Sztuka wojenna:
Strategia wojenna - wytyczanie celów, prowadzenie działań bojowych przez siły państwa.
Sztuka operacyjna - proces przygotowania i prowadzenia operacji związków taktycznych.
Taktyka: - taktyka ogólna; - taktyka rodzajów sił
Morska sztuka wojenna:
1). Strategiczne wykorzystanie MW - najwyższy dział MSW, który ma za zadanie wypracowanie całokształtu działań wojennych na teatrze morskim, prowadzonych przez siły MW samodzielnie lub wspólnie z innymi rodzajami sił zbrojnych.
2). Sztuka operacyjna - obejmuje ona teorię i praktykę, przygotowanie i prowadzenie działań na teatrze morskim przez wydzielone związki taktyczne sił marynarki wojennej samodzielnie lub wspólnie z innymi rodzajami sił zbrojnych.
3). Taktyka marynarki wojennej - która zajmuje się teorią i praktyką przygotowania oraz prowadzenia przez okręty pododdziałów bojów morskich i innych form działalności bojowej na korzyść operacji morskich oraz działalności systematycznej (działania systematyczne) sił MW.
Struktura taktyki MW:
Taktyka MW:
- Taktyka ogólna MW
- Taktyka różnorodnych sił MW
- Taktyka rodzajów sił MW: - taktyka OP; - taktyka okrętów nawodnych; - taktyka lotnictwa morskiego; - taktyka artylerii nadbrzeżnej; - taktyka piechoty morskiej
Zadania taktyki MW:
- analiza i określenie właściwości taktycznych (+ / - ) oraz możliwości bojowych poszczególnych sił morskich własnych i przeciwnika.
- analiza i określenie charakteru wzajemnych powiązań różnych rodzajów taktycznych działań bojowych oraz wypracowanie skutecznych form i sposobów tych działań.
- analiza i opracowanie zagadnień, przygotowania, organizowania i prowadzenia taktycznych działań bojowych, współdziałania taktycznego i dowodzenia siłami morskimi.
- analiza i opracowanie zagadnień zabezpieczenia taktycznych działań bojowych.
- przygotowanie materiałów do wydania regulaminu walki marynarki wojennej, instrukcji użycia poszczególnych klas okrętów, uzbrojenia i środków technicznych.
Cel i zadanie okrętów podczas przejścia morza:
Przejście morzem zespołu okrętów nawodnych wykonuje się w celu dotarcia do rejonu działań bojowych, przebazowania, przeprowadzenia ćwiczeń lub powrotu do portu. Konwój przejście morzem wykonuje w celu przemieszczenia wojsk, techniki bojowej, ładunków o przeznaczaniu wojennym lub gospodarczym.
Podstawowym zadaniem zespołu okrętów (KON) podczas przejścia morzem jest terminowe i skryte przebycie do punktu przeznaczenia z zachowaniem zdolności bojowej sił głównych.
Warunki zapewniające terminowość i skrytość:
Terminowość:
- właściwy dobór trasy przejścia; - dobór prędkości zespołu; - określenie odpowiedniego czasu wyjścia na morze z uwzględnieniem niezbędnego jego zapasu na trudne do przewidzenia niekorzystne okoliczności.
Skrytość:
Osiąga się poprzez wprowadzenie w błąd odnośnie zamiaru działań, składu zespołu i jego ugrupowania. W tym celu prowadzi się działania pozorne i demonstracyjne minimalizuje się demaskujące cechy okrętów, realizuje przedsięwzięcia Wre i inne.
Przy wyborze kursów przejścia należy brać pod uwagę:
- ustalenie w miarę możliwości jak najkrótszej trasy, lecz z uwzględnieniem pozornych kierunków w celu wprowadzenia w błąd przeciwnika odnośnie rzeczywistego kierunku przejścia zespołu.
- zabezpieczenie skrytości przejścia i zmniejszenie prawdopodobieństwa spotkania z przeciwnikiem lub obniżenia w miarę możliwości jego przeciwdziałania.
- sytuację minową, promieniotwórczą, chemiczną, nawigacyjno - hydrograficzną i meteorologiczną.
- możliwości maksymalnego zabezpieczenia i osłony zespołu prze inne siły marynarki wojennej.
Prędkość przejścia wybiera się z uwzględnieniem:
- zajęcie wskazanego rejonu (punktu) w wyznaczonym lub najkrótszym czasie.
- zmniejszenie zagrożenia i efektywności uderzenia oraz prawdopodobieństwa poderwania się na minach.
- ekonomicznego zużycia paliwa i zachowanie niezbędnej rezerwy na nieprzewidziane sytuacje.
Przejście zespołu zazwyczaj odbywa się prędkością bojową, ekonomiczną lub prędkością ekonomiczną.
Czas wyjścia i przejścia wybiera się z uwzględnieniem:
- terminowego przybycia do określonego rejonu.
- rezerwy czasowej na nieprzewidziane sytuacje.
- przejścia niebezpiecznych odcinków trasy w warunkach najbardziej dogodnych dla naszych sił a utrudniających działalność sił przeciwnika (biorąc pod uwagę miedzy innymi warunki widzialności i falowanie morza).
Zachowanie zdolności bojowej zespołu okrętów (KON):
- niszczenie sił przeciwnika, stwarzających zagrożenie zespołowi podczas przejścia morzem.
- obronę przed uderzeniami (atakami) z morza i powietrza.
- stworzenie warunków zapewniających bezpieczeństwo nawigacyjne i przeciwminowe własnym okrętom a utrudniających pływanie okrętom przeciwnika.
Pojęcie związane z konwojem:
Konwojem - nazywa się zespół składający się z jednego, kilku i więcej transportowców (statków) oraz okrętów bezpośredniej ochrony, sformułowany na czas przejścia morzem.
Konwoje dzielą się w zależności od liczby transportowców na: małe, średnie i duże.
Formowanie konwoju polega na ześrodkowaniu transportowców i sił ochrony w rejonie wyjściowym do konwojowania, osiągnięciu przez nie stosowanej gotowości do przejścia morzem i sformowaniem szyku (ugrupowania) marszowego.
Konwoje nazywa się zewnętrznym - gdy ich trasy przebiegają poza granicami strefy MW (FOW) oraz wewnętrznymi - gdy punkt wyjścia i przeznaczenia znajduje się w strefie odpowiedzialności.
Małe konwoje: liczba transportowców od 1 do 3
Średnie konwoje: od 10 do 32
Duże konwoje: powyżej 32
KOMODOR - dowódca sił ochranianych.
Decyzje w formie: - graficznej; - opisowej
Podczas instruktażu dowódca konwoju podaje:
- trasę przejścia konwoju, jej wymiary (trasy nie podaje się, jeżeli wymagają tego względy, zachowania tajemnicy) oraz niezbędne dane dotyczące sytuacji w rejonie przejścia konwoju.
- skład konwoju
- szyk i ugrupowanie marszowe, miejsca transportowców i okrętów ochrony, a także miejsce i numer lub nazwę okrętu (transportowca) kierunkowego.
- punkty pośrednie i punkty schronienia konwoju
- czas i kolejność odkotwiczenia (odcumowania), wyjścia, sformowania szyku i ugrupowania marszowego, organizację i sposoby i sposoby przeformowania szyku transportowców i sił ochrony.
- zadania sił ochrony po przybyciu do punktów przeznaczenia
- organizację uzupełnienia zapasów przez okręty ochrony w czasie konwojowania
- organizację dowodzenia, rozmieszczenie stanowisk dowodzenia konwoju na okrętach i transportowcach, stanowisk dowodzenia zespołu transportowców sił ochrony, swoich zastępców oraz inne niezbędne dane.
- organizację i sposób wejścia do punktów pośrednich schronienia i przeznaczenia a także organizację postoju oraz obrony transportowców i okrętów ochrony podczas ich pobytu w tych punktów.
Siły i środki stanowiące zagrożenie dla sił podczas wyjścia z punktów bazowania:
- środki napędu powietrznego
- okręty podwodne i miny
- lekkie okręty nawodne (w niektórych specyficznych warunkach, w zależności od sytuacji)
Zabezpieczenie wyjścia i wejścia obejmuje:
- wzmocnienie rozpoznania w rejonie wyjścia i zwalczanie sił i środków rozpoznania przeciwnika
- poszukiwanie rozpoznawcze min na torach wodnych i zalecanych kursach
- kontrolne poszukiwanie okrętów podwodnych
- wszystkie rodzaje obrony, maskowania Wre oraz zabezpieczenia nawigacyjno - hydrograficzne i ratownicze
Rodzaje działań bojowych na morzu:
Podział działań bojowych ze względu na ich cel:
- działanie zaczepne są zasadniczym rodzajem walki
- działania obronne mogą być wymuszone lub zamierzone, prowadzone odpowiednio, gdy działania zaczepne nie są możliwe lub są niecelowe
Podział działań bojowych ze względu na skład sił:
- samodzielne działania bojowe prowadzone przez pojedyncze okręty (samoloty), oddziały (grupy) i związki taktyczne jednego rodzaje sił morski.
- wspólne działania bojowe prowadzone przez związki taktyczne (zespoły) różnorodnych sił morskich i we współdziałaniu ze związkami taktycznymi (oddziałami) innych rodzajów sił zbrojnych.
Porażenie ogniowe - zadanie przeciwnikowi (obiektowi oddziaływania) strat, które spowodują całkowitą lub częściową utratę jego zdolności bojowej.
Zniszczenie - oznacza zatopienie okrętu (transportowca), strącanie celu powietrznego, zburzenie obiektu nadbrzeżnego w co najmniej 50%
Obezwładnienie - oznacza pozbawienie obiektu na pewien czas zdolności do wykonywania właściwych zadań
Rozbicie - oznacza trwałe pozbawienie zespołu (grupy) taktycznego przeciwnika zdolności wykrywania właściwych mu zadań w wyniku zniszczenia części jego sił i środków.
Eliminacja z walki - oznacza uszkodzenie celu lub zniszczenie części sił i środków zespołu (grupy) taktycznego przeciwnika, pozbawiające ich zdolności bojowej na dłuższy okres czasu.
Siły MW prowadzą walkę zbrojną w formie operacji morskich, działań systematycznych bojów, uderzeń i ataków. Dwie pierwsze formy są formami szczebla organizacyjnego, pozostałe zaliczmy do taktycznych działań bojowych.
Taktyczne działania bojowe - najwyższa forma walki związku (zespołu) taktycznego, oddziału (grupy), okrętu (samolotu) - to szereg bojów, uderzeń ataków wykonywanych w celu realizacji jednego lub kilku taktycznych zadań bojowych. Mogą one obejmować również poszukiwanie przeciwnika na morzu, śledzenie i nękanie go, stawianie min, działania przeciwminowe i inne mające na celu porażenia przeciwnika i stworzenie warunków dla pomyślnego wykonania postawionego zadania.
Bój morski - jest to starcie zbrojne związków (zespołu) taktycznych i oddziałów (grup) przeciwstawnych sił morskich obejmujące co do obiektów, miejsca, czasu uderzenia i ataki wykonane w celu rozbicia i porażenia przeciwnika w takim stopniu, aby zmusić go do rezygnacji z walki (realizacji swego zadania).
Elementy charakterystyczne boju morskiego:
- zdecydowanie; - szeroki manewr siłami i ogniem; - dynamizm; - szybkość i gwałtowność zmian sytuacji bojowej; - różnorodność stosowanych sposobów walki; - szerokie wykorzystanie środków Wre.
Rodzaj boju morskiego:
Zaczepny:
- bój z położenia śledzenia; - bój spotkaniowy; - bój z KON; - bój (walkę) o lądowanie desantu
Obronny:
- bój w obronie zespołu okrętów (KON) podczas przejścia morzem; - bój w obronie przybrzeżnej strefy (rejonu) MW; - bój o odparcie lądowania desantu morskiego przeciwnika
Podstawowe etapy boju morskiego to:
1). Taktyczne rozwinięcie sił z ugrupowania marszowego w bojowe
2). Wykonanie uderzenia głównego zasadniczymi siłami z jednoczesnym odpieraniem uderzeń i ataków ze strony przeciwnika
3). Rozwinięcie powodzenia realizowane poprzez pościg i nękanie aż do ostatniego rozbicia przeciwnika (zniszczenia)
4). Wyjście z boju
UDEZRENIE - jest to silne, krótkotrwałe oddziaływanie na przeciwnika bronią jądrową, konwencjonalną lub wojskami w celu rozbicia go albo porażenia w określonym stopniu. Zależnie od skali walki zbrojnej, uderzenia mogą być strategiczne, operacyjne i taktyczne.
Podział ze względu na liczebność użytych sił i środków walki oraz porażonych obiektów:
- uderzenie pojedyncze; - uderzenie grupowe; - uderzenie ześrodkowane; - uderzenie zmasowane
Podział ze względu na użyte siły i środki:
- jądrowe; - ogniowe; - wojskowe
Podział ze względu na stopień wyprzedzenia przeciwnika w użyciu uzbrojenia:
- uderzenie wyprzedzające; - uderzenie odwetowe; - uderzenie odwetowo - spotkaniowe
ATAK - jest to szybki połączony ze zdecydowanym użyciem uzbrojenia i środków Wre przez pojedynczy okręt (samolot, śmigłowiec) lub grupę taktyczną w celu zniszczenia albo porażenia przeciwnika w określonym stopni.
Podział ze względu na rodzaj uzbrojenia:
- rakietowe; - artyleryjskie; - torpedowe; - bombami głębinowymi (rakietami zwykłymi); - kombinowane (z użyciem kilku rodzajów uzbrojenia)
Podział ze względu na skład sił:
- pojedyncze; - wspólne
Zasady walki na morzu:
- określenie celu walki (boju morskiego); - zachowanie zdolności bojowej sił; - skupienie wysiłku na kierunku (w rejonie) głównego uderzenia; - aktywność i ciągłość walki; - zaskoczenie taktyczne; - współdziałanie taktyczne; - manewr taktyczny; - uwzględnienie i wykorzystanie wartości moralno - bojowych; - wszechstronne zabezpieczenie działań bojowych; - stanowcze i ciągłe dowodzenie
W przypadku gdy posiadane siły nie zapewniają wykonania zadania, należy je wzmocnić.
Siły przydzielone - są to siły przekazane w podległość dowódcy związku (zespołu) wykonującego główne zadanie i wypełniające jego rozkazy dotyczące przygotowania i wykonania zadania.
Siły wspierające - są to siły, które pozostając w podległości swojego bezpośredniego dowódcy wykonują zadania postawione przez dowódcę związku (zespołu), jaki wspierają.
statek siły własne; dowództwo siły przydzielone
Okręty podwodne przeznaczone są do przenoszenia i użycia uzbrojenia torpedowego, rakietowego i minowego, głównie z położenia podwodnego w celu zwalczania sił przeciwnika na morzu oraz ważnych obiektów lądowych.
Klasyfikacja okrętów podwodnych ze względu na rodzaj źródła energii zapewniającego napęd danej jednostce:
Okręty podwodne z napędem jądrowym:
- SSBN; - SSN
Okręty klasyczne podwodne:
- SSK
Zadania okrętów podwodnych:
- niszczenie okrętów podwodnych przeciwnika; - niszczenie pojedynczych okrętów i jednostek nawodnych przeciwnika; - niszczenie okrętów i transportowców przeciwnika ze składu zespołu i grup taktycznych; - stawianie min morskich, zwłaszcza w oddalonych rejonach i wodach przeciwnika; - prowadzenie rozpoznania i naprowadzanie sił własnych na wykryte siły przeciwnika
Zadania specjalne OP:
- zabezpieczenie działań bojowych sił marynarki wojennej pod względem nawigacyjno - hydrograficznym i hydrometeorologicznym; - wysadzanie (ewakuowanie) grup rozpoznawczych i specjalnych na wybrzeże przeciwnika; - skryte przewożenie ładunków i ludzi; - prowadzenie służby dozorowej
Zasady taktyki OP:
Zasada skrytości działań wynika z możliwości pływania w głębinach morskich i wykorzystania ataku, zaskoczenia przeciwnika użyciem uzbrojenia, wykrycie okrętu podwodnego w zanurzeniu wymaga zastosowania wysoko specjalizowanych działań sił ZOP.
Zasada masowego użycia OP określa konieczność zaangażowania takiej liczby okrętów, która umożliwi wykorzystanie dodatnich właściwości taktycznych okrętów podwodnych jako rodzaju sił MW.
Etapy działań okrętów podwodnych:
- planowanie działań bojowych i przygotowanie okrętu do wykonania zadania bojowego; - przejście do rejonu działań bojowych; - poszukiwanie obiektów ataku w rejonie działań bojowych; - wykonywanie ataków torpedowych, rakietowych lub postawienie min morskich; - uchylenie się od nękania po wykonani ataku; - powrót okrętu podwodnego do bazy
Działania pojedynczych OP.
Działanie w ograniczonym rejonie polega na wyznaczeniu okrętowi podwodnemu ściśle określonego rejonu w granicach, którego wykonuje postawione zadanie według decyzji dowódcy okrętu
- w pobliżu baz, portów i rejonów ścieśnionych przeciwnika
- w pobliżu podejść do torów wodnych przechodzących przez zagrody minowe
Warianty działania OP w ograniczonym rejonie:
1). Metoda pozycyjna okręt samodzielnie poszukuje i zwalcza przeciwnika w granicach rejonu. Dla zachowania ciągłości przebywania w ograniczonym rejonie wyznacza się do wykonania zadania dwa okręty podwodne
2). Metoda pozycyjno - manewrowa okręt podwodny jest naprowadzany ze stanowiska dowodzenia i zajmuje jeden z rejonów działań bojowych na sygnał
Działania krążownicze polegają na wyznaczaniu okrętowi podwodnemu stosunkowo rozległego akwenu, może nim być część morza, dużej zatoki, nawet morze zamknięte, w którym prowadzi on samodzielnie poszukiwanie i zwalczenie sił przeciwnika.
Cechy dodatnie metody:
- możliwość pełnego wykorzystania inicjatywy dowódcy okrętu; - możliwość stworzenia zagrożenia działaniami okrętów podwodnych; - rozległy akwen sprzyja swobodnemu uchylaniu się od sił ZOP
Cechy ujemne:
- trudność dowodzeniu OP z powodu braku aktualnej informacji o pozycji OP; - możliwość nieskutecznego naprowadzania
Działania grupowe OP:
- grupa taktyczna; - zasłona OP
Działania grupowe są podstawowym rodzajem działań OP na dużych akwenach morskich i oceanach. Istotą działań tego rodzaju jest skupienie na kursie przeciwnika lub pasie jego prawdopodobnych kursów dużej liczby OP i wykonanie przez nie skoncentrowanych lub kolejnych ataków (uderzeń).
Wyjście OP z bazy:
- samodzielne; - eskortowane
Celem obrony jest zabezpieczenie ochranianych transportowców (okrętów przed uderzeniami i atakami OP.
Obrona przeciw OP powinna zapewnić:
- wczesne wykrycie okrętów podwodnych i powiadomienie o nich konwoju; - iszczenie OP przez zajęciem przez nie pozycji użycia uzbrojenia; - zmniejszenie skuteczności uderzeń i ataków
Siły główne szyku marszowego sformowanego na rzece OPOP:
- ochraniane transportowce; - ochrona okrętowa (okręty bezpośredniej ochrony)
Ochrona okrętowa powinna zapewniać:
- ciągłą obserwację hydroakustyczną wokół ochranianych transportowców; - niedopuszczenie do wykonania przez OP skutecznych ataków torpedowych na ochraniane transportowce; - zniszczeni wszelkich okrętów podwodnych usiłujących forsować linię ochrony okrętowej.
Podstawowe zasady organizowania OPOPO konwoju:
OPOP konwoju organizuje się z reguły na zasadzie strefowo - obiektowej:
- obrona obiektu (ZOB; ZDES; KON); - rejon strefy przejścia
Obronę ochranianych okrętów (obiektów) organizuje się zgodnie z planem dowódcy zespołu, a rejon zgodnie z planem wyższego przełożonego.
Podstawowe zasady organizowania OPOP:
- stworzeni ciągłej ruchomej strefy obserwacji sytuacji podwodnej; - skupienie głównego wysiłku na zagrożonym kierunku; - zniszczenie OP przez rubieżą użycia przez nie przeciw okrętowych KPR i torped przeciwko ochranianym okrętom (transportowcom).
Na rzecz OPOP ugrupowanie marszowe powinno być sformowane w taki sposób aby środki obserwacji i niszczenia OP pokryły cały obszar wokół ochranianych sił.
W skład elementów ugrupowania marszowego wchodzą:
- siły główne
Do przedsięwzięć utrudniających wyjście OP do ataku oraz obniżające skuteczność tego ataku zaliczamy:
1). Właściwy dobór trasy przejścia
2). Wybór odpowiedniej prędkości zespołu
3). Wybór najskuteczniejszego czasu przejścia niebezpiecznych rejonów
4). Zachowanie skrytości przejścia
5). Stosowanie zygzaka operacyjnego i taktycznego
6). Utrudnienie identyfikacji ochranianych okrętów i transportowców
7). Uchylenie się od ataków OP. Uchylenie się od uzbrojenia przez nich użytego.
Zygzak operacyjny - w celu utrudnienia zgromadzenia na kursie zespołu dużej ilości OP. Powinien on być nieregularny a długość halsów i wielkość zmiany kursu powinna w maksymalnym stopniu maskować kurs generalny konwoju.
Zygzak taktyczny - w celu utrudnienia wypracowania przez OP elementów ruchów celu oraz utrudnienie wyjścia do ataku. Stosowany jest w rejonach w których występuje zagrożenie ze strony OP, jeżeli prędkość zespołu jest większa niż 14 węzłów.