Barwa a przekazywanie informacji
Poza optymalizacją warunków widzenia i spostrzegania barwa posłużyć również może do ułatwiania orientacji na stanowisku roboczym czy w całym zakładzie.
Informacja (wiadomość) przekazana za pomocą barwy, jak każda informacja pośrednia (zakodowana), ma zastąpić lub wzmocnić szereg sygnałów bezpośrednich, które uzyskuje się stale obserwując i analizując to wszystko, co nas w środowisku pracy otacza.
W ten sposób można przekazać szereg informacji o przeznaczeniu maszyny, czy jej części, szafek, pojemników a nawet całych pomieszczeń czy pięter.
Dzięki systemowi oznaczeń barwnych zrozumialsze stają się drogi, którymi przechodzi produkt z jednego stanowiska na drugie i struktura całego zakładu (różnice w kolorystyce maszyn i pomieszczeń.
Na samym zaś stanowisku barwa może ułatwić rozdział produktów i odpadów (barwne pojemniki), usprawnić układanie i porządkowanie narzędzi (barwnie podzielone szafki).
W zakładzie produkcyjnym szczególną rolę grają informacje dotyczące zagrożeń.
Ze względu na ich wyjątkową wagę i brzemienne w skutki błędy w ich odczytaniu kod barwny został ujęty w normę państwową (PN- Barwy i znaki bezpieczeństwa).
Przy pomocy barwy oraz znaków przekazujących wiadomość przez barwę, kształt i rysunek powinny być dostarczane wszystkie informacje o zagrożeniach występujących w zakładzie pracy - norma obejmuje cztery barwy: żółta, czerwona, zielona i niebieska.
Gdy widzimy barwę żółtą na maszynie, wiemy, że została zdjęta osłona i części zagrażające człowiekowi zostały odsłonięte (osłona malowana na żółto od wewnątrz). Na żółto zgodnie z normą, mogą być oznaczone części ruchome i wyraźnie wystające poza obrys urządzenia, trzeba jednak podchodzić do tego ostrożnie i nie stosować, jeśli ta część znajduje się stale w polu widzenia obsługi (migotanie). Żółtą barwą, a czasem żółtą podkreślaną czarną (ukośne pasy żółto - czarne) oznacza się fragmenty środków transportu, które mogą bezpośrednio zagrażać człowiekowi lub informować o położeniu urządzenia będącego w ruchu.
Tak samo oznacza się niektóre schody (pierwszy i ostatni schodek), podesty, drzwi czy zapadnie, jeżeli są potencjalnym miejscem wypadku. Trójkątne żółte znaki z czarną obwódką i odpowiednim rysunkiem informują o niebezpieczeństwie wybuchów, zatruć, wysokiej lub niskiej temperatury, upadku przedmiotów, przewrócenia się itp.
Barwa czerwona ma już więcej oznaczeń. Oznacza się nią urządzenia sterujące (najczęściej przyciski) służące do zatrzymania urządzenia technologicznego oraz wyłącznik awaryjny. Czerwone są również wszelkie urządzenia przeciwpożarowe: gaśnice, skrzynie z piaskiem, wiadra, bosaki itp.
Na znakach okrągłych z odpowiednim rysunkiem barwa czerwona oznacza zakaz: zakaz wstępu, zakaz palenia papierosów itp.
Barwa zielona służy do oznaczania miejsc i sprzętu pierwszej pomocy (drzwi ambulatoryjne, apteczki, natryski ratunkowe) oraz - na znakach kwadratowych z odpowiednim rysunkiem - informacje o miejscu przechowywania sprzętu ochrony osobistej.
Z punktu widzenia bhp ważną również jest informacja o zawartości przewodów znajdujących się wewnątrz pomieszczeń produkcyjnych oraz butli pod ciśnieniem.
Obecnie przewody rurowe oznaczane są według norm branżowych, zakładowych, a także na podstawie rozporządzeń ministrów. Niesie to różnorodność oznaczeń, co w konsekwencji obniża wartość kodową i powoduje trudności w zapamiętaniu wielkiej ilości oznaczeń. W związku z tym palącą stała się sprawa unifikacji tych oznaczeń. W polskim Komitecie Normalizacyjnym powstała norma „znakowanie rurociągów” w normie tej przyjmuje się znakowanie za pomocą barwy rozpoznawczej, jeśli wystarcza ogólne określenie grupy przesyłanego czynnika, lub oznaczenia łączone z barwy rozpoznawczej, barwy ostrzegawczej i uzupełniającej w razie potrzeby. Przewidziane jest również stosowanie dodatkowych oznaczeń słownych, cyfrowych itp. jeśli zachodzi potrzeba dokładniejszej charakterystyki czynnika. Barwy rozpoznawcze to : zielona (woda), srebrno szara (para), brązowa (oleje i ciecze palne), żółta (gazy), fioletowa (kwasy i zasady), błękitna (powietrze), czarna (inne ciecze).
Barwy ostrzegawcze to te, które informują o zagrożeniu analogicznie do barw bezpieczeństwa ujętych w poprzednio omawianej normie (czerwona, żółta i niebieska). Tak więc czerwono oznakowane są rurociągi przeciwpożarowe, żółta ostrzega przed niebezpieczeństwem, np. oparzenia kwasem, a niebieska informuje o tym, że woda nadaje się do picia.
W zależności od rodzaju i warunków eksploatacyjnych obiektów przemysłowych można stosować:
Pełne malowanie całego rurociągu