Ekologia i ochrona środowiska 15.11.08r.
24 stycznia 09 – zerówka .!!
31 stycznia 09 – wpisy ( ZEBRAĆ INDEKSY - do wpisania ocen z zerówki )
1 luty 09 – pierwszy termin egzaminu .!! (pisemny, około 30 minut)
GMO to…
Ang. Genetically Modified Organism,
Organizm zmodyfikowany genetycznie
Używa się też nazwę organizm transgenicznych (trans gen) – czyli zawierający przenoszony gen
Organizm zmodyfikowany genetycznie (transgeniczny) to..
- taki, do którego genomu (informacji genetycznej) został dodany jakiś nowy gen, pochodzący z zupełnie innego organizmu
GEN – fragment DNA, który jest odpowiedzialny za powstanie danej cechy
Pierwsze GMO wprowadzony do sprzedaży
USA, 1994r. – pomidor
Modyfikacja genetyczna polegała na zmniejszeniu aktywności genu, który odpowiada za proces dojrzewania i mięknięcia pomidora
Soja, odporna na herbicydy to najczęściej uprawiana roślina transgeniczna
Odporność na działanie herbicydu pozwala na jego stosowanie bez obawy o zniszczenie uprawianej rośliny
Modyfikowana roślina posiada gen odpowiedzialny za wytwarzanie enzymów rozkładających herbicydy
Roślina mogąca rozkładać herbicydy…
Odporność na szkodniki – tzw. Modyfikacji Bt.
Gen z bakterii glebowej
Bacillus thuringensis, produkt genu jest toksyczny dla owadów
Modyfikowane rośliny: kukurydza, ziemniak odporny na stonkę, bawełna kapusta, pomidory
Rośliny modyfikowane zdolnie do akumulacji metali ciężkich
Akumulują więcej metali ciężkich niż tradycyjne rosliny
Sposób na eliminowanie zanieczyszczeń środowiska – fitoremediacja
Golden rice – złoty ryż
- zawiera geny z żonkila, odpowiedzialne za produkcję B - karotenu, prekursora witaminy A
- Miał być uprawiany w krajach Trzeciego Świata gdzie 500 tys. dzieci rocznie traci wzrok na skutek niedoboru witaminy A
Zwierzęta transgeniczne
Modyfikacje zwierząt są trudniejsze i droższe a więc rzadsze
Zmodyfikowane zwierzęta często chorują i są bezpłodne – nie mogą przekazywać dalej wstawionego genu
Szybszy wzrost zwierząt hodowlanych
Wprowadzenie genów kodujących hormon wzrostu
Modyfikowano tak głownie ryby: karpie, łososie, ale też zwierzęta gospodarskie: świenie, króliki, owce
Dawcy narządów ?
Polscy naukowcy stworzyli transgeniczną świnkę
Celem badania jest wykorzystywanie organów zwierząt do przeszczepów u ludzi
Świnka ma gen pozwalający znieść immunologiczną barierę międzygatunkową pomiędzy świnią i człowiekiem
tys. hektarów albo większe uprawy na świecie są w :
1.Stany Zjednoczone 2. Argentyna 3. Brazylia | 3 największe na świecie
Kanada
Indie
Chiny
Rumunia
Filipiny
Australia
RPA
Paragwaj
Urugwaj
Meksyk
Hiszpania ( największe pod względem produkcji GMO Państwo w Europie )
GMO w UE
8 września 2004r. dopuszczenie na unijny rynek kukurydzy Bt – MON 810 – firmy Monsanto
W marcu 2005r. rząd polski złożył wniosek o dwuletni zakaz uprawy kukurydzy Bt
GMO w Polsce – aktualne prawo
Ustawa „O zmianie ustawy o nasiennictwie oraz ustawy o ochronie roślin” – 27 IV 2008- zakaz upraw odmian roślin modyfikowanych genetycznie oraz obrotu materiałem siewnym tych odmian
Ustawa o paszach – zabrania wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt paszą genetycznie zmodyfikowaną – przepis wszedł w życie 12 sierpnia 2008r.
31.01.2008
Komisja Europejska (KE) pozwała Polskę do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnoty Europejskich za wprowadzenie zakazu obrotu materiałem siewnym odmian GMO
GMO w Polsce c.d.
-Dostępne są produkty zawierające składniki pochodzące z roślin GM – produkty z soi
-Prowadzone są modyfikacje w jednostkach naukowych (poletka doświadczalna)
Kontrowersje w GMO.
Co wzbudza kontrowersje ?
Dla rolników i lokalnej ekonomii
Teoretyczna możliwość krzyżowania się roślin transgenicznych z odmianami naturalnymi, przez co niemożliwa jest sprzedaż roślin jako niemodyfikowanych genetycznie – zanieczyszczenia GMO „pyłki roślin z wiatrem mogą się przemieszczać nawet do kilkuset kilometrów od pola”
Uprawy transgeniczne trzeba kupować co roku. Rolnik nie może części przeznaczyć na zasiew
Co wzbudza kontrowersje?
Dla zdrowia konsumentów
Toksyczność obcych białek, modyfikacja metabolizmu komórek
Możliwość wywołania uczuleń
Możliwość postania odporności na antybiotyk
Co wzbudza kontrowersje?
Dla bioróżnorodności
Teoria „super-chwastów” – odporne na herbicydy transgeniczne rośliny krzyżują z dziko żyjącymi krewnymi i nie są możliwe do zniszczenia przez nabyta modyfikację
Rośliny z genem Bt – trucizna może być szkodliwa również dla owadów pożytecznych
Ujednolicenie upraw, wyparcie dzikich produktów i rodzimych odmian roślin uprawnych
GENÓW RAZ WPROWADZONYCH DO ŚRODOWISKA PRAKTYCZNIE NIE DA SIĘ JUŻ Z NIEGO USUNĄC
Przydatne źródła
*biotechnologia.pl
*gmo.mos.gov.pl
*greenpeace.org/poland
*icppc.pl/zl/gmo