URBANIZACJA
Urbanizacja-czyli koncentracja ludności na ograniczonym obszarze, zwanym miastem.
Miasta-to stałe skupiska stosunkowo dużej liczby ludzi, którzy nie uprawiają ziemi, by wytworzyć dla siebie środki żywności (pierwsze miast powstały w środkowowschodniej Azji, na terytorium dzisiejszego Iraku)
Rozwój miast: kiedy stopniały lodowce, przybór wody na niektórych obszarach zwiększył powierzchnię terenów charakteryzującą się ciepłym klimatem i żyzną glebą. Równocześnie rozwinęła się hodowla roślin i zwierząt. Powstały społeczeństwa rolnicze i pasterskie, które prowadziły bardziej osiadły tryb życia niż społeczeństwa myśliwsko- zbieracki. W pewnym okresie społeczeństwa zaczęły wytwarzać nadwyżkę żywności, jaka jest konieczna do podtrzymywania wzrostu i wyłonienia się wyspecjalizowanych ról społecznych.
MIASTO OKRESU PRZEDPRZEMYSŁOWEGO
(Miasta Starożytne)- ze względu na ograniczony zasięg i powolność komunikacji miasta były w tym okresie stosunkowo małe. Liczne konflikty między miastami i otaczającymi je obszarami wiejskimi utrudniały regularne dostawy żywności do miast. Poziom opieki medycznej i prymitywne warunki sanitarne nie mogły zaspokoić potrzeb dłużej, rozproszonej populacji.
(miasta Średniowieczne)- Tempo życia w średniowiecznych miastach było szybsze niż na wsi, ale znacznie wolniejsze niż w miastach współczesnych. Stosunkowo duże zagęszczenie ludności w miastach stanowiło ważne źródło interakcji społecznej. Większość ludzi znała się nawzajem. Kontrola społeczna była bardziej osobista niż we współczesnych miastach.
MIASTO OKRESU PRZEMYSŁOWEGO
(Miasto Europejskie)- Rewolucja przemysłowa XVIII w. przyspieszyła tempo urbanizacji. Nowe źródła energii umożliwiły rozwój fabryk, co doprowadziło do zwiększenia produkcji. Fabryki były zlokalizowane w ośrodkach miejskich, gdzie mieszkało wielu potencjalnych robotników. Rozwijająca się z powodzeniem nowa forma gospodarki przyciągnęła ludzi ze wsi do miast. W latach 1800-1900 miasta szybko się rozwijały. Najmniejszy przyrost ludności (50%) zanotowano w Lizbonie, największy niemal ośmiokrotny w Londynie. Skupiska miejskie stały się centrum życia gospodarczego i politycznego. Z powodu dużego zagęszczenia mniej ludzi znało się osobiście. Zycie miejskie stało się bardziej bezosobowe, bardziej kryminogenne. Uprzemysłowienie spowodowało znaczne zanieczyszczenie środowiska w miastach. / DOTĄD o his.
METROPOLIA:
Niektóre duże miasta rozwinęły się do tego stopnia, że stały się metropoliami- czyli obszarami miejskimi, które składają się z rozległych centrum, otaczających je przedmieść i miast satelickich ( przykład metropolii: Nowy Jork, Chicago, Londyn, Paryż, Mexico City i Tokio).
Rozwój metropolii był możliwy dzięki postępowi technicznemu, zwłaszcza wykorzystaniu energii elektrycznej, udoskonaleniu komunikacji i nowoczesnym środkom transportu. Miasto mogło się rozprzestrzeniać i mimo to zachować łączność miedzy centrum i najbardziej odległymi dzielnicami.
PRZEDMIEŚCIA:
Jednym z najważniejszych wydarzeń połowy XX wieku był rozwój przedmieść, czyli stosunkowo małych obszarów miejskich otaczających centrum miasta. Rozwój przedmieść umożliwiła wzrastająca liczba samochodów i linii kolei podmiejskiej, a także finansowana przez rząd federalny rozbudowa autostrad.
Rozwój przedmieść sprawił, że powstała grupa ludzi mieszkających w znacznej odległości od miejsca pracy. Rozwój przedmieść przyczynił się do decentralizacji miast. Duże firmy zaczęły lokalizować swoje oddziały na przedmieściach. Powstał drobny handel i przemysł, który starał się zaspokoić potrzeby ludności przedmieść. Granice miedzy miastem i przedmieściami stopniowo się zacierają.
MODEL STREF KONCENTRYCZNYCH :
Badając zabudowę Chicago Burgess i Park (i ich współpracownicy) zauważyli, że miast to składa się z kilku koncentrycznych kręgów ,z których każdy wyznacza obszar o odmiennej strukturze użytkowania gruntu.
Strefa centralna to obszar zdominowany przez urzędy i handel, (w którym zlokalizowane są też instytucje finansowe, teatry, dobre restauracje i domy towarowe). Strefę centralną otacza strefa przejściowa- obszar o strukturze mieszanej, w którym znajdują się słabo prosperujące firmy i slumsy. Następny krąg to strefy mieszkaniowe- dzielnice robotnicze położone są najbliżej centrum, najdalej zaś dzielnice, w których mieszkają najbogatsi.
(z innej beczki):
Toennies rozróżnia:
-,,wspólnotę” (opartą na silnych więziach społecznych, tradycji i osobowych stosunkach międzyludzkich)- przypisuje do życia wiejskiego.
-,,społeczeństwo'', ,,zrzeszenie” (słabe więzi wynikające ze znacznej różnorodności społecznej, stosunki międzyludzkie bezosobowe) - przypisuje do życia miejskiego.
OSOBOWOŚĆ MIEJSKA: Georg Simmel:
Twierdzi on, że bezosobowy sposób bycia mieszkańców miast jest konieczną samoobroną przed chaosem i dezorientacją wywoływana przez ciągłą stymulację. Znaczenie gospodarki pieniężnej w mieście sprawia, że potencjalnie bliskie stosunki międzyludzkie zmieniają się niekiedy w trzeźwą kalkulację. ,,Mieszkańcy miast idą często za głosem rozumu niż serca”. Istnieją jednak również pozytywne strony życia w mieście. Miasto daje jednostce duży zakres wolności osobistej, a różnorodność zajęć i możliwości stwarza wachlarz społecznych i osobistych wyborów, niedostępny gdzie indziej.
INTERAKCJA W MIEŚCIE- Louis Wirth :
Wirth interesuje odmienność interakcji społecznej w mieście i na wsi. Twierdzi on, że o różnorodności wzorców interakcji w mieście i na wsi decydują 3 czynniki:
Wielkość populacji- znaczna wielkość populacji miejskiej uniemożliwia bliskość stosunków międzyludzkich, powszechną w społeczeństwach wiejskich.
Gęstość zaludnienia- w miarę jak wzrasta liczba ludzi mieszkających w danej dzielnicy życie staje się coraz trudniejsze i pełne napięć.
Różnorodność społeczna- przełamuje sztywne podziały klasowe i rasowe i zwiększa ruchliwość społeczną.
Nobilitacja- polega na przejmowaniu dzielnic zamieszkanych dawniej przez klasę robotniczą przez przedstawicieli tzw. białych kołnierzyków i wolnych zawodów, którzy kupują stare domy, poddasza i magazyny i je remontują.
*******************
PASAŻE:
Waltera Benjamina
Pasaże- Paryskie pasaże, czyli przeszklone magazyny handlowe. Pasaże to naoczne świadectwo przejścia od zbiorowości społecznej opartej na wzajemnej trosce jej członków o dobro wspólne i tradycji do społeczeństwa bazującego na dobrobycie i zysku ekonomicznym, materialnym.
Dwie przesłanki, które przyczyniły się do powstania pasaży:
handel tekstyliami, czyli wszelkimi wyrobami włókienniczymi tkanin.
powstanie pasaży były zapoczątkowane przez konstrukcje żelazne. Wraz z żelazem pojawiły się po raz pierwszy w historii architektury sztuczny materiał budowlany.
Pasaże to wynalazek XIX wieku przemysłowego luksusu, to kryte szkłem wyłożone marmurowymi płytkami przejścia biegnące przez całe kompleksy domów, których właściciele zrzeszali się z myślą o zysku lub prestiżu.
Mieszkanie przestrzenią prywatną- jego prawdziwym lokatorem jest zbieracz, kolekcjoner gromadzący różne rzeczy. Mieszkanie staje się czymś w rodzaju zamkniętego schronienia.
Flaneur- to typ przechodnia, dla którego jedynym żywiołem jest miasto i wszystko co się z nim wiąże. To człowiek tłumu. Człowiek charakteryzujący się bezinteresownością w tym co robi, pławiący się w anonimowości. Cechuje go obiektywizm wobec zdarzeń i faktów. Wielką rozkoszą dla niego jest zamieszkać w mnogości, ruchu, być poza domem, a przecież czuć się wszędzie u siebie. Flaneur posiada wielką wyobraźnię przenikającą wszystko.