1. Zasady dotyczące m.in. nabywania, rejestracji, wydawania i cofania pozwolenia na broń oraz jej przechowywania itd., reguluje ustawa z dnia 21 maja 1999r. o broni i amunicji. Wielokrotnie oczywiście później nowelizowana. Już na samym początku ustawodawca wyjaśnia, że ustawa nie dotyczy: broni i amunicji stanowiących uzbrojenie:
- Sił zbrojnych RP
- ABW, Agencji Wywiadu, BOR, Straży Granicznej, Służby Więziennej oraz innych państwowych formacji uzbrojonych..
Przepisy nie dot. też
- broni i amunicji stanowiących uzbrojenie żołnierzy państw obcych przebywających na terytorium RP, na podstawie umów międzynarodowych,
- obrotu z zagranicą- bronią i amunicją, technologiami i usługami mającymi znaczenie dla obronności, bezpieczeństwa państwa oraz nie dot. wytwarzania i przemieszczania broni w celach przem. lub han.
2. Bardzo ważne jest to, co zawarte jest w art.2 ustawy o broni i amunicji „Poza przypadkami określonymi w ustawie nabywanie, posiadania oraz zbywanie broni i amunicji jest zabronione”. Zabronione są też przeróbki broni zmieniające jej rodzaj, kaliber i przeznaczenie. Takie przeróbki uważa się za wyrób broni.
Ustawodawca nie sformułował ogólnej definicji pojęcia „broń”, ustawa zawiera jednak swoistą def. legalną tego pojęcia skonstruowaną poprzez wyliczenie rodzajów broni wchodzących w jego zakres, i tak:
1) broń palna- (bojowa, myśliwska, sportowa, gazowa, alarmowa i sygnałowa)- W rozumieniu ustawy bronią palną jest niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo z elementu zastępującego lufę, a przez to do rażenia celów na odległość
2) broń pneumatyczna
3) Miotacze gazu obezwładniającego
4) Narzędzia i urządzenia których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu w tym:
- broń biała w postaci: + ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni; + kastetów i nunczaków; + pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału imitujących kij bejsbolowy (co zresztą jest bardzo kontrowersyjne)
- broń cięciwową w postaci kusz
- przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.
5) Gotowe lub obrobione części broni
Tyle jeśli chodzi o def. broni natomiast amunicją w rozumieniu ustawy są naboje do broni palnej, naboje scalone i naboje ślepe przeznaczone do strzelania z broni palnej oraz istotne części amunicji.
3. Zasadą jest, iż broń palną i amunicję do niej można posiadać na podstawie pozwolenia na broń. Broń palna i amunicja do tej broni, wydawana jest przez właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu, komendanta wojewódzkiego policji, a w przypadku żołnierzy zawodowych- na podst. pozwolenia wydanego przez właściwy komendant oddziału Żandarmerii Wojskowej. Natomiast pozostałe rodzaje broni wymienione w ustawie, po uzyskaniu pozwolenia na broń wydanego osobie zainteresowanej przez właściwego dla jej miejsca zamieszkania komendanta powiatowego policji.
Pozwolenie na broń wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej, określa ono cel, w jakim zostało wydane, rodzaj broni oraz liczbę jej egzemplarzy. Wydawane też jest na czas nieokreślony.
4. Pozwolenie na broń wydawane tylko wtedy, gdy okoliczność na które powołuje się osoba ubiegająca się, uzasadniającego wydanie, w szczególności w następujących celach:
- ochrony osobistej lub ochrony bezpieczeństwa innych osób oraz mienia
- łowieckich
- sportowych
- kolekcjonerskich, pamiątkowych
- szkoleniowych
5. Osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń powinna spełniać ustawowe warunki. Ustawodawca zakazuje wydawania pozwoleń osobom:
- niemających ukończonych 21 lat (w wypadku celów sportowych lub łowieckich- 18 lat)
- osobom nieposiadającym miejsca stałego pobytu na terytorium RP
- osobom z zaburzeniami psychicznymi
- o znacznie ograniczonej sprawności psychofizycznej
- osobom wykazującym istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego
- osobom uzależnionym od alkoholu lub substancji psychoaktywnych
- osobom, co których istnieje uzasadniona obawa, że mogą użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego
6. Poza tym osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń jest zobowiązana zdać teoretyczny i praktyczny (ze znajomości przepisów dotyczących posiadania i używania danej broni oraz umiejętności posługiwania się tą bronią). Osoba ta, powinna ponadto przedstawić właściwemu organowi policji orzeczenie wydane przez upoważnionych: lekarza i psychologa potwierdzające, że może ona dysponować bronią (raz na 5 lat wymienione orzeczenia należy aktualizować, w uzasadnionych przypadkach organ policji może także zobowiązać osobę do niezwłocznego poddania się badaniom w każdym czasie).
7. Organ wydający pozwolenie może ograniczyć lub wykluczyć możliwość jej noszenia. Wraz z pozwoleniem wydaje się zaświadczenie uprawniające do nabycia w terminie broni wraz z amunicją. Nabywca zobowiązany jest zarejestrować w ciągu 5 dni broń we właściwym organie policji. Wydaje się legitymację posiadacza broni.
8. Do obowiązków posiadacza broni należą:
- przestrzeganie warunków pozwolenia na broń
- przechowywanie broni w sposób uniemożliwiający dostęp ze strony nieuprawnionych
- w przypadkach określonych w ustawie przedstawienie orzeczeń lekarza i psychologa
- zawiadamianie Policji o zmianie miejsca zamieszkania
- niezwłoczne zawiadamianie Policji , nie później niż w ciągu 24h o utracie broni
9. Ustawa też określa wyjątki przy których pozwolenie na broń nie jest wymagane m.in. w przypadku:
- posiadania broni wytworzonej przed 1850r.
- gromadzenia broni w zbiorach muzealnych
- dysponowania bronią przez przedsiębiorców dokonujących obrotu bronią na podstawie koncesji lub świadczących usługi rusznikarskie
- posiadania broni pozbawionej cech użytkowych
10. Ustawodawca przewiduje też wydawanie tzw. świadectwa broni czyli wydawanie pozwoleń na okaziciela. Ten typ pozwolenia może być wydany m.in. przedsiębiorstwom lub jednostkom organizacyjnym, którzy powołali wewnętrzne służby ochrony,
- podmiotom prowadzącym strzelnice
- szkołom, organizacjom sportowym i łowieckim
- stowarzyszeniom obronnym
- podmiotom, którym broń jest niezbędna w celach ratowniczych, poszukiwawczych, oraz sygnalizowania rozpoczęcia konkurencji w zawodach sportowych.
Osobo fizyczne zatrudnione przez wskazane podmioty i spełniające warunki uzyskania pozwolenia na broń mogą zostać dopuszczone do posiadania broni w czasie wykonywania zadań, przy czym dopuszczenie do posiadania następuje w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez właściwy organ Policji. Legalność posiadania potwierdza się w odpowiedniej legitymacji.
11. Warto wspomnieć, że w związku z akcesją do Unii Europejskiej na wniosek osoby już posiadającej pozwolenia na broń palną, organ Policji na czas oznaczony wydaje Europejską kartę broni palnej (ważna 5 lat).
12. Cofnięcie pozwolenia na broń następuje w drodze decyzji administracyjnej.
W przypadkach wymienionych w ustawie cofnięcie pozwolenia jest obligatoryjne. Dotyczy to sytuacji, gdy osoba:
1) Nie stosuje się do zakazu noszenia broni ewentualnie nosi broń w stanie po spożyciu środków odurzających (np. alkohol, narkotyki)
2) nie ma miejsca stałego zamieszkania na terenie RP
3) Nie zawiadomiła Policji o utracie broni
4) Wykazuje zaburzenia psychologiczne, funkcjonowania psychologicznego, ma ograniczoną sprawność psychofizyczną, jest uzależniona od alkoholu lub substancji psychoaktywnych, istnieje uzasadniona obawa, że może użyć broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego
13. Natomiast fakultatywne cofnięcie broni jest możliwe, jeśli osoba posiadająca pozwolenie:
1) nie zarejestrowała broni
2) nie przestrzega zasad noszenia oraz przechowywania broni
3) użyczyła broni osobie nieuprawnionej
4) wywiozła broń za granicę bez zgody
5) używała broni sportowej poza strzelnicą
6) nie poddała się badaniom lekarskim lub psychologicznym
7) nie zawiadomiła o zmianie miejsca zamieszkania
-Ustawa przewiduje możliwość przejęcia broni przez policję do depozytu, jeśli wystąpią powyższe okoliczności, a zwłoka zagrażałaby bezpieczeństwu publicznemu.
- Osoba, która utraciła uprawnienie do posiadania broni, jest obowiązana niezwłocznie zbyć broń i amunicję
- Komendant Główny Policji prowadzi rejestr osób i podmiotów posiadających pozwolenie na broń oraz posiadanych przez te osoby i podmioty egzemplarzy broni.
- Minister właściwy ds. wewnętrznych może w drodze rozporządzenia wprowadzić zakaz noszenia wszelkiego rodzaju broni lub niektórych jej rodzajów. Zakaz może obejmować teren całego kraju lub tylko jakąś jego część.
14. Ostania kwestia jaka mi pozostała to warunki przywozu i wywozu broni za granicę oraz zasady posiadania broni przez cudzoziemców.
- Przewóz broni przez terytorium RP wymaga zaświadczenia wydanego przez właściwego konsula RP
- Wywóz broni za granicę przez obywateli polskich wymaga zgody właściwego organu Policji, przywóz przez nich broni wymaga zaświadczenia konsula.
- Cudzoziemcy mogą posiadać broń jeśli są członkami misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych (zasada wzajemności)
- Mogą również przywozić i wywozić broń cudzoziemcy przebywający na terytorium RP w celu wzięcia udziału zawodach sportowych lub polowaniach.
- Przywóz i wywóz broni przez tych cudzoziemców odbywa się na podstawie zaświadczenia wydanego przez właściwego konsula, które zastępuje pozwolenie na broń na okres do 30 dni od dnia przywozu- jeśli termin przekroczony broń do depozytu Policji
- Przywóz oraz wywóz broni przez cudzoziemców przybywających na terytorium RP w celach łowieckich lub sportowych, będących obywatelami UE może nastąpić także na podst. Europejskiej karty broni palnej wydanej przez państwo członkowskie UE.