51. Osoby i instytucje lokalnego systemu opieki nad dzieckiem
Według M. Winiarskiego lokalne środowisko wychowawcze to zespół czynników społeczno - kulturowych i naturalnych wywierających wpływ wychowawczy w ramach rejonu zamieszkania. W skład tego środowiska wchodzą instytucje, placówki i grupy społeczne oraz cały kontekst geofizyczny i społeczno - kulturowy.
Społeczność lokalną charakteryzuje postrzeganie swojego środowiska jako akceptowanego miejsca, sposobu życia zbiorowego i rodzaju aktywności, która charakteryzuje wolontariuszy służby społecznej.
Doniosłą rolę w organizowaniu pomocy i opieki dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym odgrywa polityka społeczna państwa - pomoc rodzinie stanowi bowiem kierunek działania opiekuńczego ze strony państwa.
Rodzina wypełnia swoje funkcje wobec dzieci współpracując z instytucjami i organizacjami, przede wszystkim z:
Żłobek - zapewnia opiekę lekarską, dobre warunki higieniczne, racjonalne żywienie, regularny tryb życia. Celem jest stworzenie optymalnych warunków dla rozwoju psychofizycznego dzieci poprzez działalność opiekuńczo - wychowawczą
Przedszkole - wyrównuje szanse rozwojowe dzieci i przygotowuje ich do szkoły. Pełni funkcję opiekuńczą, czuwa nad zdrowiem i bezpieczeństwem dzieci, zapewnia wszechstronne warunki rozwoju.
Szkoła - funkcja kształcąca, opiekuńcza i wychowawcza, wspiera rozwój biosocjokulturowy ucznia, pobudza do pożądanej aktywności i hamuje aktywność niepożądaną. Organizuje zajęcia poza zajęciami szkolnymi, np. świetlice szkolne. Działania kompensacyjne - kierowanie do poradni psych - ped, zajęcia reedukacje, gimnastyka korekcyjna, pomoc finansowa (stypendia, zapomogi), dożywianie dzieci, pomoc dydaktyczna dla uczniów przejawiających niepowodzenia szkolne.
Organizacje społeczne świadczące pomoc w środowisku lokalnym:
Poradnictwo - 1. Jednorazowy, krótkotrwały kontakt; występuje najczęściej w środowisku rodzinnym, grupie rówieśniczej, osoba radząca wykorzystuje własne doświadczenia życiowe. 2. Długotrwałe działania oparte o pomocnicze techniki i różne formy pomocy. Jest to poradnictwo zinstytucjonalizowane i funkcjonuje w specjalnie powołanych instytucjach przygotowanych do udzielania lub dawania porady i dysponuje wiedzą zawodową.
Sąd rodzinny - obejmuje swoim zakresem wszystkie problemy rodziny. Obok spraw dotyczących rodziny i opieki (np. rozwodowych, alimentacyjnych) rozpatruje sprawy karne, które wiążą się z przestępstwem przeciwko rodzinie lub z opieką nad dziećmi i młodzieżą np. o znęcanie się nad dziećmi, rozpijanie młodzieży, uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego.
Towarzystwo Przyjaciół Dzieci - organizacja pomagająca rodzinie i państwu w opiece nad dzieckiem i młodzieżą. Szczególną opieką objęte są rodziny o najniższych dochodach, dotkniętych bezrobociem, chorobami, patologią. Rodzina uzyskuje pomoc finansową, wychowawczą, zdrowotną, psychologiczną. Środowiskowe ogniska wychowawcze TPD dla dzieci i młodzieży zagrożonej sieroctwem i niedostosowanej społeczne - dzieci do ognisk zgłasza szkoła, poradnie, rodzice lub ono samo. Główne zadania to: zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa, organizacja zajęć reedukacyjnych, korekcyjnych, rehabilitacyjnych oraz wypoczynku, udzielanie pomocy pedagogicznej rodzicom wychowanków.
Komitet Ochrony Praw Dziecka - ma charakter służby chroniącej dziecko przed krzywdą i naruszeniem jego praw indywidualnych i zbiorowych, podejmuje inicjatywę na rzecz doskonalenia systemu ochrony praw dziecka oraz systemu opieki i wychowana, dba o prawidłowe stosunki wobec dziecka przepisów prawa.
MOPS - udziela pomocy finansowej w postaci zasiłków okresowych lub celowych, np. na opał, remont mieszkania. Oferuje także pomoc rzeczową w postaci ubrań, używany sprzęt gospodarstwa domowego.
Ośrodek Pomocy Społecznej - pomaga osobom poszkodowanym prze los np. w wyniku pożaru. Sekcja szkolna OPS opiekuje się dziećmi z rodzin niewydolnych wychowawczo, rozbitych, zaniedbanych, zaniedbanych także w trudnych sytuacjach materialnych (np.. bezrobocie).
Różnorodną pomoc świadczą kościoły katolickie. Prowadzą: pomoc chorym, samotnym, bezdomnym, starszym; poradnictwo rodzinne; pomoc samotnym matkom; zwalczanie alkoholizmu; kolonie dla dzieci z rodzin najuboższych.
Moralnego i materialnego wsparcia udzielają różne fundacje, m.in:
- Fundacja „Pomoc Społeczna SOS” - dla dzieci z rodzin zaniedbanych wychowawczo
- Fundacja im. Ks. Paszkiewicza - pomoc materialna dla dzieci i rodzin najuboższych
- Fundacja na Rzecz Ochrony Dzieci przed Okrucieństwem - ochrona dzieci maltretowanych
- Fundacja Chorym Dzieciom- - zaspokajanie potrzeb dzieci po operacjach
Danilewicz, Izdebska, Krzesińska - Żach: Pomoc dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym.