inteligencja wg. Piageta - forma aktywności przystosowawczej, która przybiera odmienne formy w kolejnych okresach jej rozwoju
teoria modalności ludzi starszych
odruch moro u noworodka - pierwsza pierwotna reakcja na wstrząs; powinna zniknąć w trzecim miesiącu życia, by przekształcić się w odruch Straussa u dorosłego. Uznaje się go także za mechanizm spustowy reakcji walki i ucieczki - jego aktywacja stymuluje układ współczulny przygotowując do odpowiedzi na wydarzenie zinterpretowane jako zagrażające życiu. Odruch moro wymaga natychmiastowej reakcji odruchowej niezależnie od źródła. Pojawia się w postaci gwałtowanej i ostrej reakcji. Nogi i ręce wyrzucane na boki, sztywnieją częściowo, a potem są przywiedzione. Ruchowi kończyn towarzyszy odrzucenie głowy w tył i gwałtowny wdech, który jest przygotowaniem do krzyku mogącego ocalić życie.
gaworzenie - czynność zamierzona /odruch warunkowy/, ok 6 mc. życia; powtarzanie zasłyszanych dźwięków z otoczenia, trening słuchowy, dziecko przekonuje się o tym, że odpowiednie ułożenie narządów mowy powoduje wydawanie określonych dźwięków. Tylko u dzieci słyszących.
głużenie - odruch bezwarunkowy, oznacza dobre samopoczucie u dziecka, występuje u dzieci zarówno słyszących jak i niesłyszących. U dzieci niesłyszących głużenie zanika i nie pojawia się gaworzenie.
echolalia - pojawiają się ok. 9mc; dziecko powtarza własne i zasłyszane słowa, które doskonali metodą błędów i prób
teoria Marcii -
teoria Logana
teoria Levinsona
teoria Ericsona
rozwój jednostki wyznaczony jest przez biologiczne czynniki popędowe oraz interakcje społeczne w jakie wchodzi jednostka. Najważniejszym aspektem rozwoju jest rozwój ego i jego zdolność do przezwyciężania kryzysów. Człowiek rodzi się z pewną siłą ego, która stopniowo wzrasta i nabiera nowych jakości i wartości. Te wartości wzrastają gwałtownie w okresach kryzysowych. Cały cykl życiowy dzieli się na 8 okresów rozwojowych. Dla każdego z nich charakterystyczny jest pewien swoisty dylemat i konflikt mogący spowodować kryzys rozwoju. W kolejnych okresach rozwojowych jednostka realizuje zadania psychospołeczne. Przezwyciężenie konfliktu czy kryzysu emocjonalnego w danym okresie prowadzi do osiągnięcia nowej „siły witalnej”, umożliwiającej podjęcie nowych zadań i wymagań.
Okres pierwszy - 1 rok życia - doprowadza dziecko do wiary w siebie oraz w możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb
Okres drugi - 2/3 lata -dziecko powinno osiągnąć samokontrolę; przy niedostatecznej lub nadmiernej pomocy dorosłych dziecko ogarnie wstyd lub zwątpienie
Okres trzeci - 3/6 lat - dziecko podejmuje próby odpowiedzi na pytania „czym jest” i „czym chce być”
Okres czwarty - 7/12 lat - dziecko przechodzi od stwierdzenia „jestem tym co mi dano” „jestem tym, czym chcę być” oraz „jestem tym czym wyobrażam sobie, że chcę być' do stwierdzenia „jestem tym czego się nauczyłem”
Okres piąty - 12/18 lat - jednostka wchodzi w dorosłość poprzez ; określenie własnej tożsamości, wybór ról społecznych, scalenie i rewaluację doświadczeń z poprzednich okresów życia. W tym okresie poszukuje się sensu życia.
Okres szósty - około 20 rż. - jednostka ma ustalić drogi samorealizacji w układzie warunków społecznych, dokonać wyboru partnera życiowego
Okres siódmy - wiek średni - jednostka musi na nowo określić własną pozycję wśród żyjących równocześnie generacji w rodzinie i szerszej społeczności
Okres ósmy - wiek starszy - podstawowym zadaniem jednostki jest osiągnięcie integracji wewnętrznej, która oznacza pełny rozwój osobowości, jej wewnętrzne zjednoczenie, harmonię i akceptację końca własnej egzystencji indywidualnej.
Koncepcja zakłada, że człowiek może rozwijać się przez całe życie, jeśli potrafi aktywnie przezwyciężać kryzysy rozwojowe.
ontogeneza - w znaczeniu psychologicznym obejmuje całokształt zmian dokonujących się w psychice i zachowaniu się człowieka w toku życia indywidualnego. Do opisu całokształtu rozwojowych zmian ontogenetycznych stosuje się w psychologii rozw. takie pojęcia jak: wzrastanie, uczenie się, różnicowanie, dojrzewanie, wdrukowane, socjalizacja. Odwołują się one do działania czynników zewnętrznych natury biologicznej /dojrzewanie/ bądź społecznej /wdrukowanie, socjalizacja/ i wskazują na mechanizmy dokonywania się zmian /uczenie się, różnicowanie/. Propozycje klasyfikacji zmian jakim w toku rozwoju podlegają w ontogenezie procesy psychiczne, przedstawił J.Flavell. Zmiany te do dodawanie, substytucja, modyfikacja, inkluzja i mediaca
faza neonetalna
dwie teorie tożsamości
operacja - to czynność, która jest umysłowo odwracalna
teorie life-span
okres wczesnoszkolny
erikson - ego /jw./
jak ma się głużenie do gruchania ? /a tu z innego źródła/
Gruchanie trwające do 5 m.ż. wg. wielu specjalistów to okres ćwiczenia narządów mowy, przygotowujący dziecko do wypowiadania trudniejszych dźwięków i słów. Jest to także symptom zadowolenia dziecka - wyrażenia jego stanu emocjonalnego. Już między 1 - 2 tygodniem życia dziecko wydaje dźwięki, są to krzyki i inne, trudne do określenia, wydawane przypadkowo. Między 1 - 2 m.ż. skala tych dźwięków zwiększa się o kolejne: np. piski, sapanie mlaskanie... w okresie tym tj. około 2 m.ż. dziecko zaczyna reagować na głosy innych ludzi.
Po 2 m.ż. pojawia się głużenie. W okresie tym dziecko wypowiada najpierw dźwięki gardłowe, artykułowane w tylnej częsci jamy ustnej - są to k, g, h, później pojawiają się dźwięki wargowe: p, b, t, d. W odwrotnym kierunku pojawiają się samogłoski: najpierw są to samogłoski przednie, aby dojść do tych wypowiadanych z tyłu jamy ustnej.
Po 5 m.ż. dziecko przechodzi do gaworzenia. Jest to okres, kiedy dziecko wykazuje, że znane mu są dźwięki np., głos matki lub innej bliskiej osoby wywołuje reakcję dziecka.
Zaczyna też artykułować dźwięki na zasadzie echolalii.Między 6 - 9 m.ż. rozszerza się ilość głosek zębowych i wargowych. Dziecko bawi się głosem reduplikując sylaby. Wydaje też dźwięki zależne od jego stanu emocjonalnego.
Po 9 m.ż. wypowiada łańcuchy głosek, naśladuje swój głos i próbuje naśladować dźwięki z otoczenia. W tym też okresie następuje rozwój słuchu fonematycznego i dziecko zaczyna używać w kontekście sytuacyjnym pierwszych słów np. “to”, “da”. Około 1 r.ż. pojawia się początek mowy właściwej, pierwsze słowa i rozumienie większej ilości słów. Okres ten trwa do 2 r.ż,.w okresie tym autorki wyodrębniają tzw stadium wyrazu od 1,6 - 1, 9 r.ż. , a później stadium zdania.
który układ zaczyna najwcześniej funkcjonować - krwionośny
odruch, który pozostaje do końca życia - mruganie
dla rodziców, których dziecko poszło w świat - syndrom pustego gniazda
największa strata - śmierć współmałżonka
okres neonatalny - noworodkowy
myślenie przedoperacyjne; /Piaget/
Stadium 2: Przedoperacyjne
To stadium było najszerzej badane przez Piageta. Jest to długi okres przejściowy, który kończy pojawienie się myślenia operacyjnego. Wraz z rozwojem mowy dziecko staje się zdolne do myślenia symbolicznego, aczkolwiek Piaget twierdzi, że możliwości intelektualne dziecka są w dalszym ciągu bardziej zdominowane przez spostrzeżenia niż przez pojęciowe uchwycenie sytuacji i zdarzeń.
Piaget opisał ograniczenia, jakim podlega dziecięce myślenie w tym stadium, a oto one:
Egocentryzm - polega na dziecięcej niezdolności do ujmowania świata z punktu widzenia innego niż własny. Dziecko nie potrafi zrozumieć, że istnieją inne punkty widzenia
Centracja - oznacz zwracanie (kon - centrowanie) uwagi na jedną tylko właściwość sytuacji i pomijaniu innych, nawet najbardziej istotnych np. dziecko nie potrafi zrozumieć, że ilość plasteliny pozostaje ta sama nawet wówczas, gdy zmieni się jej wygląd (kształt)
Nieodwracalność - niezdolność przedoperacyjnego dziecka do powrotu (w myślach) do punktu wyjścia rozumienia.
natywizm
prawo cefalokaudalne - ruchy rozwijają się, a napięcie mięśni wzrasta najpierw w części głowowej, przez ramiona, górną i dolną część tułowia - do nóg
prawo
prawo proksymodalne - rozwój ruchów zaczyna się od głównej podłużnej osi ciała /kręgosłup/ do części coraz bardziej oddalonych. Dziecko opanowuje więc najpierw kontrolę ruchów głowy.
life span - od poczęci do śmierci
stadium operacji kontrolnych - Piaget
Stadium 3: Operacje konkretne
Główne właściwości tego stadium to:
Nabywanie odwracalnego myślenia.
Zdolność do decentracji.
Zatem dziecko postawione wobec zadania użycia niezmienników potrafi zrozumieć pojęcie stałości po części, dlatego, że zauważa ono, iż transformacje kształtu, objętości położenia w przestrzeni, itd. Mogą zostać odwrócone, a po części, dlatego, że jego myślenie nie jest już zdominowane przez jedną tylko właściwość sytuacji. Dziecko staje się też mniej egocentryczne i potrafi widzieć przedmioty i zdarzenia z różnych punktów widzenia.
Inną ważną właściwością tego stadium jest wzrastająca zdolność dziecka do posługiwania się takimi operacjami jak:
klasyfikacja - zdolność do logicznego grupowania przedmiotów według ich wspólnych cech i właściwości.
szeregowanie - zdolność do porządkowania elementów według jakiegoś porządku, na przykład według koloru i wielkości.
Stadium to jest nazwane stadium operacji konkretnych, ponieważ dziecko, aby rozwiązać problem w sposób logiczny, potrzebuje manipulacji i eksperymentowania na rzeczywistych przedmiotach.
podejście organizmiczne
jakie zabawy pojawiają się u dziecka najwcześniej -manipulacyjne
kiedy u dziecka pojawia się głowonóg /w rysunku/ - około 4 r. życia
stereotypowa krótka reakcja na bodziec
modele cykliczno fazowe
1