Prowadzący: Marcin Włodara

Data:

Klasa: V

Temat lekcji: Wiek XVIII - wiekiem rozumu.

Treści programowe:

• Główne idee oświecenia.

• Wynalazki z epoki oświecenia.

• Trójpodział władzy według Monteskiusza.

Cele lekcji - po zakończonych zajęciach uczeń powinien:

Pamięta:	Rozumie:	Potrafi:
Gdzie narodził się prąd oświecenie, jakie obszary objął. Dziedziny nauk, które rozwijały się w epoce oświecenia.	Dlaczego wiek XVII nazywamy wiekiem rozumu. Poglądy Monteskiusza na sposób rządzenia państwem. Jaki wkład w rozwój nauki, życia politycznego i społecznego wniosło oświecenie.	Wymienić głównych przedstawicieli oświecenia, ich dokonania. Zlokalizować w czasie epokę oświecenia. Sporządzić wykres trójpodziału władzy.

Metody pracy:

- rozmowa nauczająca (pogadanka),

- praca pod kierunkiem,

- praca z podręcznikiem programowym i ćwiczeniami programowymi,

- praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

- podręcznik programowy „Moje otoczenie. Historia i społeczeństwo 5” Jarosław Machnicki, Grzegorz Liebrecht, Jacek Wołowiec, Wydawnictwo MAC, Kielce 2001,

- zeszyt ćwiczeń do wyżej wymienionego podręcznika,

- Encyklopedia Gutenberga,

- mapa ścienna (szkolna).

Przebieg lekcji:

Czynności nauczyciela:	Czynności ucznia:
Powitanie, czynności porządkowe, sprawdzenie obecności. [ok. 5 min.] Zadanie domowe - oceń rolę Jana III Sobieskiego i wojsk polskich w odsieczy Wiednia.	Uczniowie przygotowują się do lekcji: wyjmują podręczniki, przygotowują się do sprawdzenia zadań domowych. Wybrany uczeń odczytuje odpowiedź, wspólnie wyjaśniamy wątpliwości.
Rekapitulacja wtórna [ok. 5 - 7 min.]: Jak ówczesny świat oceniał odsiecz Wiednia Jana III Sobieskiego?	Uczniowie zgłaszają się, by udzielić odpowiedzi.
Zdanie wiążące [ok. 2 min.]: Poprzednią epoką, którą omawialiśmy, było Odrodzenia. Jakie były jego podstawowe ideały?	Uczniowie zgłaszają się, by udzielić odpowiedzi. Wybrani przeze mnie wymieniają: skupienie na człowieku i życiu na ziemi, zamiast na życiu religijnym i tym, co stanie się z człowiekiem po śmierci.
Lekcja właściwa [ok. 25 min.]: Proszę jednego ucznia o zapisanie tematu lekcji na tablicy. Do podstawowych założeń oświecenia należy podporządkowanie rozumowi wszystkich dziedzin życia człowieka. Promowano wiedzę opartą na badaniach i doświadczeniach. Wszystko to sprawiało, że dynamicznie rozwijały się gospodarka, przemysł i technika. Także w dziedzinie medycyny odnotowywano duże postępy - angielski lekarz Edward Jenner odkrył metodę szczepień ochronnych przeciwko ospie. Z tej epoki pochodzi wiele do dziś używanych wynalazków: teleskopy, mikroskopy, zegary wahadłowe, pierwsze aparaty do wytwarzania prądu, barometry i termometry - Gabriela Fahrenheit'a i Andersa Celcsius'a. James Watt wynalazł maszynę parową a Amerykanin Beniamin Franklin piorunochron. We Francji bracia Montgolfier odbyli pierwszy lot balonem. By lepiej poznać odkrycia dokonane w tamtym czasie, rozwiążcie proszę w grupach: ćw. 5, s. 58, zeszyt ćwiczeń. - korzystając z encyklopedii, uzupełnij tabelkę. By uporządkować wszystkie osiągnięcia i nowe idee, myśliciele francuscy stworzyli „Wielką Encyklopedię”. Dzieło zawierało wiele tysięcy haseł, zawierało liczne ilustracje i składało się z ponad 30 tomów. Czy pamiętacie, jaki sposób sprawowania władzy istniał wtedy we Francji? Coraz większa część społeczeństwa buntowała się przeciw uprzywilejowanej pozycji szlachty i kleru. Francuski filozof Monteskiusz stworzył nową propozycję ustrojową. Proponował podział władzy w państwie na 3 części: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Każdą z tych funkcji miał spełniać inny organ. Miało to zapobiec rządom tylko jednej osoby - monarchy absolutnego, ponieważ ten rodzaj sprawowania władzy ogranicza rozwój państwa. Idea Monteskiusza szybko stała się popularna. Pierwszym państwem, które wprowadziło trójpodział władzy, były Stany Zjednoczone Ameryki Północnej	Uczeń zapisuje: „Ideały oświecenia”. Uczniowie w grupach rozwiązują ćwiczenie. Jedna z grup czyta właściwe odpowiedzi. Wybrany uczeń odpowiada: absolutyzm francuski.
Rekapitulacja pierwotna [ok. 5 min]: Zadanie dla klasy: praca w grupach. Przedstaw najważniejsze idee oświecenia - w oparciu o podręcznik i notatki z lekcji. Praca w grupach: sporządź wykres trójpodziału władzy według Monteskiusza - w oparciu o podręcznik i notatki z lekcji.	Uczniowie rozwiązują zadania, wspólnie czytamy i sprawdzamy poprawność odpowiedzi. Wybrana grupa prezentuje swój wykres.
Zadanie domowe: ćw. 1, s. 56 - wyjaśnij terminy; ćw. 2, s. 57 - uzupełnij schemat. Czynności końcowe - uporządkowanie klasy, pożegnanie z uczniami.	Uczniowie porządkują swoje miejsca.

4

---