Ak wykł.5
Struktura społeczna: pokrewieństwo i powinowactwo
Koncepcje struktury społecznej:
socjologiczna - „struktury społeczne to sposoby zorganizowania i wzajemnego powiązania ze sobą jednostek i grup ludzkich w funkcjonalną całość, którą jest społeczeństwo.” (E.A. Hoebel)
Struktura społeczna określa większa regularność stosunków międzyludzkich i zdarzeń życia społecznego. (A. Radcliffe - Brown)
marksizujące - społeczna organizacja opierająca się na kategoriach ekonomicznych.
Zakres struktur społecznych:
szkoła brytyjska - role i pozycje społeczne oraz organizacja życia zbiorowego
w kategoriach świadomościowych i poza-świadomościowych - (L.H. Morgan) struktury pokrewieństwa oparte na nazewnictwie
C. Levi - Strauss - struktury pokrewieństwa są manifestacją ukrytych struktur myślowych, które nie są dostępne badaczowi.
Formy zróżnicowania społecznego:
Różnice wieku:
- obrzęd przejścia
- dzieciństwo
- starość
- śmierć
Różnice płci:
- płeć biologiczna - pierwszo-, drugo-, trzecio-rzędne cechy płciowe
- Gender - społeczno-kulturowa tożsamość płciowa
- płeć kulturowa - (Margared Mead) „biologiczne podstawy rozwoju istot ludzkich chodź tworzą ograniczenia, z którymi trzeba się uczciwie liczyć, mogą być traktowane jako możliwości bynajmniej nie w pełni ograniczone naszą ludzką wyobraźnią”.
Elementarne instytucje społeczne:
- pokrewieństwo
- małżeństwo
- rodzina
Macierzyństwo i ojcostwo:
- macierzyństwo ma podstawy biologiczne (współcześnie pojawia się problem in-vitro)
- ojcostwo - biologiczne, pozabiologiczne
Rodzina wg Firtha:
Stwierdzono, że w każdej społeczności ludzkiej, która była przedmiotem naukowego badania, nawet u Pigmejów i innych ludów niezmiernie prymitywnych, rodzina jest jednostką podstawową.
Podział:
- małe - składające się z rodziców i dzieci
- duże - rozgałęzione
Pokrewieństwo wg E. Gellnera:
„Struktura pokrewieństwa w pierwszym sensie oznacza szczegółowe przedstawienie jak owa klasa jest selekcjonowana i inaczej mówiąc, które związki lub raczej które rodzaje związków faktycznie występują.
Zasady ustalania pokrewieństwa:
1. Uniliteralna
- matrylinearyzm - po kobiecie dziedziczy kobieta
- patyrylinearyzm - po mężczyźnie dziedziczy mężczyzna
2. Bilateralna
Małżeństwo (podział związków):
- monogamia
- poligamia (poligandia, poliginia)
Ze względu na miejsce zamieszkania:
- patrylokalizm
- matrylokalizm
- bilokalizm
- neolokalizm