Rachunek dochodu narodowego
Produkt krajowy brutto (PKB) - to suma wszystkich finalnych dóbr i usług wytworzonych w kraju w danym okresie (1 rok) oraz dóbr, które nie zostały poddane dalszemu przetworzeniu. W skład PKB wchodzą wyroby finalne (samochody, stoły, budynki, ,osty) oraz niefinalne, które w danym okresie nie uległy dalszemu przetworzeniu chociaż przeznaczone są do dalszej obróbki (surowce, części zamienne, półfabrykaty, obiekty w budowie)
PKB = C + I + G + X
(konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport netto)
W PKB nie bierze się pod uwagę tego, że maszyny i urządzenia biorące udział w procesie produkcji się zużywają. Część dóbr trzeba przeznaczyć na odtworzenie zużytego kapitału (amortyzacja)
PKN = PKB - amortyzacja
Produkt narodowy brutto (PNB) - jest miarą łącznych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji.
PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą
Dochody netto należy rozumieć jako nadwyżkę napływu dochodów z tytułu świadczenia usług czynników produkcji za granicą nad odpływem dochodów powstałych w wyniku świadczenia przez cudzoziemców usług czynników produkcji w kraju.
PNN = PNB - amortyzacja
Powyższe czynniki (PKB, PKN, PNB, PNN) podane są w cenach rynkowych. Aby przedstawić je w cenach czynników produkcji należy odjąć podatki pośrednie i dodać subsydia
Dochód narodowy
Y = PNN w cenach czynników produkcji = PNB w cenach czynników produkcji - amortyzacja
Bilans płatniczy Państwa
Bilans płatniczy to usystematyzowane zestawienie transakcji ekonomicznych dokonywanych w ściśle określonym czasie między krajami i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi. Może być sporządzony miesięcznie, kwartalnie, półrocznie i rocznie. Wyraża bezpośrednio poziom i strukturę obrotów płatniczych z zagranicą.
Struktura bilansu płatniczego:
- bilans obrotów bieżących - zestawienie płatności danego kraju wynikające z międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z kapitału i transferów jednostronnych, w jego skład wchodzą: bilans handlowy, bilans usług, bilans procentów i dywidend, bilans transferów jednostronnych,
- bilans obrotów kapitałowych (rachunek kapitałowy i finansowy) - zestawienie transakcji zakupu i sprzedaży aktywów dokonywanych przez sektor prywatny i bank centralny, zestawienie transakcji które przewidują powstanie przyszłych zobowiązań. Dzieli się na rachunek kapitałowy i finansowy.
- bilans obrotów wyrównawczych - zawiera zmiany stanu danego kraju w walutach wymienialnych.
Polska sporządza bilans według MFW (międzynarodowy fundusz walutowy) od 1991 r.
RÓWNOWAGA BILANSU
- bilans nie wykazuje w pewnym okresie ani deficytu ani nadwyżki
- w krótkich okresach mogą występować okresowe deficyty lub nadwyżki
- nadwyżki i deficyty mogą się kompensować w krótkim lub długim okresie
Zarządzanie ryzykiem walutowym
Zarządzanie ryzykiem walutowym może być
- za pomocą tradycyjnych transakcji dewizowych
- za pomocą instrumentów finansowych
Celem zarządzania ryzykiem walutowym jest niedopuszczenie do aprecjacji (wzrostu wartości waluty krajowej względem zagranicznej) aktywów i pasywów. Zarządzanie zależy od wielkości otwartych pozycji walut, zakresu zmian kursów walut, terminów zapadalności/wymagalności planowanych transakcji.
Pozycje walutowe
- zamknięta Aw =Pw Aw/Pw - Aktywa/pasywa wyrażone w walucie
- otwarta Aw ≠ Pw
a) otwarta długa Aw › Pw
b) otwarta krótka Aw < Pw
Ryzyko występuje gdy pozycja jest otwarta
Ze względu na możliwość poniesienia dużych strat w krótkim okresie wielkość ryzyka walutowego jest ograniczana przez odpowiednie przepisy prawne, których przestrzeganie egzekwowane jest przez KNF.
Aby zabezpieczyć się przed ryzykiem banki przeprowadzają na dużą skalę transakcje arbitrażowe (wykorzystywanie różnic kursowych występujących na różnych rynkach walutowych) i spekulacyjne (wykorzystywanie zmian kursów walut w czasie). Zarządzanie ryzykiem walutowym wymaga ustalania wewnętrznych limitów nakładanych na pozycje otwarte.
Aby zabezpieczyć się przed ryzykiem rynek instrumentów pochodnych oferuje strategie:
- zakup walutowej opcji put
- sprzedaż (zajęcie pozycji krótkiej) walutowego kontraktu forward
- zawarcie walutowego kontraktu swap - podmiot dokonuje płatności w walucie obcej a otrzymuje płatność w walucie krajowej
Przedawnienie roszczeń
Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu . Termin przedawnienia wynosi 10 lat a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z działalnością gospodarczą 3 lata (chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej). Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się a rozpoczęty ulega zawieszeniu
- co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom - przez czas trwania władzy rodzicielskiej
- co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę - przez cały czas sprawowania opieki lub kurateli
- co do roszczeń które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu - przez czas trwania małżeństwa
- co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju - przez czas trwania przeszkody
Bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń, przed sadem polubownym
- przez uznanie roszczenia przez wszczęcie mediacji
Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo
Zdolność do czynności prawnych
Pełną zdolność nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości. Pełnoletność uzyskuje z chwilą ukończenia 18 roku życia. Pełnoletność można uzyskać wcześniej przez zawarcie małżeństwa - nie traci się jej w razie unieważnienia małżeństwa. Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat 13 oraz ubezwłasnowolnione całkowicie. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. Osoba niezdolna do czynności prawnych może zawierać umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych maja osoby, które ukończyły lat 13 oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Do ważności umowy zawartej przez osobę z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. Osoba z ograniczoną zdolnością może sama potwierdzić z chwilą uzyskania pełnej zdolności. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnej może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy postanowi inaczej.
Ad6.
Pojęcie umowy
Umową nazywamy zgodne oświadczenie woli co najmniej dwóch stron, zmierzające do wywołania skutku prawnego w postaci ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku prawnego. Umowa jest czynnością prawną. Umowy gospodarcze czy tez umowy zawierane w obrocie gospodarczym są to umowy, w których przynajmniej po jednej stronie występuje przedsiębiorca i które zawierane są w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.
Funkcje umów
Umowy, co wynika z definicji, spełniają wiele funkcji. Możemy je podzielić na funkcje ogólne (spełniane przez wszystkie umowy) i funkcje szczególne, spełnianie przez niektóre umowy. Jedną z podstawowych ogólnych funkcji umów jest kreowanie stosunków obligacyjnych (zobowiązań). Zobowiązania powstające w wyniku zawarcia umowy nazywa się zobowiązaniami kontraktowymi.
Drugą ogólną funkcją umów jest kształtowanie treści stosunków zobowiązań. Strony umowy mogą bowiem - w ramach przysługującej im swobody umów - ukształtować treść łączącego je stosunku prawnego w sposób najlepiej odpowiadający ich woli.
Do funkcji szczególnych należą przede wszystkim:
1) funkcja znosząca,( polegająca na likwidacji istniejących stosunków prawnych, w drodze ich umownego rozwiązania)
2) funkcja modyfikująca,( polegająca na dokonywaniu zmian w już istniejących stosunkach prawnych, np. zmiana terminu wykonania przedmiotu umowy)
3) funkcja nowacyjna,( lub odnowienie, celem jest przede wszystkim by dawne zobowiązanie wygasło poprzez zaciągnięcie nowego, nowe może różnić się w dwojaki sposób: albo co do treści świadczenia albo co do podstawy prawnej świadczeń, np. gdy strony ustalają, że opłaty wnoszone przez korzystającego z wynalazku na podstawie licencji będą odtąd uiszczane i zarachowane na poczet opłat nabycia patentu- nowacja podstawy prawnej)
4) funkcja legalizująca,( związany jest z takim zastosowaniem umów, który polega na ich wykorzystaniu do przekształcenia stanu bezprawnego w stan zgodny z prawem, np. najczęściej spotykanym przypadkiem jest naruszenie cudzego prawa wyłączności-patentu).
5) funkcja tonująca (polega na łagodzeniu lub eliminowaniu sporów, nieporozumień, powstałych pomiędzy stronami, np. specjalna forma umowy zwana ugodą)
6) funkcja zabezpieczająca ( czyli daje gwarancję wykonania zobowiązania przez druga osobę lub uzyskania odszkodowania w razie gdy druga ze stron nie wykona lub wykona nienależycie zobowiązanie wynikające z umowy, lub osobowe zabezpieczenie wykonania zobowiązania czyli zastaw, poręczenie)
Do funkcji szczególnych należą także takie funkcje, jak np. przeniesienie własności rzeczy (spełniają je m. in. umowy: sprzedaży, zamiany i darowizny należące do czynności prawnych rozporządzających), zwolnienie z długu, zmiana stron umowy (cesja), uregulowanie stosunków wynikających ze współwłasności rzeczy lub prawa (np. umowa o współwłasności patentu), uczynienie sobie wzajemnych ustępstw w przypadku sporu między stronami (ugoda), doprowadzenie do rozwiązania umowy itp.
Ad.7
Tradycyjna teoria zarządzania zakłada, że organizacje są monokulturowe, co w dzisiejszych czasach bardzo często nie jest prawdą. Występują organizacje międzynarodowe, zatrudniające zarówno na stanowiskach kierowników, jak i pracowników ludzi pochodzących z różnych krajów. Coraz częściej w organizacjach pracują osoby z bardzo różnym wykształceniem, wnosząc swoje kultury profesjonalne. Z tego względu świadomość kulturowa, w nowoczesnym świecie biznesu, jest istotnym elementem zarządzania multikulturowego w organizacji, które działają na rynkach międzynarodowych. Aspekty dywersyfikacji kulturowej zasobów przedsiębiorstw mają znamienny wpływ na przyszłość organizacji. Odpowiednie zarządzanie różnorodnością i świadomością kulturową pracowników organizacji przyczynia się do jej rozwoju, poprzez wdrożenie innowacyjnych, kreatywnych rozwiązań i idei oraz wzmocnieniu pozycji rynkowej w oczach bliższych i dalszych uczestników otoczenia. Reasumując istotą zarządzania multikolturowego jest uwzględnianie różnorodności wartości poszczególnych kultur narodowych w organizacji.
Ad.8
Podejście systemowe zaprojektował po raz pierwszy Ludwig von Bertalantffy- twórca ogólnej teorii systemów oraz N. Wiener- twórca cybernetyki .Współczesne rozumienie sytemu wywodzi się z prac T. Parsona
Systemowe podejście do organizacji - obejmuje analizę organizacji jako systemu społecznego złożonego z różnych elementów takich jak role społeczne, cele wartości, układy informacyjno-decyzyjne, a także techniki i metody zarządzania.
Cechy charakterystyczne:
-wszystkie organizacje są systemami sztucznymi (tworzone w określonym celu) i naturalnymi (składają się z ludzi dążących do zaspokajania swoich potrzeb, realizacji własnych celów),
- są systemami otwartymi - prowadzą one ciągłą wymianę energii, informacji i materiałów z otoczeniem
- są uporządkowanymi systemami społeczno-technicznymi- składającymi się z pod systemów, które różnią się możliwością przewidywania zachowań i reakcji na rozmaite oddziaływania
- organizacje mają budowę hierarchiczną- posiadają schemat i strukturę organizacyjną,
- mają zdolność doskonalenia się - np. innowacje,
- zawsze ścierają się w nich 2 tendencje: adaptacyjne (innowacyjna) i konserwatywna (zachowawcza),
-systemy organizacyjne cechują się ekwiwalentnością, mają zdolność do osiągania podobnych wyników w rożny sposób, za pomocą różnych procesów i struktur.
Ad.9
Proces jest zbiorem sekwencyjnych czynności, powiązanych zależnościami przyczynowo -skutkowymi w tym sensie, że rezultaty działań poprzedzających są wejściami działań następujących po nich. Pojęcie procesu (wg Hammera i Champy) - jest to wiązka aktywności (dokonań) w wyniku których klient otrzymuje oczekiwany produkt
Etapy konstruowania procesów
Tworzenie modelu klientów (próba zrozumienia potrzeb klientów)
Stworzenie miar oceny oraz analiza cyklu wykonania (chodzi o zdefiniowanie oczekiwać klientów i ocenę dotychczasowego sposobu wykonywania pracy)
Tworzenie modelu procesu (może to być graficzny model przebiegu procesu np. model Gantta)
Programy integracji i współpracy z dostawcami
Tworzenie „mapy organizacji” (chodzi o zdefiniowanie komórek zaangażowanych w proces i rodzaj tego zaangażowania)
Wykorzystanie metody ABC (Activity Based Costing) pozwalającej na ustaleniu kosztów poszczególnych działań
Analiza wartości dodanej, chodzi o uszeregowanie procesów wg kryterium wpływu na tworzące i nietworzące wartości
Ad.10
Organizacja wirtualna to tymczasowa organizacja sieciowa składająca się z niezależnych uczestników (organizacji, firm, instytucji, indywidualnych specjalistów), którzy w odpowiedzi na pojawiającą się okazję rynkową szybko budują układ wzajemnych relacji”
Poszczególne podmioty wykorzystują swoje kluczowe kompetencje celem stworzenia wysoce sprawnej organizacji wspomaganej nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi. Obszary działalności poddające się wirtualizacji to: Marketing poprzez sieć Internetu, Zautomatyzowane zamówień i płatności, Komunikacja z pracownikami, Zarządzanie wiedzą, Wirtualny handel, Wirtualny biznes.
Fazy tworzenia organizacji wirtualnej
1. Poszukiwanie: w małych organizacjach wirtualnych inicjatywę założycielską przejmuje kluczowa firma; w dużych poszukiwanie odbywa się za pośrednictwem katalogów elektronicznych
2. Kontraktowanie: podejmowane są negocjacje i zapadają ustalenia ramowe (np. rozdział prac, środków, zakresu działań, itp.)
3. Realizacja
4. Rozwiązanie organizacji wirtualnej lub jej rekonfiguracja
Cechy organizacji wirtualnej
• Koncentracja na kluczowych kompetencjach uczestników
• Sieciowość - kooperacja w ramach sieci
• Tymczasowość i elastyczność
• Niski stopień formalizacji
• Wspólny cel
• Zaufanie
• Dzielenie się zasobami (głównie wiedzą) ryzykiem i efektami
• Nastawienie na okazje