonstrukcji kultury jako zbioru wiedzy.”


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wstęp do teorii polityki wykłady
Wstęp do teorii komunikacji wykłady Dominiki, Notatki z komunikacji wykłady
Wstęp do teorii SM wykłady
Beśka Marek wstęp do teorii miary wykład 3
WSTĘP DO HISTORII KULTURY STAROPOLSKIEJ, WYKŁAD VIII,$ 11 10
wstep do teorii komunkowania masowego - notatki z wykladow, Socjologia
Wstęp do teorii tłumaczeń 31.05.2010, moczulski
WSTĘP DO JEZYKOZNAWSTWA OGÓLNEGO, WYKŁAD, XI, 4 05 11
WSTĘP DO METODOLOGII PEDAGOGIKI wykłady
Opracowanie 1, nauka - szkola, hasło integracja, rok I, WSTĘP DO TEORII POLITYKI
WSTĘP DO TEORII PAŃSTWA I PRAWA
Wstęp do pr europ wykłady
Wstep Do Prawoznawstwa - L. Wieczorek, 5 WYKŁAD dr. L. Wieczorek
Wstep do teorii polityki - Chazbijewicz(2)(1), europeistyka
Wstęp do metodologii pedagogiki wykład
Wstęp do teorii komunikacji cz.1, Wstęp do teorii komunikacji
Wstep Do Prawoznawstwa - L. Wieczorek, 3 WYKŁAD dr. L. Wieczorek

więcej podobnych podstron