Żylaki kończyn dolnych to wrzecionowate lub workowate poszerzenia żył powierzchniowych;
Związane jest to z ich wydłużeniem się i skręceniem;
Należą do najczęstszych chorób, stwierdza się je u ponad 40% osób po 40rż., częściej u kobiet;
Wyrozniamy zylaki pierwotne i wtorne :
Żylaki pierwotne: powstają z powodu braku właściwej sprężystości włókien kolagenowych w ścianie naczynia;
Dochodzi do złego funkcjonowania zastawek i rozciągnięcia ścian naczyń;
Powstawaniu sprzyja zastój żylny, występujący podczas pracy stojącej oraz wzmożonego działania jamy brzusznej(noszenie ciężarów, zaparcia, okres ciąży).
Zylaki wtorne :
-tworza sie po przebytej zakrzepicy zyl glebokich
-sa nastepstwem ich niedroznosci i przeciazenia krwią zyl powierzchniowych
-lub nastepstwem uszkodzernia zastawekzyl glebbokich i przeszywajacych
Czynniki powstawania:
=plec zenska
-przebyta ciaza
-praca w jednej pozycji( siedzenie,stanie)
-nadwaga
-przebycie choroby zatorowo-zakrzepowej konczyn dolnych
Objawy :
-Niewielkie żylaki to początkowo tylko problem kosmetyczny;
-Jeżeli choroba trwa długo, chorzy odczuwają dolegliwości bólowe kończyn z towarzyszącym uczuciem dyskomfortu;
-Zmęczenie kończyn oraz kurcze nocne, które nasilają się wieczorem, w początkowym okresie cyklu miesiączkowego, podczas długotrwałego stania lub siedzenia;
-Wyglądają jak sieć widocznych, niebieskawych, poszerzonych i krętych żył albo jako niebieskie, wypukłe linie wzdłuż łydek, w zgięciu kolanowym (pod kolanem) lub na udach. Może towarzyszyć im uczucie ciężkości w nogach, bóle lub obrzęk kostek. Jednak żylaki, oprócz nieestetycznego wyglądu, mogą nie dawać żadnych dolegliwości.
-w zaawansowanej chorobie widoczne są zmiany troficzne skóry, czyli przebarwienia, wypryski, stwardnienia czy też nawet owrzodzenia.
-Pojawiają się obrzęki;
-Następnie zmiany troficzne i owrzodzenia;
Kiedy należy udać się do lekarza?
-Jeśli pojawiają się niepokojące objawy (opisane powyżej) należy pamiętać, że możliwie wczesna ocena układu żylnego może zapobiec dalszemu rozwojowi choroby
-Gdy żylakom towarzyszą bóle, zmiany na skórze (skóra zaczerwieniona lub brązowa) lub otwarte rany (owrzodzenia) niezbędna jest prawidłowa diagnostyka i odpowiednie leczenie lekarskie.
-Gdy noga nagle puchnie, zmienia kolor na sino-czerwony oraz towarzyszy temu ból,
-Jeśli żylaki stają się uciążliwe ze względów kosmetycznych również należy zgłosić się do lekarza po pomoc.
-
Rozpoznanie :
-Próby czynnościowe Perthesa dzieki ktorej można ocenić niewydolność żył przeszywających
Proba Perthesa :
-Próba polega na założeniu opaski uciskowej w części 1/3 dalszej uda w pozycji stojącej(żylaki są wypełnione);
-Jeżeli żylaki zmniejszają się po wykonaniu kilkunastu kroków to przepływ przez żyły głębokie jest sprawny;
-Jeżeli zaś żylaki pozostają wypełnione, to przepływ żyły głębokiej jest upośledzony.
Badanie USG metodą Dopplera:
-Pozwala na określenie poziomu niewydolności zastawkowej żył powierzchniowych, obecności refluksu żylnego oraz ocenę układu żył głębokich;
-Umożliwia podjęcie decyzji co do sposobu dalszego leczenia;
Powiklania choroby:
-mogą jednak być przyczyną stanów zapalnych.
-Na skórze, pod którą znajdują się żylakowate poszerzenia żył pojawić się mogą bolesne stwardnienia i zaczerwienienia,ten stan to zapalenie żył lub zamknięcie żyły przez skrzep krwi.
-oderwanie się takiego skrzepu i jego przemieszczanie wraz z krwią może wywołać bardzo groźne skutki (zator tętnicy płucnej – groźny dla życia).
-W przewlekłych stanach takiego zaczerwienienia skóry łydek jej kolor może zmienić się na brązowy,Jest to bardzo niepokojący objaw, ponieważ potem pojawią się swędzenie, wypryski, pęknięcia pokrywającej żylaki zniszczonej skóry i następnie owrzodzenie podudzi.
Leczenie :
LECZENIE opiera się na trzech czynnikach. Pierwszy to stosowanie metod uciskowych, które między innymi powodują zmniejszenie średnicy naczynia żylnego oraz zmniejszają przestrzeń, w której może zatrzymywać się płyn. Zaleca się noszenie indywidualnie dobranych (przez lekarza) rajstop, podkolanówek i pończoch uciskowych o stopniowanym ucisku lub stosowanie profesjonalnych bandaży (metoda wymaga nauki poprawnego zakładania bandaża).
Drugim sposobem jest nabranie określonych zachowań w czasie pracy, czy też spoczynku. Zaleca się zatem wypoczywanie z nogami uniesionymi o 10-15 cm ponad poziom serca, zarówno podczas siedzenia, leżenia czy spania.znajdują zastosowanie elastyczne jak i nieelastyczne bandaże, a także różne rodzaje pończoch czy rajstop uciskowych.
Czynnikiem trzecim jest farmakoterapia, w której doustne i miejscowo działające preparaty stosuje się w celu poprawy napięcia naczyń żylnych. Tu pomocna będzie dorada lekarza (w Polsce stosuje się Detralex, Venescin i inne). Leczenie farmakologiczne : pochodne kasztanowca,niesteroidowe leki przeciw zapalne.
postępowanie w chorobie uzależnione jest przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby. Niestety, pomimo stałego postępu w medycynie, nadal nie opracowano jedynej, skutecznej metody leczenia tej (wbrew pozorom) poważnej choroby.
zalecane leki poprawiają napięcie ściany żylnej, a także przeciwdziałają skutkom zaburzeń w mikrokrążeniu
Wskazania do zabiegu:
Operacja żylaków jest wykonywana nie tylko ze względów
kosmetycznych. Należy pamiętać, że żylaki kończyn dolnych
(przewlekła niewydolność żylna) są poważną chorobą, która
nieleczona prowadzić może do wielu powikłań, takich jak
zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych lub głębokich,
zator tętnicy płucnej, zespół pozakrzepowy oraz owrzodzenie
żylakowe podudzia. W tej sytuacji każdy pacjent cierpiący z
powodu przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych
powinien być w miarę możliwości kwalifikowany do leczenia
operacyjnego.
Przeciwskazania do wykonanai zabiegu:
-Brak zgody pacjenta;
-Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy zarostowej tętnic, choroby Buergera, cukrzycy;
-Ciężkie choroby ogólnoustrojowe (choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, niewydolność krążenia, ciężkie nadciśnienie tętnicze, -niewydolność oddechowa, zaburzenia elektrolitowe) stanowią względne przeciwwskazanie do operacji żylaków kończyn dolnych;
- Większość pacjentów cierpiących z powodu wymienionych chorób można odpowiednio przygotować do zabiegu operacyjnego pod warunkiem dobrej współpracy chirurga i anestezjologa z leczącym pacjenta internistą (lekarzem rodzinnym);
-Jeżeli jednak, pomimo starannego przygotowania pacjenta, lekarze zadecydują, że zabieg operacyjny stanowi zbyt duże ryzyko dla chorego, należy poprzestać na metodach leczenia zachowawczego (kompresjoterapia);
-Owrzodzenie żylakowe podudzia, zapalenie zakrzepowe żył powierzchownych lub głębokich wymagają całkowitego wyleczenia przed operacją żylaków kończyn dolnych
Przygotowanie pacjenta do zabiegu:
-Konieczne jest wyrównanie wszelkich chorób ogólnoustrojowych i ocena ewentualnego ryzyka operacyjnego
-Wskazane jest zaszczepienie pacjenta przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wzw typu B)
-Podczas pobytu pacjenta w szpitalu, zwykle w przeddzień zabiegu, należy ocenić, czy układ żył głębokich kończyny dolnej planowanej do zabiegu jest drożny. Jeżeli żyły głębokie są niedrożne, co zdarza się dość często po zakrzepowym zapaleniu żył głębokich, nie można operacyjnie usuwać żył powierzchownych, a więc i żylaków;
-W tym celu najczęściej wykonuje się flebografię (zdjęcia rentgenowskie kończyny po podaniu do jej układu żylnego specjalnego środka kontrastowego) lub rzadziej, w specjalistycznych ośrodkach, ultrasonografię (usg) układu żylnego kończyny;
-Pacjentom z niedrożnością żył głębokich pozostaje jedynie leczenie zachowawcze i ponowna kontrola drożności żył głębokich po kilku miesiącach, gdyż niekiedy ulegają one samoistnemu udrożnieniu;
-Przeciwwskazane jest przyjmowanie jakichkolwiek pokarmów lub płynów doustnie przez sześć godzin przed zabiegiem, a bezpośrednio przed operacją zaleca się kąpiel i delikatne zgolenie nadmiaru owłosienia z operowanej kończyny;
Najczesciej porzeprowadza operacja jest Operacja Babcocka:
-Polega na usunięciu za pomocą specjalnej prowadnicy, niewydolnej żyły odpiszczelowej(stripping) oraz żylakowo poszerzonych żył powierzchniowych i podwiązaniu perforatorów
Operacja sposobem Lintona:
-Aktualnie rzadko wykonywana metoda leczenia żylaków;
-Polega na podpowięziowym podwiązaniu żył przeszywających;
-Dostęp do naczyń uzyskuje się poprzez wykonanie cięcia wzdłuż żylakowato zmienionej kończyny, przy stronie przyśrodkowej;
-Zabieg stosuje się w przypadku zaawansowanych żylaków;
-Trudności związane są z gojeniem się rany(szpecąca blizna i martwica skóry)
Podwieziowe endoskopowe podwiazanie perforatorow :
-Polega na wprowadzeniu podpowięziowe dwóch troakarów(roboczego i optycznego);
-Następnie wykonaniu odmy dwutlenkiem węgla;
-I wypreparowywuje się żyły przeszywające
-Następuje zamknięcie klipsem lub nożem ultradźwiękowym, a następnie się przecina.
Opieka nad chorym po zabiegu operacyjnym :
-W zależności od rodzaju znieczulenia wskazany jest kilku lub kilkunastogodzinny pobyt w łóżku, a następnie szybki powrót do pełnej aktywności fizycznej ;
-Brak ograniczeń dietetycznych przed, jak i po zabiegu operacyjnym;
-Przez co najmniej 3-4 tygodnie po zabiegu należy codziennie bandażować operowaną kończynę dolną bandażem elastycznym na czas dziennej aktywności. -Najlepszym, choć kosztownym rozwiązaniem jest jednak stosowanie przez kilka miesięcy po zabiegu wyrobów o zmiennym ucisku (rajstopy, pończochy lub podkolanówki elastyczne) ;
-Szwy skórne usuwa się w 10-12 dobie pooperacyjnej;
-W ciągu dwóch tygodni po zabiegu możliwy jest powrót do pracy zawodowej;
-Farmakoterapia ogranicza się do leków przeciwbólowych oraz stosowania heparyny drobnocząsteczkowej w dawkach profilaktycznych
Mozliwe powiklania:
-Rozległe krwiaki w tkance podskórnej po usunięciu poszerzonych naczyń żylnych;
-Zakażenie ran pooperacyjnych ;
-Opóźnione gojenie ran pooperacyjnych;