Wysokość współczynnika aktywności zawodowej zależy od wielu czynników, do najważniejszych można zaliczyć: poziom i zmiany stawek płac, preferencje jednostek w zakresie kształcenia, możliwości znalezienia pracy .

Rozmiary bezrobocia zależą od trzech czynników:

1. współczynnika aktywności zawodowej.

2. liczby ludności w wieku produkcyjnym

3. rozmiarów zatrudnienia.

• W okresie krótkim dwa pierwsze czynniki są bardziej stabilne od trzeciego, dlatego w krótkookresowych analizach bezrobocia dużą wagę przywiązuje się do rozmiarów zatrudnienia.

Miarą wielkości bezrobocia ( w procentach) jest wskaźnik stopy bezrobocia, który wyraża stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły roboczej.

b = B / Sr * 100

W literaturze ekonomicznej bardzo często kwalifikując osoby jako bezrobotne podaje się różne kryteria. Zbiór osób pozbawionych pracy określa się w następujący sposób:

• Bezrobocie dotyczy osób pozostałych bez pracy ( nie wykonujących pracy najemnej oraz nie pracujących na własny rachunek );

• Bezrobocie dotyczy osób zdolnych i gotowych do pracy na warunkach oferowanych przez rynek pracy

• Bezrobocie dotyczy osób poszukujących pracy.

W Polsce stosowane są dwie metody pomiaru bezrobocia:

• Metoda wykorzystywana w statystyce urzędów pracy,

• Metoda wykorzystywana w badaniach aktywności ekonomicznej ludności (w skrócie BAEL)

Zgodnie z metodą wykorzystywaną przez urzędy pracy bezrobotnymi są osoby;

1. zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia w ramach stosunku pracy

2. pozostające bez pracy i nie uczące się w szkołach , z wyjątkiem szkół wieczorowych i zaocznych.

3. zarejestrowane w urzędzie pracy jeżeli;

• ukończyły 18 lat

• nie ukończyły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni)

• nie nabyły prawa do emerytur

• nie są właścicielami lub posiadaczami gospodarstwa rolnego,

• nie prowadzą pozarolniczej działalności.

Według metody stosowanej w BAEL do bezrobotnych zalicza się osoby spełniające jednocześnie trzy warunki, tzn. osoby które:

1. w okresie badanego tygodnia nie pracowały (nawet przez okres 1 godziny)

2. aktywnie poszukują pracy

3. są gotowe podjąć pracę w badanym lub w następnym tygodniu.

Statyczna i dynamiczna kwalifikacja bezrobocia

• bezrobocia kwalifikowane statycznie ujmowane jest jako zasoby przyporządkowane do określonej grupy

• bezrobocie kwalifikowane dynamicznie - pomiędzy tymi zasobami będą występowały określone przepływy powodujące zmiany ich stanu.

Zatrudnieni Bezrobotni

Poza zasobami pracy.

1. Zwolnienia z pracy (z różnych przyczyn)

2. Znalezienie pracy .

3. Zniechęcenia ( spowodowane np.; dobrowolnym przejściem poza zasoby pracy z powodu różnego rodzaju niepowodzeń).

4. Nieudane wejścia (np.; niemożność znalezienia pracy po ukończeniu szkoły)

5. Odpływ z zatrudnienia (renty, emerytury)

6. Udane wejścia.

7. Przejście do innej pracy na zasadzie porozumienia stron.

Typy bezrobocia

• Bezrobocie frykcyjne - w dynamicznie rozwijającej się gospodarce mamy do czynienia z ciągłym powstawaniem nowych ale i upadkiem źle funkcjonujących przedsiębiorstw; z tym wiążą się procesy związane z bezrobociem, część osób zmienia pracę , traci pracę.

- Walka z bezrobociem frykcyjnym powinna się ograniczać do lepszego organizowania biur pośrednictwa pracy , do gromadzenia informacji o zmieniających pracę po to żeby okres pozostawania bez pracy był jak najkrótszy.

• Bezrobocie cykliczne.

- powstaje na skutek spadku zagregowanego popytu w gospodarce.

- jest problemem gospodarczym trudnym di rozwiązania na skutek istnienia sztywnych plac tzn. plac, których poziom nie reaguje na zmieniające się warunki na rynku pracy (są one narzucone rynkowi pracy).

• Bezrobocie strukturalne

- powstaje na skutek zmian struktury przemysłowej gospodarki, prowadząc do utraty pracy przez ludzi posiadających zawody wykorzystywane w znikających gałęziach przemysłu.

Przyczyny bezrobocia - ujęcie neoklasyczne.

• Powstanie twierdzenia stanowiska neoklasycznego zostały sformułowane przez A. Marshalla i A.C. Pignu, przedstawicieli ekonomii neoklasycznej w końcu wieku XIX i na początku XX wieku - ze względu na to, że w kwestii bezrobocia i zatrudnienia nawiązywali oni szeroko do twierdzeń ekonomii klasycznej, ich stanowisko oraz jego późniejsze modyfikacje w literaturze określa się również mianem stanowiska klasycznego.

• Zgodnie z ujęciem neoklasycznym- w warunkach wolnorynkowej gospodarki występuje tendencja do ustalenia się na rynku pracy stanu równowagi.

Głównym mechanizmem, który zapewnia taką tendencję, jest mechanizm zmian płac realnych.

• Keynesiści uważają, że w warunkach swobodnego działania mechanizmu rynkowego występuje tendencja do ustalania się nadwyżki podaży siły roboczej nad popytem, oznaczająca istnienie bezrobocia.

• Przyczyny tej tendencji upatrują w niewystarczającym popycie na towary, jaki kształtuje się w warunkach wolnorynkowej gospodarki.

• Sytuacja taka występuje wówczas, gdy suma zamierzonych inwestycji w gospodarce jest mniejsza od sumy oszczędności odpowiadających dochodowi przy pełnym zatrudnieniu.

PKB		2001	2002	2003	2004
		mld PLN	750,8	781,1	814,7	890,3
PKB	% r/r	1,0	1,4	3,8	5,9
Spożycie ogółem	% r/r	1,8	2,8	2,5	3,4
W tym spożycie indywidualne	% r/r	2,1	3,3	3,1	4,1
Produkcja przemysłowa	% r/r	0,6	1,1	8,7	13,2
Sprzedaż detaliczna realnie	% r/r	0,2	1,9	7,9	9,1
Stopa bezrobocia	%	17,5	20,0	20,0	19,2

Polityka Państwa na rynku pracy.

Pasywna polityka państwa na rynku pracy obejmuje stosowanie różnych form pomocy finansowej dla bezrobotnych (zasiłków, jednorazowych odszkodowań dla osób zwalnianych z pracy).

Aktywna polityka państwa obejmuje oddziaływanie na;

- wzrost popytu na siłę roboczą,

- obniżane rozmiarów podaży siły roboczej

- poprawę funkcjonowania rynku pracy.

W polityce tej wykorzystuje się instrumenty polityki makroekonomicznej (stymulowanie popytu zagregowanego przez zwiększanie wydatków rządowych, obniżanie podatków, obniżanie stopy procentowej, zwiększenie podaży pieniądza) oraz specjalne instrumenty polityki zatrudnienia (roboty publiczne, pośrednictwo pracy, redukcja czasu pracy, wcześniejsze emerytury).

---