POMIARY ZAKRESÓW RUCHOMOŚCI - SFTR
S- sagittal - płaszczyzna strzałkowa
F - frontal -płaszczyzna czołowa
T - trasverse - płaszczyzna poprzeczna
R - rotation - płaszczyzna ( płaszczyzny ) skrętna
Ogólne zasady pomiaru i zapisu:
Ruchy we wszystkich stawach mierzone są z pozycji neutralnego zera. Są to takie ustawienia stawów, jakie przyjmują one u człowieka w pozycji stojącej z kończynami górnymi zwieszonymi wzdłuż tułowia, z rękami w supinacji skierowanymi dłońmi do przodu.
Trzy podstawowe płaszczyzny.
Wszystkie pozycje i ruchy opisywane są w trzech podstawowych płaszczyznach:
strzałkowej (S)
czołowej (F)
poprzecznej (T)
Natomiast wszystkie ruchy , nawet bardzo złożone, należy zredukować do jednej z tych płaszczyzn lub płaszczyzny równoległej do którejś z nich.
Ruchy rotacyjne oznacza się litera R niezależnie od tego, w jakim położeniu dana część ciała wykonuje ruch skrętu.
Sposoby zapisywania wyników pomiarów
Zapisuje się za pomocą trzech liczb, wg następującego schematu:
A - ruchy wyprostu i wszystkie ruchy prowadzone od ciała zapisuje się jako pierwsze w członie
B - ruchy zgięcia i wszystkie ruchy prowadzone do ciała zapisuje się jako ostatnie
C - pozycja wyjściowa , którą z reguły jest pozycja 0*, zapisywana jest w środku tego, złożonego z trzech liczb członu. Pozycje wyjściowe o innej niż 0* wielkości badanego stawu zdarzają się raczej rzadko, przeważnie w warunkach patologii
D - skłony oraz skręty głowy i kręgosłupa w lewą stronę zapisywane są jako pierwsze, natomiast w prawą stronę - jako ostatnie
E - rotacja zewnętrzna kończyny zapisywana jest jako pierwsza, a wewnętrzna jako ostatnia.
Przykładowy zapis ruchu wyprostu i zgięcia w stawie biodrowym:
S 10 - 0 - 115
S - sagittal - (płaszczyzna strzałkowa)
10* - wyprost ( zapisywany jako pierwszy w członie)
0* - pozycja wyjściowa do badań
150* - zgięcie ( zapisywane jest jako ostatnie)
Pomiary wykonywane są zgodnie z zasadami metodycznymi przyjętymi w fizjoterapii. Goniometr jest przykładany do okolicy stawu tak, by jego oś obrotu miała przebieg zgody z osią obrotu stawu. Ramię nieruchome kątomierza pokrywa się z osią długą nieruchomego odcinka ciała, a ruchome przebiega zgodnie z taką samą osią odcinka ruchomego.
Kolejność czynności wykonywanych podczas badań przedstawia się następująco:
- przyjęcie prawidłowego ułożenia przez badanego,
- demonstracja i opis ruchu, który ma być wykonany,
- próba wykonania ruchu przez badanego,
- przyłożenie taśmy bądź kątomierza,
- dokonanie pomiaru czynnego zakresu ruchu, a następnie biernego.
Każdy z wyżej wymienionych zakresów ruchów badamy dwukrotnie, a w dokumentacji wpisujemy wynik lepszy.
Pomiarów ruchomości kręgosłupa dokonujemy powszechnie stosowaną , tradycyjna metodą pośredniego pomiaru za pomocą miękkiej taśmy centymetrowej. Istota badania tą techniką polega na określeniu różnicy w odległości dwóch punktów kostnych w pozycji wyjściowej i po wykonaniu ruchu. Jeżeli pomiar odnieść rzeczywiście do punktów kostnych, a nie miejsc zaznaczonych w pozycji wyjściowej na skórze ( nad punktami kostnymi), to można uzyskać wystarczającą dokładność. Błąd pomiaru nie powinien w tej sytuacji przekroczyć 1 cm .
Dokładność pomiaru zapisujemy :
- taśmą centymetrową do 0,5 cm
- goniometrem do 5*