Bilogia medyczna (13.01)

Temat: Embriologia

Embriologia:

-nauka o rozwoju organizmu

-zajmuje się mechanizmami różnicowania tkanek i narządów

Zapłodnienie:

-połączenie się komórek rozrodczych (męskiej i żeńskiej) w wyniku czego powstaje nowa komórka nazywana zygotą

-jest procesem ciągłym, trwającym w przypadku człowieka 12-24 godz

Podstawowe etapy zapłodnienia:

1. Plemnik wnika do oocytu II rzędu

2. Reakcja akrosomalna:

• Szybki blok przeciwko polispermii

• wolny blok przeciw polispermii

1. kariogamia- zlanie materiały genetycznego

Kapacytacja (uzdatnienie plemników do zapłodnienia):

-zmiany zachodzące w plemniku w drogach rodnych kobiety umożliwiające zapłodnienie

-czas trwania ok 3-7 godz

-usunięcie osłonki glikoproteinowej leżącej nad akrosomem

-poprzedza reakcję akrosomalną

Reakcja akrosomalna:

1. Enzymy plemników rozpuszczają komórki wieńca promienistego i błony przejrzystej (warstwa kom otaczających kom jajową)

2. Po dotarciu do błony żółtkowej następuje identyfikacja zgodności gatunkowej

3. Błona kom jajowej tworzy tzw. Wzgórek przyjęcia

4. Uruchomienie procesów zapobiegających polispermii

* Podczas reakcji akrosomalnej plemnik uwalnia z akrosomu enzymy trawiące:

-hialuronidazę – przenikającą wieniec promienisty

-akrozynę – trawiącą osłonkę przejrzystą

Szybki blok przeciwko polispermii:

-związany ze zmianą potencjału w błonie kom jajowej

Wolny blok przeciwko polispermii:

-ziarnistości korowe uwalniają enzymy

-błona żółtkowa przekształca się w błonę zapłodnieniową (nie przepuszcza plemników)

- u ssaków enzymy te zmieniają receptory dla plemników w błonie przejrzystej

Rozwój embrionalny:

-okres jaja płodowego

-okres rozwoju zarodkowego (rozpoczyna się wraz z pierwszymi podziałami zygoty)

-okres rozwoju płodowego

Stadia rozwoju zarodkowego:

- morula

- blastula

- gastrula

-organogeneza

Bruzdkowanie:

-segmentacja, pierwszy etap rozwoju zarodkowego

- seria mitotycznych podziałó zapłodnionej kom jajowej na coraz mniejsze kom – blastomery

- w wyniku bruzdkowania dochodzi do powstania moruli, a następnie blastuli

- w czasie bruzdkowania nie zmienia się ani masa, ani objętość ,ani zasadniczy kształt zarodka

- zwiększa się tylko liczba kom blastomerów

Morula:

- pierwsze stadium bruzkowania całkowitego (8, 16, 32, 64, 128 blastomerów), przypominające czasem wyglądem owoc morwy

- powstaje w wyniku kolejnych podziałów mitotycznych i jest pęcherzykiem całkowicie wypełnionym blastomerami

- stadium bruzdkowania poprzedzające wytworzenie jamy blastuli ( u ssaków- blastocysty)

Blastula:

-powstaje z moruli

- wczesne stadium rozwoju zarodkowego tkankowców powstałe w wyniku bruzdkowania

-ma kształt pęcherzyka, jego ściana(blastoderma) jest zbudowana z jednej lub kilku warstw komórek otaczających jamę blastuli (blastocel), wypełnioną płynem

- składa się z ok 100 kom

- 8-komórkowy węzeł zarodkowy

- implantacja blastuli w macicy

Gastrulacja:

- proces w rozwoju zarodka, następujący po bruzdkowaniu

- w wyniku gastrulacji powstaje gastrula

- w procesie gastrulacji dochodzi do zgrupowania kom pełniących podobne funkcje w organizmie

- istotą gastrulacji jest wytworzenie trzech listków zarodkowych z pojedynczej warstwy blastuli

- ostatni etap rozwoju zarodkowego

Stadium gastruli:

1. Wczesna gastrulacja

• Wytworzenie ektodermy i endodermy z węzła zarodkowego

1. Późna gastrulacja:

• Powstanie mezodermy i mezenchymy

Organogeneza:

1. Ektoderma:

• Układ nerwowy

• Nabłonek zmysłowy

• Naskórek

1. Mezoderma:

• Tkanka mięśniowa

• Tkanka chrzęstna i kostna

• Układ naczyniowy

• Nadnercza

• Śledziona

1. Endoderma:

• płuca

• Wątroba

• trzustka