TRANSPORT ROLNICZY – jest to zespół czynności służących celowej zmianie miejsca (przemieszczenia) materiałów, środków technicznych, zwierząt i ludzi.

Pod względem organizacyjnym transport rolniczy można podzielić na:

• ZEWNĘTRZNY (DROGOWY) – odbywający się między gospodarstwem a zewnętrznymi punktami odbioru płodów rolnych lub zakładami zaopatrującymi gospodarstwo w środki (produkcji, nawozy, pasze), a także między zewnętrznymi obiektami produkcyjnymi gospodarstwa (suszarnie, mieszalnie pasz, młyny, mleczarnie, własne zakłady przetwórcze)

• WEWNĘTRZNY (TECHNOLOGICZNY) - odbywający się między polami a gospodarstwem

• WEWNĄTRZZAKŁADOWY (PODWÓRZOWY) – w obrębie gospodarstwa, między magazynami, paszarnią, obiektami inwentarskimi, lub innymi pomieszczeniami

Materiały stosowane w produkcji rolnej są bardzo zróżnicowane pod względem: postaci, właściwości fizycznych i chemicznych, gęstości i cech indywidualnych.

Są to materiały płynne, półpłynne, a nawet gazowe, do których muszą być dostosowane odpowiednie technologiczne środki transportowe.

Na przemieszczanie plonów oraz materiałów do produkcji rolnej zużywa się od 40 do 60% nakładów pracy mobilnych źródeł energii i około 20% nakładów pracy ludzi.

Dlatego prawidłowy dobór rodzaju i liczby środków transportowych pozwoli na zmniejszenie nakładów energii, zapewni pełne wykorzystanie wydajności specjalistycznych maszyn, a tym samym obniży koszty produkcji.

Transport występujący w zabiegu głównym, charakteryzuje się tym, że podporządkowane mu są czynności załadunku i rozładunku. Liczbę niezbędnych środków transportu obliczamy wtedy ze wzoru:

i_z - liczba potrzebnych zestawów transportowych,

G - masa ładunku do przewiezienia [t],

W₀₂ - wydajność operacyjna zestawu transportowego [t/h],

T₀₈ - liczba godzin pracy w ciągu zmiany roboczej [h],

T_agr - liczba dni okresu agrotechnicznego [dni],

Wydajność zestawu transportowego W₀₂ wyznaczamy ze wzoru:

G_o – rzeczywista ładowność zestawu transportowego [t],

t_o -  czas cyklu obiegu zestawu transportowego [h],

Rzeczywistą ładowność zestawu transportowego wyznaczamy z zależności:

G_o - ładowność zestawu transportowego [t],

V - pojemność skrzyni ładunkowej [m³],

γ - masa objętościowa przewożonego materiału [kg/m³; t/m³],

η_v - współczynnik wykorzystania pojemności skrzyni ładunkowej [-]

Wartość η_v zależy od rodzaju przewożonego materiału oraz urządzeń użytych do załadunku. Przy załadunku i przewozie materiałów objętościowych w stanie stałym np. obornik, słoma, zielonki wartość η_v może być większa od jedności. Przy przewozie materiałów stałych (rozdrobnionych i sypkich) lub płynnych η_v może być najwyżej równa jedności.

η_v<=1 (kiedy mamy tylko zwykłe burty w przyczepie)

η_v>=1 (1,0-1,2; kiedy mamy założoną jedną małą wstawkę do burt)

η_v>=1 (1,5-2,0; kiedy mamy założoną jedną dużą wstawkę do burt albo 2 małe)

Czas cyklu obiegu zestawu transportowego t_o będący czasem operacyjnym pracy agregatu transportowego T₀₂ składa się z następujących odcinków czasowych:

t_o – czas cyklu obiegu zestawu transportowego [h]

t_z - czas załadunku środka transportowego [h],

t_t - czas jazdy z ładunkiem [h],

t_w - czas wyładunku [h],

t_j - czas jazdy bez ładunku [h],

t_pom - czas pomocniczy [h]

Poszczególne czasy składowe cyklu obiegu zestawu transportowego obliczamy według poniższych wzorów:

W_{zał. (rozł)} - wydajność załadunku (rozładunku) zestawu transportowego [t/h],

l - odległość transportowa [km],

v_t – prędkość jazdy agregatu z ładunkiem [km/h]

v_j – prędkość jazdy agregatu bez ładunku [km/h]

t_pom - czas pomocniczy (np. ważenie) określany szacunkowo [h],

t_w - czas wyładunku można określać również szacunkowo (np. dla przyczep wywrotek) [h],

Wydajność załadunku (rozładunku) zależy od maszyn wykorzystywanych w tych pracach, rodzaju ładowanego materiału oraz współczynnika K_08ł, natomiast przy załadunku ręcznym od liczby pracowników.

1. dla maszyn:

W_1ł – wydajność efektywna załadunku (rozładunku) [t/h],

K_08ł – współczynnik wykorzystania czasu ogólnego zmiany [-],

1. dla załadunku ręcznego:

R – liczba robotników,

W_R – wydajność jednego robotnika [t/h],

Dla maszyn przyczepianych np. do na nawożenia, czas wyładunku t_w występujący we wzorze jest równoznaczny z czasem wykonania czynności technologicznej i obliczamy go wg poniższego wzoru:

Q_d – dawka nawozu lub obornika [kg/ha; kg/ha],

W₁ – wydajność efektywna maszyny [ha/h],

Natomiast dla maszyn, które same wykonują czynność załadunku np. przyczepy zbierające, czas załadunku t_z występujący we wzorze obliczamy według poniższego wzoru:

Q_p – plon jednostkowy [t/ha],

W₁ – wydajność efektywna maszyny [ha/h],

Liczbę potrzebnych urządzeń lub maszyn do załadunku (rozładunku) i_ł możemy wyznaczyć ze wzoru:

Otrzymaną liczbę urządzeń lub maszyn do załadunku (rozładunku) i_ł zaokrąglamy w górę, aby nie dopuszczać do przestojów zestawów transportowych.

Zad.1.

Obl. liczbę zestawów transportowych potrzebnych do przewozu 200t nawozów mieralnych ze stacji PKP w ciągu 12h jednego dnia. Praktyczna wydajność załadunku i rozładunku 25t/h, ładowność rzeczywista zestawu transportowego 8t, odległość 8km, prędkość jazdy z ładunkiem 15km/h, prędkość jazdy bez ładunku 17km/h, pozostałe dane przyjąć w oparciu o dane zawarte w materiałach z ćwiczeń.

G=200t

T₀₈=12t

T_agr=1

W₀₂=25t/h

G₀=8t

l=8km

v_t=15 km/h

v_r=17 km/h

i₂=G / W_02*T_08*T_agr=200 / W₀₂*12*1

t_o=t₂+t_t+t_w+t_j+t_pon

t_z=G_o/W_zal=8/25=0,32 [h]

t_t=i/v_t=8/15=0,53[h]

t_j=i/v_j=8/17=0,47[h]

t_w=G_o/W_rozl=8/25=0,32 [h]

t_o=0,32+0,53+0,47+0,32=1,64 [h]

W₀₂=G_o/t_o=8/1,64=4,88 [t/h]

i₂=200 / 4,88*12*1=3,41 = 4

Zad.2.

Obl. dzienna wydajność 2 agregatów wiedząc ze prędkość teoretyczna z przełożenia każdego

z nich wynosi 5,94 km/h, poślizg 12%, szerokość robocza 4m, wykorzystanie efektywne

czasu ogólnego zmiany wynosi 60%. Pozostałe dane przyjąć w oparciu o materiały z ćwiczeń.

v_tp= 5,94 W_dz=?

f=12%

b=4m

K₀₈=0,60

i_agr=2

v_r=(1-δ)v_p

W₁=0,1_*b_*v_b

W₀₈=W_1*K₀₈

W₀₂=i_agr*W_08*T₀₈

V_r=(1-0,12)*5,94=5,22 km/h

W₁=0,1*4*5,22=2,09 km/h

W₀₈=2,09*0,60=1,25 km/h

W_dz=2*1,25*8=20 km

W cukrowni należy odebrać 600t wapna i dostarczyć do gospodarstwa odległego o 25 km.

Praktyczna wydajność załadunku w cukrowni wynosi 120 t/h, pojemność zestawu transportowego 10m₃, masa objętościowa 1500 kg/m³, prędkość jazdy z ładunkiem 20 km/h, bez ładunku 25 km/h, czas ważenia i postoj w kolejce 0,3 godziny na jeden cykl. Obliczyć liczbę dni pracy dla dwóch zestawów transportowych, pozostałe dane przyjąć w oparciu o wiadomości z ćwiczń.