Psychologia

• logos- myśl, nauka

• -psyche- dusza

I.Psychologia introspekcyjna- nauka o świadomości czyli wrażeń, uczuć, bólu, smaku, słuchu, obszarem tej psychologii jest świadomość. W XIX wieku uznano że z nauką mamy do czynienia kiedy prowadzimy badania.

Metoda- protokoły obserwacyjne, materiał był porównywany lub nie, następnie stwierdzono, że mamy pewne zeznania ludzi którym do końca nie możemy wierzyć. W XIX wieku wzorcem nauki wszystkich zjawisk powinna być fizyka, czyli wszystko to co ma być naukowe musi być mierzalne. Amerykanie stwierdzili, że świadomość nie może być przedmiotem badań tylko zachowanie.

II.Psychologia behawiorystyczna- nauka o zachowaniu

Schemat pierwotnego behawioryzmu S (bodziec albo akcja)- R (reakcja). Następnie uznali że jest on zbyt prymitywny i dodali zmienne pośredniczące: S O (behawioryści skupili się na badaniu zwierząt) R.

Problemy behawiorystów:

1. Czy wolno przenosić wyniki badań w laboratorium na sytuacje naturalne( ze zwierząt na ludzi).

2. Czy wolno nam uogólniać sytuacje ze zwierząt (szczurów) na człowieka (człowiek może dokonywać eksperyment myślowy).

3. Cała masa zachowań które są związane z ludźmi muszą być wyrzucone poza obszar badań, ponieważ takich zachowań jak uczucia nie da się metodą behawiorystów zaobserwować.

Narzędzia stosowane przy obserwacji:

• warunkowanie klasyczne (Wg. Pawłowa z Rosji): Pawłow robił badania na psie, w trakcie podawania mu jedzenia zaświecało się światło i włączał się dzwonek. Po pewnym czasie kiedy Pawłow włączał światło i dzwonek lecz nie podawał psu jedzenie pies ślinił się i w ten sposób powstawał odruch bezwarunkowy.

• warunkowanie instrumentalne:

wzmocnienie aspokojenie

OW bodziec OB

Następnie on wie że

jeśli gołąb zacznie machać skrzydełkami to dajemy mu jeść

-Jak zamacha skrzydełkami to dostanie jeść

-Jeśli przestaniemy mu dawać jeść to jego odruch zaniknie, ale później łatwo go odbudować.

• zróżnicowanie bodźca i reakcji: np.. jeśli zapalimy lampkę czerwoną to dostanie jedzenie, czyli będzie odruch, a jeśli inny kolor to nie będzie odruchu.

Psycholog behawiorystyczny o największym dorobku to Skiner.

Myślenie- mowa wyciszona- tak uważali behawioryści. Behawioryści- ograniczone pole badań, gdy próbują wyjść poza obszar badań, ich badania nie mają sensu.

Psychoanaliza- wiele rzeczy których nie uświadamiamy i nie są w kręgu naszej świadomości a oddziaływają na nasze zachowania np. hipnoza.

Próba dotarcia do świadomości, aby zbadać to co jest niewyjaśnione np. dlaczego coś robimy. Człowiek ma pewną energię i co się z nią stanie jeśli jej nie rozładuje. Klasyczne rozwiązanie Freuda:

• nie ma przypadkowych zapomnień, pomyłek. Podstawowym motorem działania są popędy: popęd życia i śmierci

a) sfera popędowa-id

b) sfera hamująca -superego (system wartości, kultura, postawy)

EGO- stara się mediować, abyśmy mogli zachować o sobie przyzwoite

Mechanizmy obronne:

1. WYPARCIE-polega na tym, że te rzeczy, które są dla nas bolesne wyrzucamy poza swoja świadomość.

2. SUBLIMACJA- polega na tym, że jeśli jakieś nasze zachowania nie są dozwolone to będziemy się starali tak je robić, .żeby były zgodne z zachowaniem kultury.

3. RACJONALIZACJA- polega na tym, że jeśli bardzo staramy się mieć dobre zdanie o sobie to dokonujemy uzasadnień, które stwierdzają, że ten czyn był dobrze zrobiony.

4. MECHANIZM IDENTYFIKACJI- podnosimy nasze dobre samopoczucie przez to, że identyfikujemy się z pewnymi osobami, instytucjami, którzy są wielcy.

5. PROJEKCJE (RZUTOWANIE)- polega na przypisywaniu uczuć które w sobie nie akceptujemy innym.

6. MARZENIA NA JAWIE- „mała ksieżniczka”

7. INTROJEKCJA- jeżeli mamy pewne zakazy, nakazy z zewnątrz to traktujemy je jako zagrożenia, ale jeżeli je włączymy do naszej świadomości to traktujemy je jako swoje np. przykazania- nie zabijaj, nie kradnij.

8. PRZEMIESZCZANIE-polega na tym że w momencie kiedy spotyka nas coś nie sympatycznego do osoby wyżej postawionej to odreagowujemy na osobie która jest na tym samym poziomie w naszej hierarchii.

III. Psychologia poznawcza- lata 70 do początku lat 90. Przedmiotem badań są stosunki poznawcze, percepcja, sposób uczenia .Metoda którą się posługuje to metoda modelowania czyli stworzenia takiego modelu np. jak funkcjonuje nasza pamięć, na podstawie tego modelu wychodzą pewne przewidywania i stwierdzamy czy tak samo zachowuje się człowiek.

Autyzm- dany osobnik ma zerwany kontakt z rzeczywistością

IV. Psychologia humanistyczna- wyszła z kręgu psychologii klinicznej- wychodzi z idealistycznego założenia że człowiek jest samodzielnym autonomicznym, psychofizycznym i że wszystkie wartości które są nam narzucane są uwarunkowane kulturą.

Rogers- jedna z głównych postaci tego nurtu nie używał słowa pacjent, bo pacjent to ktoś chory, używał słowa klient.

Maslow- stworzył koncepcję która weszła do psychologii zarządzania. Nasze działanie jest wyznaczone przez nasze potrzeby które są ułożone hierarchicznie, najpierw musimy zaspokoić potrzeby niższego rzędu potem te idee.

Klasyfikacja potrzeb według Maslowa:

p.samorealizacji

p.uznania i szacunku

p.przynależności i milości

p.bezpieczeństwa (pracy)

p. fizjologiczne (sen, pożywienie)

Wszystkie poprzednie psychologie próbowały ująć człowieka za pomocą badań, a psychologia humanistyczna na podstawie potrzeb.

Podział psychologii:

1. PSYCHOLOGIA KLINICZNA- sytuacje w których ludzie funkcjonują nie najlepiej (depresje, nerwica). Podstawowa technika to psychoterapia a nie farmaceutyka.

2. PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA- zastanawia się jak następują procesy wzrostu i przemiany biologicznej w miarę rozwoju np. dzieci. Koncepcja Piażeta- w kolejnych latach rozwoju pojawiają się pewne mechanizmy których nie wolno przyspieszać

3. PSYCHOLOGIA ZARZĄDZANIA- w jaki sposób ludzie organizują się co ich motywuje do pracy a co nie.

4. PSYCHOLOGIA STOSOWANA- można je stosować do pewnych obszarów.

5. PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA- kładzie nacisk na to jak funkcjonują ludzie. Będzie ona podstawą dla psychologii zarządzania.

Gdzie przebiega bariera pomiędzy psychologia społeczną (funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie) a mikrosocjologią (funkcjonowanie grupy jako całości.

IZOLOWANIE-w zależności od sytuacji w której jesteśmy staramy się odmienne zachowywać

KOMPENSACJA- kompensujemy sobie te wartości w których nie jesteśmy dobrzy wartościami w których jesteśmy dobrzy.

ODIZOLOWANIE EMOCJONALNE- oddzielenie czynów działań od emocji które są z tym związane

ODKUPIENIE- jeśli w jakimś obszarze narozrabiamy to staramy się w innym obszarze to naprawić np. spotkania charytatywne

REAKCJE UPOZOROWANE- zachowujemy się zupełnie inaczej niż chcielibyśmy się zachowywać np. osoby nieśmiałe zachowują się arogancko.

REGRESJA- cofanie się w zachowaniu do wcześniejszego stanu rozwoju, np. tato nie dal samochodu no to płaczemy

ZAPRZECZENIE RZECZYWISTOŚCI

Pamięć: połączenie komórek nerwowych.

Pamięć krótkotrwała - zawiera wspomnienia o tym, co spostrzegliśmy przed chwilą. Informacja ta utrzymuje się w niej tylko do 20 sekund o ile nie poświęcimy jej szczególnej uwagi. Pamięć krótkotrwała STM ma ograniczoną pojemność (7 +- 2 elementy) i przechowuje informację tylko przez krótki czas, o ile nie jest ona powtarzana. Materiał przekazywany jest do niej albo z pamięci sensorycznej albo długotrwałej. Pojemność pamięci krótkotrwałej można zwiększyć przez porcjowanie, polegające na łączeniu nie związanych elementów w grupy mające pewien sens.

Pamięć długotrwała - przechowuje informację, którą można wydobyć w dowolnym czasie - nawet przez całe życie. Informacje w pamięci długotrwałej stanowią naszą wiedzę o świecie (LTM). W zależności od rodzaju przechowywanej treści wyróżnia się trzy odmiany pamięci:

- proceduralna - jest pamięcią umiejętności (jak robi się różne rzeczy)

- semantyczna - jest pamięcią podstawowych znaczeń słów i pojęć

- epizodyczna - dotyczy zdarzeń których doświadczyliśmy osobiście, przechowuje informacje biograficzną

Amnezja - zapomnienie

Amnezja powypadkowa - nie zostaje naruszona wiedza (język, wiersze itp.) wylatuje natomiast doświadczenie osobiste.

Magazynowy model pamięci

Pamięć sensoryczna STM LTM

Lub

Pamięć sensoryczna LTM STM (ma charakter fonetyczny)

Uczenie - operacja w wyniku której nasze zachowania ulegają zmianie pod wpływem doświadczenia.

Pamięć zajmuje się tym jak coś jest zakodowane lub odkodowane.

Co jest w naszym zachowaniu wyuczone, a co wrodzone?

Eteologia - nauka o zachowaniu zwierząt. Np. zachowaniem wrodzonym jest podążanie małych gąsek za mamą gęsią, czyli wrodzone jest podążanie za kimś, ale za czymś to zależy co pierwsze zobaczymy.

Inpriat - zjawisko drukowania

Zjawisko habitacji - jeżeli pies jest najedzony to drzemie, jeżeli usłyszy jakiś hałas to ma odruch i jeżeli wszystko jest w porządku to śpi dalej. Jeżeli damy jakiś trwały sygnał to po jakimś czasie pies nie będzie zwracał na to uwagi, dopiero po jakimś czasie spokoju pies zacznie znowu reagować na sygnał (selekcja informacji)

Zachowaniem instynktownym nie jest mówienie

Warunkowanie klasyczne behawioryści

Warunkowanie instrumentalne behawioryści

Elementy warunkowania

- jeżeli bodziec nie jest powtarzalny zanika

- generalizacja bodźców i reakcji (jeżeli zadzwonimy innym dzwonkiem to pies też się do niego przyzwyczai)

- różnicowanie ( jeżeli dzwonimy wysokim dźwiękiem to nie będzie zapamiętywał, jeżeli niskim to zapamięta) Wyróżniona klasa bodźców, które są dla nas ważne.

Percepcja - odbieranie przez zmysły (wzrok słuch smak)

Pamięć sensoryczna - przechowuje ulotne wrażenia bodźców zmysłowych - widoki, dźwięki, zapachy i tekstury - tylko przez jedną lub dwie sekundy.

Zapamiętywanie odbywa się przez kształt lub kolor, pojawiały się błędy przy odtwarzaniu???? Kształt przy dźwiękach.

Percepcja lub spostrzeganie w szerokim sensie oznacza rejestrację (uchwycenie) przedmiotów i zderzeń środowiska zewnętrznego. W wąskim znaczeniu odnosi się do następnego etapu, na którym kształtuje się wewnętrzna interpretacja obiektu i powstają spostrzeżenia bodźców zewnętrznych. Reprezentacja ta dostarcza roboczego opisu zewnętrznego środowiska podmiotu. Bodźce rejestrowane przez defektory niższego rzędu są organizowane i modyfikowane przez procesy mózgowe wyższego rzędu, tworząc całościowe, rozpoznawalne wzorce i formy, np. 3 proste linie tej samej długości zidentyfikowane w komórkach kory mózgowej mogą szybko zostać rozpoznane jako percepcje, 1-1 M ,∇ lub III, zależnie od innych informacji płynących z kontekstu.

Błędy w odtwarzaniu najczęściej związane są z fonetyką czyli podawane były litery, które podobnie brzmią, ale są inne.

Detekcja cech - tzn. kiedy widzimy rzecz, która przechodzi z siatkówki do mózgu i jest odbierana w postaci cech, za cechy odpowiedzialne są różne elementy mózgu np. prosta, krzywa. Cechy te są sentyzowane w poszczególne obrazy.

Jednostki gnostyczne - skomplikowane wzorce, które są przez nie, nas rozpoznawane np. najpierw uczymy się liter, a później wyrazów. Jeżeli dostaniemy obraz niekompletny staramy się go przyporządkować danej jednostce gnostycznej i ją wkomponować.

Problem - która część jedn. Gnostycznej jest wrodzona, a która część nabyta?

Jeżeli ktoś ma zanik 1 ze zmysłów to wyostrzają mu się inne zmysły.

Zasady wyodrębniania całości

1 Prawo bliskości elementów np. zbiory punktów

2 Prawo podobieństwa

3 Prawo domykania np. widzimy ∇ trójkąt bo możemy go domknąć

4 Zasada dobra figury - będziemy doszukiwać się pewnych symetrii

To co zobaczymy będzie w dużej mierze zależeć od naszych oczekiwań. Na to co postrzegamy może decydować nie tylko kształt ale i sam ruch.

Źródła motywacji.

1. niezaspokojenie potrzeb organicznych

2. niezaspokojenie potrzeb psychicznych

3. czynniki zakłócające (frustracje)

4. pobudzenie wzorców efektywnych

Frustracja- przekonanie, że można było to osiągnąć, brak możliwości uzyskania.

Agresja - podejmuje się działanie w intencji by skrzywdzić kogoś,

• czynna - uderzyć kogoś

• bierna - lekceważenie (uszkodzenie w sensie psychicznym)

Frustracja może wywoływać zachowania agresywne (może być motywem zachowań)

5. sformowanie zadań, wpływ zadań (i odwrotnie)

6. aktywizacja zainteresowań

7. aktywizacja wartości

Wpływ na redukcję motywacji (napięcie motywacji):

• osiągnięcie celu

• gdy czynność trwa zbyt długo, spadek spontaniczny

• choroba, zmęczenie

• cykliczne zmiany w organizmie

• gdy pojawia się konkurencja

• w wyniku silnych podrażnień (agresja)

• środki biochemiczne

Wartość gratyfikacyjna celu; redukcja napięcia zależy od:

• wielkości do pewnego poziomu

• od konfiguracji jakości

• od ubiegłych doświadczeń

największe gratyfikacje ma przedmiot bardzo znany. Wartość celu rośnie z trudnością osiągnięcia dla celu realnego.

Bada się też różnice między kobietą, a mężczyzną.

il intel - mówi gdzie się ta osoba znajduje w odniesieniu do swojej grupy wiekowej.

Procesy poznawcze - umożliwiają podmiotowi orientację w otoczeniu, obiektywny odbiór świata. Jest nastawiony na przetwarzanie informacji.

Procesy emocjonalne - są wrażliwe na te cechy, które mają dla nas znaczenie. Prowadzi do zmiany ilości energii w organizmie.

Jest te podział sztuczny. Te dwa procesy nachodzą na siebie.

Nie ma prawidłowych procesów poznawczych bez procesów emocjonalnych.

(w autyzmie - następuje selekcja informacji)

Emocje, są 3 składniki procesów emocjonalnych:

• składnik afektywny - przyjemność, przykrość

• składnik pobudzeniowy - związany z siłą działania

• składnik treściowy - z jakimi treściami związany

Stres - silne emocje

jak reagujemy: trzęsą się ręce (pobudzenie układu mięśni), wzrost adrenaliny (przysadka mózgowa), -ludzie osiągają rzeczy, których nigdy nie osiągnęli i blokują mechanizmy obronne fizjologiczne.

Składnik treściowy - emocje mogą dotyczyć sfery potrzeb (org bezpieczeństwo fiz org popęd seksualny, odżywianie)

• sfera czynności podejmowanych przez podmiot; sygnały, sukcesy lub niepowodzenia

• sfera potrzeb ja - emocje związane z samooceną, uruchamiają pewne procesy poznawcze

• sfery wartości uznawanych przez podmiot; może dotyczyć wolności, osób, które się kochają, nienawidzą

• sfery poznawcze - system wiedzy.

1 wraz ze wzrostem napięcia emocjonalnego wzrasta poziom wykonania zadania

2 zadania proste, późno ulegają destrukcji

Czynniki wpływające na emocje:

1. wielkość przedmiotu

2. tło

3. ostatnie doświadczenie - po pewnym czasie następuje adaptacja (zobojętnienie) jednak zbyt duże natężenie uniemożliwia adaptację

4. stan organizmu - pora dnia, potrzeby, zmęczenie

5. poczucie kontroli nad emocjami - jesteśmy w stanie przewidywać, dziecko nie ma kontroli emocji, ograniczenie uświadomienia zależy od systemu wartości; zniekształcenie orientacji - nieprawidłowo określone źródło emocji, powiązanie emocji.

Możemy tak długo panować nad emocjami dopóki nie przekroczą pewnego poziomu.

1 emocje wywołane przez oceną zdarzeń

2 emocje towarzyszą, zmiany w ekspresji i fizyczne

spór - co wrodzone, co nabyte

3 emocją towarzyszą wywoływanie wspomnień, angażują subiektywne skojarzenia

FUNKCJE

• działają na nas motywująco

• pełnią rolę informacji

• organizują nasze zachowanie

• mogą mieć komplikacje dla zdrowia psychicznego (długotrwałe przebywanie - źle wpływa na psychikę)

Motywacja - proces motywacji, kieruje naszym zachowaniem

1 co pobudza nas

2 co pobudza nas, że kontynuujemy

co pobudza nas, że przeżywamy, kiedy wiemy, ż osiągamy cel

5 Motywacja -stan wewnętrzny charakteryzujący się gotowością do spełnienia i poczucia niespełnienia

WYLICZONA BEZRADNOŚĆ - sytuacja, w której nie osiągamy celu, uczymy się bezradności

U zwierząt brak wzrostu

U ludzi początkowo wzrost motywacji

• od dystansu psychologicznego (u zwierząt im bliżej, im krócej - większa gratyfikacja, u ludzi zależnie) zmniejszać dystans możemy dzieląc go na podcela

Rola subiektywnego prawdopodobieństwa zależy od:

1) czy istnieje materia (czy są, czy można tworzyć) społeczna (czy nam ktoś może pomóc lub zaszkodzić) i osobiste warunki (własne kompetencje)

Człowiek może docenić małe szanse, nieobecność dużych szans:

• gdy napięcie emocjonalne jest duże, jest spadek krytyzmu

• nigdy nie jesteśmy motywowani przez 1 cel (polimotywacja) dlatego mogą pojawiać się sytuacje konfliktowe

Wpływ procesów motywacji na procesy umysłowe i odwrotne

1 postrzeganie - b. motywowany; pr5zegrany - jako głośniejsze, jaśniejsze, większe

2 pamięć - zapamiętujemy treści związane z gratyfikacją

3 wyobrażenia i fantazje - to co kojarzy się (graf) będzie piękniejsze

4 myślenie - myślenie życiowe; niedocenianie ryzyka, integrowanie

Trudniej postrzegamy treści wywołujące emocje negatywne.

Rodzaje motywacji silnych:

• lękowe (nagana, wstyd)

• sł. dotyczące zainteresowań

Informacje, które otrzymujemy o emocjach to zeznania:

• mechanizmy obronne

• nieprawdomówność

• konflikt, wstyd - zniekształcenie

• b. atrakcyjne 2 rzeczy

• podnosimy wartość kupionej rzeczy

• zbieramy informacje zgodne z wyborem

• oceniamy lepiej wybór, który jest nieodwołalny

Zróżnicowanie nagród przez Festingera

• niżej gratyfikowani - duże przesunięcia postawy

PSYCHOLOGIA GRUPY

Grupa - w języku potocznym pewna ilość osób

• w psychologii - zbiorowość pewna ilość osób, aby zbiorowość była grupą muszą być spełnione następujące warunki:

• minimum 3 osoby

• połączone wspólnym celem lub celami

• poczucie przynależności do grupy

• wywierają na sobie wpływ (komunikują się tak aby na siebie wpływać)

Nie wystarczy by poszczególne osoby miały cel, musi to być cel, który łączy osoby w grupie

• cel zewnętrzny - poza grupą (wtórna)

• grupa pierwotna - cele są umiejscowione wewnątrz grupy np. rodzina; nastawione na rozwój grupy, funkcjonowanie grupy

Funkcjonowanie grupy pierwotnej nie jest określone.

Grupa wtórna - gdy cele zewnętrzne są zrealizowane oznacza to koniec działania grupy wtórnej, żeby grupa wtórna mogła funkcjonować musi zaspokajać cele grupy podstawowej (np. przyjaźń, zrozumienie) ogranicza się do kontrolowania tych ról, które są jej przypisane.

Poczucie wspólnotowości można wymusić tworząc grupy np. dziekańskie: poczucie przynależności może być słabe lub mocne.

Jeśli chce się zbudować grupę należy zorganizować cel. Zadanie musi być:

• możliwe do zrealizowania

• współpraca między członkami grupy.

Jak się zapytać o te obszary?
Co chciałbyś robić, z kim pracować?

Zadaje się te same pytania w wyborach pozytywnych i negatywnych

Otrzymujemy siatkę wyborów

Niektóre mają same pozytywne wybory i są to autorytety

Osoby, które nie mają pozytywnych i negatywnych są przeźroczyste dla grupy. Zabranie tej osoby nie wpłynie na grupę

Osoby, które mają dużo negatywnych, mało pozytywnych są odrzucone.

Taki socjogram musi być przeprowadzony przez osoby z zewnątrz, żeby odpowiedzi były prawdziwe.

Jeżeli chcesz oddziaływać na jakąś grupę musimy rozszyfrować autorytety tej grupy i przekonać je do żądań.

Na grupę oddziaływuje się rzeczywistymi autorytetami tej grupy

Spójność grupy

W grupie spójnej osoby mają podobne poglądy, postawy, sposoby kierowania.

Psycholodzy szukali czynnika do badania tej grupy. Czynnik atrakcyjności - w spójnej grupie ludzie cenią sobie, że są w tej grupie.

Żeby grupa dobrze funkcjonowała musi być spójna.

Reguły grupowe - reguły postępowania, pewne przepisy jak grupa ma funkcjonować

Normy - są przepisami, które są schowane, wynikają z naszego postępowania, systemy wartości

Zmiana norm wymaga grzebania w naszym systemie wartości. Długotrwały proces.

Normy biorą się z kilku obszarów.

- kulturowego (ze środowiska, z którego pochodzimy)

Normy grupowe - każda grupa ma własne normy

Anomia - zanik norm w grupie

Lojalność

Jeżeli grupa nie jest spójna, to nie są osoby wobec siebie lojalne.

Jeśli grupa jest zbyt spójna to pojawia się myślenie grupowe. Nadmiernie spójna grupa przecenia swoje możliwości autorytetu, chłonie to co ją wspiera, akceptuje iluzje, które budują spójność.

W Polsce przypadek myślenia grupowego - Sejm kontaktowy

Doświadczenie Asza

Jest osoba badacza (naiwniak) i kilka osób, które udają że są badane

Doświadczenie Paskudka

Podzielono ludzi na zespoły i kazano rozwiązywać zadania otwarte (nie ma 1 dobrego rozwiązania) - grupa nie lubi osób które się z nią nie zgadzają

Grupa spójna

Osoba albo się narazi albo przestanie się przeciwstawiać. Grupa spójna konformizuje członków grupy

Pojęcie postawy - uogólniony stan gotowości do reagowania

Grupy zadaniowe

Można je podzielić na 3 części:

a) Środowisko grupy - czy to grupa autonomiczna czy wewnętrzna, jaka jest kultura organizacyjna grup, czy ma organizacje macierzystą czy istnieje konkurencja.

b) Członkowie grupy - ile osób (czy jest idealna); charakterystyka członków (wykształcenie, doświadczenie)

c) Zasoby - dostęp do pieniędzy, narzędzi, wiedzy; czas: jak jest go mało to nie warto go podejmować

---