Niepełnosprawność- czasowe lub trwałe obniżenie sprawności psychofizycznej organizmu

uszkodzenie lub upośledzenie - oznacza wszelki brak lub anormalność anatomicznej struktury narządów oraz brak lub zaburzenie funkcji psychicznych lub fizjologicznych organizmu   na skutek wady wrodzonej urazu lub choroby 
niepełnosprawność funkcjonalna - oznacza wszelkie ograniczenie lub braki wynikające z uszkodzenia zdolności wykonywania czynności w sposób i w zakresie uważanym za normalny dla człowieka
-upośledzenie lub niepełnosprawność społeczna oznacza mniej uprzywilejowaną lub mniej korzystną sytuację danej osoby, wynikającą z uszkodzenia i niepełnosprawności funkcjonalnej, która ogranicza lub uniemożliwia jej wypełnianie ról związanych z wiekiem, płcią oraz sytuacją społeczną i kulturową

w trakcie leczenie większych przypadków takich jak trwałe uszkodzenia morfologiczne czy utrata funkcjonalności organizmu niezbędna jest kompensacja i adaptacja.

Kompensacja jest to złożony proces dokonujący się w ustroju, zmierzający do wyrównania braku, a w efekcie przystosowania się do życia w środowisku pomimo patologicznych warunków morfologicznych i czynnościowych, jakie zaistniały w przebiegu choroby lub w następstwie urazu. Odbywa się to w pewnym sensie poprzez mobilizację „zdrowych" części ustroju do wysiłku większego niż w warunkach normalnych

Rozróżnia się kompensację:

• czynnościową - wyrównawcze wzmożenie czynności

• organiczną - wyrównawczy przyrost lub rozrost

• samoistna - wrodzona zdolność organizmów (jest niekorzystnym procesem)

• sterowana - maksymalnie możliwe przywrócenie prawidłowej czynności

• Terapeutyczne zewnętrzne- np. włożenie wkładki do buta w kończynie krótszej

Czynniki wpływające na proces kompensacji

• Zdolność do kompensacji jest różna, a o jej przebiegu decyduje szereg czynników. Warunkiem zaistnienia kompensacji jest powstanie defektu i możliwość włączenia rezerw kompensacyjnych na bazie zachowanej sprawności układu nerwowego istnienie sprawnie działających narządów które mogły by przejąć funkcję jak gdyby „w zastępstwie" oraz swego rodzaju przewaga „sił obronnych ustroju nad siłami choroby".

• rodzaju defektu rozmiar uszkodzenia właściwie decyduje o tym, jakie nie uszkodzone struktury mogą przejąć rolę tych uszkodzonych. Szybkość powstawania uszkodzenia też odgrywa pewną rolę, gdyż uszkodzenia powstające nagle stwarzają większe możliwości kompensacji, niż długotrwały proces patologiczny

• sprawności układu nerwowego

• wiek chorego

• typ psychiczny osobnika

• stan zdrowia - stan ogólny chorego i stan nie uszkodzonych narządów - nie tylko od strony anatomicznej, lecz przede wszystkim funkcjonalnej - stanowi o możliwościach wyrównywania braków.

Prawa kompensacji Anochina

1. Każdy żywy organizm posiada wrodzone „pogotowie kompensacyjne”, czyli fizjologiczne możliwości zastąpienia utraconej funkcji.

2. Kompensacja może nastąpić tylko w przypadku wystąpienia zaburzeń czynności podstawowych mechanizmów fizjologicznych odpowiedzialnych za daną funkcję oraz w wyniku odpowiedniego nasilenia sygnałów.

3. Procesy kompensacji aktywują się bez udziału woli i niezależnie od tego, który narząd został uszkodzony.

4. Kompensacja wymaga stałego utrwalania oraz doboru odpowiednich bodźców fizjologicznych.

kompensacja jest zdolnością wrodzoną żywych organizmów co oznacza,
że w przypadku zaistnienia ubytku morfologicznego lub funkcjonalnego, ustrój
samoczynnie uruchamia posiadane rezerwy zastępcze. Odbywa się to poprzez ogólną mobilizację ustroju do wysiłku większego niż w warunkach normalnych

• proces kompensacji zapoczątkowywany jest poprzez sygnalizowanie o defekcie

• fałszywa sygnalizacja o defekcie jest przyczyną błędnie przebiegającej kompensacji. Z przypadkiem takim spotykamy się np. w stanach po amputacji, w których źródłem fałszywej sygnalizacji są tzw. odczucia fantomowe.

• kompensacja opiera się na wzmożeniu starej lub nowej aferentacji -poprzez zwiększenie pobudzeń z obwodu, wytworzenie zastępczych odruchów warunkowych.

• wyniki kompensacji są nietrwałe - wymagają one więc stałego podtrzymywania, na drodze systematycznego treningu.

Termin adaptacja oznacza proces dostosowywania się organizmu do ciągle zmieniających się warunków środowiska zewnętrznego. Zdolność do adaptacji jest podstawowym warunkiem homeostazy i stanowi cechę wszystkich organizmów żywych.

Zmiany morfologiczne i czynnościowe zachodzące w przebiegu choroby czy w następstwie urazu ograniczają zdolność do normalnej adaptacji i prowadzą do swego rodzaju desadaptacji. Zmuszają one do uruchomienia rezerw adaptacyjnych. Uruchomienie tych rezerw może nastąpić poprzez trening i tworzenie nowych stereotypów ruchowych oraz częściowo poprzez przystosowanie środowiska, w którym żyje osoba niepełnosprawna Suma uruchomionych rezerw adaptacyjnych - wewnętrznych i środowiskowych - decyduje o efekcie i poziomie przystosowania się osoby niepełnosprawnej do życia w zmienionych warunkach morfologiczno-funkcjonalnych. Dopiero suma rezerw kompensacyjno-adaptacyjnych decyduje o wielkości wyżej wymienionego „poiencjału rehabilitacyjnego".

Cele leczenie fizjologicznego

• Zwalczanie bólu

• Zwalczanie stanów zapalnych

• Zapobieganie skutką hipoplazji

• Poprawa wydajności ogólnej organizmu

Bodzce fizykalne

czynniki termiczne (biostymulacja promieniowaniem laserowym, ultradźwięki, pole magnetyczne, leczenie ciepłem i zimnem),

- czynnik fotochemiczny (promieniowanie nadfioletowe),

- czynnik elektrokinetyczny (prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości),

- czynniki elektrochemiczne (stały prąd elektryczny),

- czynniki mechaniczne i kinetyczne (wodolecznictwo).

Zasady terapii bodźcowej

Bociec(stresor, antygen)reakcja ośrodkowa, zmiana reaktywnośc(zwiększanie zdolności komprasyjnych , adaptacja(zwiększa miejscowo i tolerancje bodzca,habitacja

Rodzaje bodźców

Naturalne

• Wysokość

• Ciśnienie

• Wilgotność

• Lokalne wiatry i roślinność

sztuczne

leczenie ciepłem i zimnem

2) wodolecznictwo

3) światłolecznictwo

4) helioterapia

5) biostymulacja promieniowaniem laserowym

6) elektrolecznictwo

7) pola elektromagneyczne wielkiej częstotliwości

8) pola magnetyczne

9) ultradźwięki

10) wziewania

11) balneoterapia i klimatologia

Kinezoterapia

Chłodny morski- areosol,bryza,warunki termiczne, słońce wskazania: zaburzenia termoregulacji,bezsenność, alergie,nerwice, nieżyty górnych dróg oddechowy, anemia,choroby ukł dokrewnego

Ciepły- wysokie temp piasek słońce, stany pourazowe,choroby narządu ruchu, gościec

Wysokogóskie ciśnienie atm, sucheczyste pow silne słońce, wiatr halny. Anemia ,gruźlica, choroby ukł dokrewnego choroby dróg oddechowych, krążenia

Podgórski jw. Tylko ze starsze i dzieci

Nizinny łagodny małobodźcowy, oszczędzający rechabilitacjapo OIOM choroby zakaźne

Leśny łagodzący ostre i przewlekłe choroby dróg oddechowych

Balneoterapia

Wody lecznicze, gazy zdrojowe,muły, błota

siarczkowo-siarkowodorowe, chlorkowe-sodowe, torfy,bromkowo-jodowe, kwasowęglowe, radoczynne , arseny, żelazowe, kąpiele polewania płukania wziewania, okłay, kuracje pitne

Ciepłolecznictwo-grzejnik łaźnia saunaokład (ciepło zimno) kąpiel przykurcz blizny zrosty zaburzenia krążenia choroba gośćcowa zwyrodniania stawów przewlekłe stany zapalne

Światłolecznictwo UV solutX świetlanka solarium, stany zapalne tkanek miękkich, nerwobóle, przeczulica krzywica. Zrost kostny

Elektroterapia prąd stały zmienny impulsy pole elektryczne zaburzenia afermentacji ból lęki stany zapalne choroba zwyrodnieniowa wprowadzanie leków stany zapalne z wysiękiem

Ultradźwięki mechanicznafale dźwiękowa zmiany zwyrodnieniowe blizny zrosty pourazowe zwapnienia

Hydroterapia- (woda także jako innych b,)zaburzenia termoregulacji dysfunkcje ruchowe, choroba zwyrodnieniowa, zaburzenia krążenia obwodowego