MEDIA W IZRAELU
ŚRODOWISKO MEDIÓW IZRAELSKICH
Środowisko mediów izraelskich funkcjonuje pomiędzy otwartością a zamknięciem. Wynika to z sił geopolitycznych, socjoekonomicznych, ideologicznych i kulturowych. Jest to wynikiem wyjątkowej i niełatwej przeszłości historycznej. Owo zamknięcie wynika tego, że rynek medialny jest mały wyizolowany i nastawiony do wewnątrz, a nie na zewnątrz. Ów ośrodek medialny jest dodatkowo odizolowany od przepływu mediów w regionie. Trwający proces pokojowy być może zniesie bariery pomiędzy Izraelem a państwami sąsiednimi. Obecnie Izrael jest bowiem traktowany jako wysepka wewnątrz państw Bliskiego Wschodu. Dodatkowo głównymi partnerami są Stany Zjednoczone oraz Unia Europejska, co nie bardzo podoba się sąsiadom. Zorientowany na zachodnioeuropejski oraz amerykański rynek mediów Izraela jest wysoce peryferyjny jeśli chodzi o język, kulturę. Ponadto warunki geograficzne powodują, że istnieją surowe limity na dystrybuowanie ponad granicznych mediów.
Poczucie ciągłego zagrożenia fizycznego i izolacji wśród Izraelczyków, wywołało aktywne i świadome reakcje kultywowania samoświadomości poprzez publiczną kulturę środków masowego przekazu. Izrael wprowadził duże scentralizowanie i upolitycznienie mediów, co spowodowało jego niedostępność. W tym samym czasie fundamentalne cechy izraelskiej ekonomii i kultury zmierzały w odmiennym kierunku. Populacja Izraela, choć mała, reprezentuje kalejdoskop różnych języków, tradycji etnicznych i orientacji kulturalnych. Jako społeczność imigrantów, duża część Izraelczyków ma wrażliwość, która łączy je z innymi językami i kulturami. Jest to ponadto państwo jedno z najbardziej uprzemysłowionych. Rosły zatem dążenia do dostępu do międzynarodowego rynku mediów oraz wymiany informacji z różnorodnymi rynkami światowymi. Ta wymiana, choć się rozpoczęła, była nierównomierna. Ze względu na mały rynek mediów, barierę językową, izolację w regionie i specyficzną kulturę, Izrael jest raczej konsumentem i odbiorcą prądów i nurtów w międzynarodowych mediach, niż ich współtwórcą. W 1971 roku 55% programów telewizyjnych stanowiły te importowane. Jest to znacznie więcej niż w państwach Europy Zachodniej. W 1994 roku aż 66% programów nadawanych przez komercyjną stację Second Channel była importowana, podczas gdy w telewizji publicznej ITV (Israel Television) stanowiły one zaledwie 24%. Tylko niewielka część produkowanych przez Izrael programów telewizyjnych i filmów została sprzedana. Wyjątkiem są opery mydlane.
Innym polem eksportu medialnego jest przekazywanie i umacnianie pozycji Izraela jako centralnego miejsca dla rozproszonej po całym świecie społeczności żydowskiej. Dlatego jednym ze sztandarowych celów, od założenia, obok transmisji do społeczności arabskiej w państwach sąsiadujących były i są transmisje sponsorowane przez rząd dla społeczności żyjącej w Diasporach zwłaszcza w państwach byłego ZSRR.
POLITYKA I MEDIA
Istniejąca polityka medialna była ciągle nawoływana do ulepszenia i rozszerzenia usług medialnych, i przełamania istniejących barier prawnych. Taki stan rzeczy powodowany był przez zmiany w polityce ekonomicznej. Od początku utworzenia Izraela w 1948 do 1965 roku tamtejsza ekonomia charakteryzowała się jednym z najwyższych temp rozwoju gospodarki i populacji. Rząd, który dokonywał centralnego planowania gospodarką oraz prowadził zamkniętą kontrolę ekonomiczną sprawował też władzę nad mediami. Z powodu prawnych barier izraelskie media ograniczały się do dwóch kontrolowanych przez rząd radiostacji. "Głosu Izraela" (Voice of Israel-VOI), oraz popularnej radiostacji wojskowej. Sztuczne ograniczenia praw nadawczych mediów miały swoje ekonomiczne uzasadnienia. Zmniejszając lokalny rynek i ograniczając go do własności publicznej rząd miał wspierać rodzimą gospodarkę. Nie podobało się to społeczeństwu, które dążyło do solidarności i zjednoczenia w małym imigranckim społeczeństwie. Ponadto rozwijająca się prasa wychodziła naprzeciw owym potrzebom poprzez swoją różnorodność. Trafiała tym w potrzeby i zainteresowania ludności. Dodatkowo w Izraelu występuje jeden z największych wskaźników publikacji książek zarówno oryginałów jak i tłumaczeń. Wzmagało to zapotrzebowania na kulturę konsumpcji.
Odświeżenie ekonomiczne, które nastąpiło po wojnie arabsko-izraelskiej spowodowało wiele zmian w strukturze medialnej. Telewizja w Izraelu doczekała się swojego debiutu w 1968 roku. Była to telewizja publiczna ITV (Israel TV). Została ufundowana przez sektor nierentowny. Kontrola nad telewizją szybko została przeniesiona na ręce IBA (IsraelBroadcast Authority). Telewizja nadawała na mocy ustawy z 1965 roku. Izraelscy odbiorcy szybko odpowiedzieli na ofertę telewizyjną, wyraźnie zwiększając konsumpcję mediów. Przez 1970 rok dorośli spędzali średnio 54 minuty oglądając telewizję. Początkowo pojawiały się tam głownie wiadomości oraz programy zarówno rodzimej produkcji jak i importowane z USA i Europy Zachodniej. Emitowane były też programy w języku arabskim, które rzekomo skierowane były do izraelskich Arabów, lecz w rzeczywistości przeznaczone dla Jordańczyków oraz Egipcjan z Zachodniego Brzegu oraz Strefy Gazy, które stały się terytoriami Izraela w wyniku wojny.
POCZĽTEK MEDIÓW KOMERCYJNYCH
W latach 80. rząd zaczął rozluźniać swoja kontrolę nad telekomunikacją przekazując ją różnym korporacjom komercyjnym. Zaowocowało to zmianami strukturalnymi w mediach i dokonało liberalizacji w mass-mediach. W 1986 roku uchwalono ustawę upoważniającą zarządzaniem telewizją kablową. W wyniku tego powstało wiele sieci pirackich. W 1990 roku z miejskiego centrum wypierane były gęste sieci nielegalnych nadawców przez narodowe usługi kablowe. W tym samym roku po dziesięcioleciu debat, niekończących się wystąpień, raportów i inicjatyw legislacyjnych uchwalono w końcu ustawę odnośnie istnienia komercyjnej telewizji i radia.
We wrześniu 1993 roku rozpoczął nadawanie pierwszy komercyjny kanał Second Chanel.
Nadawanie radia rozpoczęło się w październiku 1995 roku kompletnym chaosem spowodowanym przez całą gamę pirackich rozgłośni.
Zmiany w mediach były następstwem przemian jakie nastąpiły w izraelskiej makroekonomii oraz całego łańcucha zdarzeń jak masowe migracje rosyjskich Żydów do Izraela, proces pokojowy, rosnący Przyrost Krajowy Brutto średnio o 8,8% pomiędzy 1991 a1996 rokiem. Wraz ze wzrostem aktywności w międzynarodowym handlu oraz wewnętrznej aktywności ekonomicznej, rosły żądania wobec mediów zarówno od reklamodawców jak i odbiorców.
Zarówno telewizja kablowa jak i komercyjna szybko odniosły sukces. W 1993roku, czyli po 3,5 roku od inauguracji telewizji kablowej zagościła ona w 60 % gospodarstw domowych, co plasuje ją na czwartym miejscu na świecie. Z roku na rok Izraelczycy coraz więcej czasu spędzali przed telewizorem. Od początków telewizji czas przeznaczany na oglądanie telewizji wzrósł około godziny i w 1990 roku wynosił on 1h 42 min.. Na przełomie 1991/1992 roku wzrosła do 2h 5min.
Sukces odniósł także komercyjny Second Chanel. W ciągu swojego pierwszego roku nadawania przegonił on swojego rywala z telewizji publicznej ITV. Przewaga ta utrzymała się przez kolejny rok.
Telewizja zaczęła przynosić duże zyski. W 1994 roku trzech nadawców zarobiło 330 mln dolarów. Rok później 449 milionów i oceniane na 567 milionów zysków w 1996r, co dawało 72 % przyrost przez dwa lata. Ów sukces zaczął przyciągać reklamodawców, zwłaszcza kanałowi drugiemu. Po roku nadawania udziały Second Chanel na rynku reklamowym wynosiły w 1994 roku 15,7 %, a w 1995 roku wzrosły do 21,6%. Przychody stacji pochodzące z reklam szacowane są na około 54 % czyli około 187,6 milionów dolarów. Owe zyski nie przyszły kosztem prasy, która nadal uważana była za najważniejsze medium reklamy. Chociaż udziały gazet i magazynów stopniowo topniały z 80,95% w 1993 roku do 63 % w 1995 roku.
STRUKTURA MEDIÓW
Na początku lat 90. rynek medialny w Izraelu powoli ustabilizowywał się. Dziś cały rynek dzieli się na 3 główne ośrodki (dane z 1996 roku). Telewizję publiczną, kablową i satelitarną.
Telewizja publiczna należy do IBA (Israel Broadcast Authority-odpowiednik naszej KRRiT) i jest to program ITV (Israel Television). Regulowana jest przez gabinet premiera, bowiem stamtąd płyną główne dotacje. Jednakże funkcjonuje ona ponad wszelkimi podziałami politycznymi. W swojej ofercie programowej posiada zarówno produkcje własne, jak i importowane.
Drugi sektor to telewizja satelitarna. Dzieli się ona na publiczną i komercyjną.. W ramach publicznej funkcjonuje Izraelska Telewizja Edukacyjna(IETV). Jej działalność regulowana jest przez ministerstwo edukacji. Dochody pochodzą z różnych źródeł. Część pochodzi właśnie z gabinetu ministra, ponadto dotacje z organizacji pozarządowych reklam, jak również od komercyjnej stacji STVRA. IETV emituje tylko programy zagraniczne, bowiem nie posiada własnych produkcji. Drugi reprezentant mediów satelitarnych to komercyjna stacja Second Chanel należąca do koncernu Second TV and radio Authority (STVRA). Działa on na mocy rozporządzenia ministerstwa komunikacji i przed nim odpowiada. Posiada on bogatą ofertę programową, na którą składają się produkcje własne jak i importowane. Również ośrodki lokalne tworzą wszelkie programy. Jedynym źródłem utrzymania Second Chanel jest reklama, dlatego to oni najmocniej walczą o widza, a tym samym o reklamodawców.
Trzecim filarem izraelskich mediów jest telewizja kablowa CATV (Cable TV). Posiada ona pięć ośrodków regionalnych. Podobnie jak w przypadku SVRA regulowana jest przez Ministerstwo Komunikacji. Głównym utrzymaniem CATV są wpływy za abonamenty. W Izraelu istnieje tylko jeden nadawca kablowy. Z tego względu nie ma tu żadnej konkurencji o wpływy abonamentowe, bowiem wszystko wciąga CATV.
Dziś w Izraelu dostępnych jest ponad 40 kanałów telewizyjnych. Sektor prywatny połączył się z sektorem publicznym we wspólnych przedsięwzięciach. Nowy rynek jest opanowany przez trzy różne wzory, które pochodzą z dochodowych źródeł. Do pewnego stopnia występuje rywalizacja pomiędzy tymi trzema sektorami.
W przeciwieństwie do poukładanej telewizji izraelskie radio jest w chaosie. Istnieją mnóstwo pirackich nadawców, z którymi mało skutecznie walczą władze. Ogólnie, podobnie jak w przypadku telewizji można podzielić je na główne sektory. I tak mamy radio publiczne, komercyjne i nieautoryzowane radia komercyjne i narodowe. Nadawcy publiczni to VOI (Voice of Israel) oraz Army Radio.
VOI tak jak telewizja należy do IBA, której działalność reguluje biuro premiera. Programy robione są przez sama stację. ródła utrzymania radia publicznego spadają na rząd. Wpływy są też z reklam, a talże ze sprzedażyy tzw. "car radio license fee", czyli nic innego jak licencja na słuchanie radia w samochodzie. Drugie publiczne radio to Army Radio, którego działalność reguluje Ministerstwo Obrony, które równocześnie sponsoruje jego funkcjonowanie. Co prawda jest to radiostacja wojskowa jednak oferta programowa skierowana jest nie tylko dla wojska, ale także dla cywili.
Sektor prywatny reprezentuje STVRA. Posiada ona 11 lokalnych ośrodków nadawczych Całość kontroluje Ministerstwo Komunikacji. Podobnie jak Second Chanel stacja utrzymuje się wyłącznie z reklam.
Dwa kolejne sektory są specyficzne. Otóż programy nadawane są ze statków, często spoza terenów Izraela. Należy do tej grupy prawicowa stacja Chanel 7. Kontrolowana jest ona przez Ministerstwo Komunikacji oraz izraelską policję. Drugi twór to także sieć radiowców sponsorowanych albo tak jak Chanel 7 czyli organizacje pozarządowe, albo przez pojedyncze osoby. Wśród tych pirackich nadawców również są dwie tendencje. Stacja albo nastawiona jest typowo komercyjnie : rozrywka, muzyka, wiadomości, reklama. Są to głównie nadawcy lokalni. Druga grupa to stacje na które wpływ mają różne organizacje serwujące słuchaczom dużą dawkę materiałów politycznych i ideologicznych. Istnieje bardzo duża konkurencja pomiędzy owymi trzema filarami głównymi a stacjami pirackimi. Jest to nie tylko walka o słuchaczy lecz także o reklamodawców, którzy reklamują swoje produkty również u "piratów".
Państwo ciągle próbuje zwalczyć lub co najmniej ograniczyć nielegalne źródła nadawcze. Pracuje nad tym Ministerstwo Komunikacji wraz z policją. Jednak poważnym utrudnieniem jest to, że duża część pirackich nadawców, zwłaszcza tych wrogich systemowi, nadaje z prywatnych statków znajdujących się na wodach międzynarodowych. W tej sytuacji państwo jest bezradne.
BIBLIOGRAFIA:
World Press Trends-2000, Edition World Association of Newspaper, Zenith
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl