Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (ang. European Free Trade Association, EFTA), międzynarodowa organizacja gospodarcza powstała 3 maja 1960 r. na mocy konwencji sztokholmskiej (podpisanej 4 stycznia 1960), mająca na celu utworzenie strefy wolnego handlu między państwami członkowskimi. Siedziba Sekretariatu EFTA mieści się w szwajcarskiej Genewie.

Pierwotnymi członkami EFTA były: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania. Z czasem większość członków wystąpiła, wybierając członkostwo w konkurencyjnej i o zdecydowanie większej integracji ekonomicznej EWG.

Członkami EFTA są obecnie:

• Islandia (od 1970 r.)

• Liechtenstein (od 1992 r.)

• Norwegia

• Szwajcaria

Strefa wolnego handlu między państwami EFTA powstała w 1968 roku. Od 1977 państwa EWG i EFTA utworzyły wspólną strefę wolnego handlu towarami przemysłowymi. W 1992 r. EWG i EFTA porozumiały się w sprawie utworzenia wspólnej strefy wolnego handlu na wszystkie towary. Porozumienie w tej sprawie, nie obejmujące jednak Szwajcarii, weszło w życie w 1994 r. tworząc Europejski Obszar Gospodarczy.

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu, European Free Trade Association, EFTA
Celem krajów tworzących EFTA było utworzenie strefy wolnego handlu (zniesienie ceł wewnętrznych) w obrocie towarami przemysłowymi, doprowadzenie do wzrostu produkcji, możliwie pełnego zatrudnienia oraz rozwój handlu światowego opartego na zasadach uczciwej konkurencji. Pomysłodawcą projektu była Wielka Brytania, która pozostała początkowo poza EWG i obawiała się utraty swej mocnej pozycji w gospodarce europejskiej. W 1970 do EFTA przystąpiła Islandia, w 1986 Finlandia, a w 1991 Liechtenstein. W 1977 EFTA podpisała porozumienie z EWG zezwalające na swobodną wymianę towarów przemysłowych.
W miarę wstępowania do Wspólnot, poszczególni członkowie stowarzyszenia opuszczali jego szeregi (1972 Wielka Brytania i Dania, 1986 Portugalia, 1995 Austria, Finlandia i Szwecja), wskutek czego traciło ono coraz bardziej na realnym znaczeniu w gospodarce europejskiej. EFTA nigdy nie stało się konkurencją dla EWG i nie nabrało dużego znaczenia gospodarczego. Za przyczynę tego faktu uznaje się dysproporcje w ekonomicznym rozwoju jego członków, rozbicie geograficzne oraz atrakcyjność gospodarczą EWG. Obecnie członkami EFTA są: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. Najwyższym organem EFTA jest Rada, pracami wykonawczymi kieruje 10 komitetów. Stowarzyszenie posiada także komitet doradczy i parlamentarny. Kraje EFTA, mimo utworzenia odrębnej organizacji, ciągle współpracowały blisko z krajami Wspólnot, czego efektem było powstanie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Europejski Obszar Gospodarczy - EOG
(European Economic Area - EEA)

EOG został utworzony na podstawie porozumienia podpisanego 2 V 1992 roku w Oporto. Członkami EOG są wszystkie państwa członkowskie Wspólnot Europejskich i państw stowarzyszonych w układzie EFTA, czyli Norwegia, Islandia i Lichtenstein. Szwajcaria również brała udział w negocjowaniu umowy, ale wobec negatywnego wyniku referendum nie ratyfikowała ostatecznie układu.

Celem EOG jest ustanowienie swobodnego przepływu towarów, kapitału, pracowników oraz usług między państwami członkowskimi. Liberalizacja nie obejmuje jednak artykułów rolnych. Państwa EFTA, które przystąpiły do EOG nie uczestniczą we Wspólnej Polityce Rolnej Wspólnot Europejskich. Państwa EFTA zobowiązały się dostosować część swego ustawodawstwa do prawa Wspólnot Europejskich. Wszystkie państwa członkowskie EOG płacą składkę do Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz na Europejski Fundusz Spójności. EOG tworzy jedną z największych stref wolnego handlu na świecie. Na obszarze Europejskiego Obszaru Gospodarczego zamieszkuje prawie 380 mln ludzi.

Organy: Naczelnym Organem EOG jest Rada składająca się z przedstawicieli państw członkowskich oraz Komisji Europejskiej. Organem wykonawczym jest Wspólny Komitet. Powołano również Komitet ds. Sporów, rozpatrujący sprawy miedzy państwami, z wyjątkiem spraw dotyczących konkurencji, w których kompetentny jest Europejski Trybunał Sprawiedliwości (organ Wspólnot Europejskich). Organami o charakterze doradczym są Wspólny Komitet Parlamentarny, składający się z przedstawicieli parlamentów krajowych państw EFTA i Parlamentu Europejskiego oraz Komitet Doradczy w skład którego wchodzą przedstawiciele organizacji społecznych i gospodarczych państw EOG.

Europejski Obszar Gospodarczy, EOG (ang. European Economic Area, EEA), strefa wolnego handlu i Wspólny Rynek obejmujące kraje Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (z wyjątkiem Szwajcarii). EOG opiera się na czterech fundamentalnych wolnościach: swobodzie przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług.

Porozumienie o utworzeniu EOG podpisano w Porto 2 maja 1992 roku. Wejście w życie układu opóźniało się z powodu odrzucenia go w referendum w Szwajcarii w grudniu 1992 roku. Po wykluczeniu odniesień do Szwajcarii z umowy, ostatecznie weszła ona w życie 1 stycznia 1994 roku.

Na mocy umowy z Porto obywatele wszystkich państw należących do EOG mogą się swobodnie przemieszczać, osiedlać i nabywać nieruchomości na ich terenie. W zamian EFTA łoży na unijny Fundusz Spójności. Kraje EFTA przyjęły do swojego ustawodawstwa dużą część szczegółowych przepisów wspólnotowych (nie dotyczy to jednak m.in. polityki rolnej czy walutowej). Ważną cechą EOG jest to, iż realizuje swoją działalność na poziomie pierwszego i trzeciego etapu integracji, strefy wolnego handlu i Wspólnego Rynku, wyłączając drugi etap, unię celną.

Członkowie EOG:

• Austria

• Belgia

• Bułgaria

• Cypr

• Czechy

• Dania

• Estonia

• Finlandia

• Francja

• Grecja

• Hiszpania

• Holandia

• Irlandia

• Islandia

• Liechtenstein

• Litwa

• Luksemburg

• Łotwa

• Malta

• Niemcy

• Norwegia

• Polska

• Portugalia

• Rumunia

• Słowacja

• Słowenia

• Szwecja

• Węgry

• Wielka Brytania

• Włochy

• Źródło: "http://pl.wikipedia.org/wiki/Europejski_Obszar_Gospodarczy"

Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (ang. Central European Free Trade Agreement, CEFTA, nazwa oficjalna: Środkowoeuropejska umowa o wolnym handlu) to porozumienie handlowe między krajami Europy Środkowej.

Porozumienie zawarły 21 grudnia 1992 r. w Krakowie Polska, Węgry i Czechosłowacja („Trójkąt Wyszehradzki”). Po rozpadzie tego ostatniego państwa członkami Cefty stały się osobno Czechy i Słowacja. W roku 1996 dołączyła Słowenia, w 1997 Rumunia, w 1999 Bułgaria, w 2002 Chorwacja, w 2006 Macedonia, w 2007 Bośnia i Hercegowina, Mołdawia, Serbia, Czarnogóra, Albania i Kosowo

Po przystąpieniu większości państw Cefty do Unii Europejskiej w 2004 i 2007 r., umowa ta straciła na znaczeniu. Obecnie członkami CEFTA są Chorwacja, Macedonia, Bośnia i Hercegowina, Mołdawia, Serbia, Czarnogóra, Albania i Kosowo.

CEFTA (Central European Free Trade Agreement - Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu)

CEFTA powstała na podstawie porozumienia podpisanego 21 grudnia 1992 r. w Krakowie. Sygnatariuszami porozumienia były pierwotnie trzy kraje: Czechosłowacja, Polska i Wegry. Przyczyną powstania CEFTY był drastyczny spadek wymiany handlowej między krajami Europy Środkowej po upadku muru berlińskiego i rozwiązaniu RWPG. W 1993 roku eksport Polski do państw CEFTA był mniejszy o 41 % w porównaniu z 1988 r. zaś import o 36 %, podobna sytuacja miała miejsce w pozostałych krajach. Kolejna przyczyną powstania CEFTA był nacisk Unii Europejskiej, która nie chciała dopuścić do wzajemnej dyskryminacji towarów z państw porozumienia, które równocześnie zgłosiły swój akces do UE. Nie bez znaczenia była również chęć zawiązania silniejszej współpracy politycznej, czego przejawem było powstanie tzw. Trójkąta Wyszechradzkiego (nieformalnych spotkań szefów rządów i państw Czechosłowacji, Polski i Węgier).

Obecnie CEFTA ma znacznie szerszy zasięg. Do porozumienia przystąpiły Bułgaria, Słowenia, Rumunia a o członkostwo starają się Kraje Bałtyckie, Chorwacja, Macedonia i Ukraina. CEFTA reprezentuje rynek, na którym obecnych jest 90 mln konsumentów. Obszar CEFTY rozciąga się od Bałtyku po Morze Czarne i Adriatyk.

Celem porozumienia jest zniesienie ceł w handlu między krajami członkowskimi. Towary podzielono na kilka grup w ramach których cła są stopniowo znoszone. Towary zaszeregowano do grup kierując się "wrażliwością" na konkurencje na rynkach państw członkowskich. Do najbardziej wrażliwych zaliczono artykuły rolno-spożywcze, na które cła nie zostaną zupełnie zniesione a nastąpi jedynie ich redukcja.

Europejska Wspólnota Energii Atomowej, Euratom, (ang. European Atomic Energy Community), jedna z trzech Wspólnot, powstała na mocy Traktatów Rzymskich z 1957 (zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 1958). Stanowi organizację sprawującą kontrolę i koordynację w zakresie cywilnej gospodarki jądrowej.
Jej cele traktatowe to: stwarzanie warunków dla badań i rozwoju przemysłu atomowego, wspieranie powstawania i rozwoju przemysłu atomowego poszczególnych państw członkowskich, działalność w dziedzinie pokojowego wykorzystania energii atomowej, nadzór i kontrola oraz ustanawianie jednolitych norm bezpieczeństwa. Zadania prowadzące do realizacji tych założeń to m.in.: rozwijanie badań naukowych, dbałość o odpowiednie zaopatrzenie w surowce i paliwa jądrowe, czuwanie nad normami bezpieczeństwa związanymi z tym sektorem gospodarki, stworzenie wspólnego rynku materiałów i urządzeń wykorzystywanych w przemyśle jądrowym oraz umożliwienie pozbawionego barier przepływu inwestycji i specjalistów w tej branży. Ważnym zadaniem jest również pomoc krajom rozwijającym się i wykorzystującym energię atomową. Wszystko to ma służyć celowi poniekąd nadrzędnemu, jakim jest pokojowe wykorzystanie energii jądrowej. Organizacja współpracuje w dziedzinie swych zainteresowań z krajami Europy Środkowej i Wschodniej i krajami powstałymi po rozpadzie ZSRR. Nie wszystkie zadania Euratom zdołał jednak dotąd spełnić, m.in. nie udało się utworzyć wspólnego rynku w zakresie przemysłu jądrowego i aktualnie elektrownie atomowe w poszczególnych państwach Unii zaopatrywane są przez krajowych producentów, co wyklucza konkurencję.
Organy: od traktatu fuzyjnego są to wspólne organy trzech Wspólnot - Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska jako organ zarządzający , Parlament Europejski oraz Trybunał Sprawiedliwości. Euratom wchodzi obecnie w skład I filaru UE , zatem wszystkie jego organy są takie same, jak w przypadku UE. Instytucjami charakterystycznymi tylko dla tej organizacji są: Wspólny Ośrodek Badań Jądrowych składający się z czterech zakładów badawczych - Ispra (Włochy), Geel (Belgia), Petten (Holandia) i Karlsruhe (Niemcy), Agencja Zaopatrzenia, Komitet Naukowo-Techniczny, Służba Bezpieczeństwa i Kontroli, Komitet Doradczy do Spraw Badań.

Benelux to region w Europie Zachodniej składający się z trzech sąsiadujących ze sobą monarchii: Belgii, Holandii i Luksemburgu. Nazwę tworzą pierwsze litery nazw tych krajów: Belgique/België (Belgia), Nederland (Holandia), Luxembourg/Luxemburg (Luksemburg). Pierwotnie ta nazwa oznaczała jedynie unię celną wspomnianych państw.

Państwa Beneluksu są jednymi z najbardziej zaludnionych, najbardziej zurbanizowanych i najlepiej rozwiniętych gospodarczo państw świata. Średnia gęstość zaludnienia wynosi tu 375 osób na km², natomiast stopień urbanizacji - 85%.

Traktat powołujący Unię Celną Krajów Beneluksu został podpisany już w 1944 przez rządy na uchodźstwie przebywające w tym czasie w Londynie. Umowa nabrała mocy prawnej w 1947. Przestała obowiązywać w 1960, kiedy unia celna została zastąpiona Unią Ekonomiczną Krajów Beneluksu. Unia gospodarcza i monetarna łącząca Belgię i Luksemburg została pierwotnie powołana w 1921 roku i wciąż istnieje.

Powołanie tej organizacji przyczyniło się do powstania w późniejszym czasie Unii Europejskiej, której założycielami były właśnie kraje Beneluksu, a także RFN, Francja i Włochy.

Parlament Beneluksu (pierwotnie Międzyparlamentarna Rada Konsultacyjna) został stworzony w 1955. Zgromadzenie składa się z 21 członków holenderskiego parlamentu, 21 członków parlamentów narodowego i regionalnego Belgii i 7 członków parlamentu luksemburskiego.

Traktat powołujący Unię Ekonomiczną Krajów Beneluksu (Benelux Economische Unie/Union Économique Benelux) został podpisany w 1958, a wszedł w życie w 1960. Jego celem było umożliwienie wolnego przepływu pracowników, kapitału, usług i dóbr w regionie.

Główna siedziba (sekretariat) organizacji znajduje się w Brukseli. Wspólne prawo nadzoruje i tworzy Rada Ministrów Beneluksu. Co ważne, wspólne prawo nie dotyczy wszystkich dziedzin życia (w tym gospodarczego) w zrzeszonych państwach.

Traktat powołujący Unię Ekonomiczną Krajów Beneluksu wygaśnie w roku 2010. Prawdopodobnie później zostanie odnowiony i zmieniony w celu uwzględnienia zmian jakie zaszły od lat pięćdziesiątych XX wieku.

---