Katowice, 2005.09.29

BIOLOGIA MEDYCZNA

ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE DO

ĆWICZEŃ I EGZAMINU

DLA STUDENTÓW FIZJOTERAPII GWSH

Rok akademicki 2005/2006

Ćwiczenie 1. 1. Cytologiczne i histologiczne metody badawcze. Cytologia i histologia człowieka - budowa i funkcje komórek i tkanek.

a) Zróżnicowanie funkcjonalne komórek na wybranych przykładach

b) Typy komórek rozrodczych człowieka.

c) Budowa i funkcja organelli komórkowych

1. Błona plazmatyczna

1. transport bierny, aktywny, nośniki, symport, antyport, kanały;

b) komunikacja międzykomórkowa: odbieranie sygnałów, transdukcja sygnału do wnętrza komórki, biologiczne efekty wewnątrzkomórkowe - podstawowe mechanizmy.

2. Cytoplazma, cytoszkielet, centriole,

3. Mitochondrium,

4. Siateczka śródplazmatyczna,

5. Aparat Golgiego, lizosomy, peroksysomy,

6. Jądro komórkowe.

d) Cykl komórkowy, interfaza, mitoza, mejoza - przebieg, regulacja.

5. Połączenia międzykomórkowe w tkankach

6. Typy nabłonków i gruczołów, w tym:

1. Naczyń, dróg oddechowych, przewodu pokarmowego

7. Tkanka łączna - typy, występowanie, funkcja

1. Krew

2. Chrząstka

3. Kość

4. Tkanka tłuszczowa

8. Tkanka mięśniowa - występowanie, funkcja

1. Mięśnie gładkie,

2. Mięśnie poprzecznie prążkowane szkieletowe

3. Mięśnie poprzecznie prążkowane serca

9. Tkanka nerwowa - budowa, funkcja

1. Typy neuronów

2. Nerwy

3. Tkanka glejowa

10. Biologia skóry z wytworami - budowa i funkcja

1. Naskórek

2. Skóra właściwa i tkanka podskórna,

3. Gruczoły łojowe, potowe ,mleczne; włosy i paznokcie

11. Biologia gonad u człowieka - budowa i funkcja

1. Jajnik, jajowód, macica;

2. Jądro, drogi odprowadzające nasienie:

a) przewody jądra i najądrza, nasieniowód.

Ćwiczenie 2. Genetyka i embriologia człowieka.

1. Molekularne podstawy genetyki:

1. Gen, allel, allelomorfizm,

2. Fenotyp, fenokopia

3. Genom i kariotyp człowieka,

4. Przekazywanie informacji genetycznej z pokolenia na pokolenie

a) Replikacja jądrowego i mitochondrialnego DNA

5. Kod genetyczny

6. Ekspresja (odczytywanie) informacji genetycznej

1. transkrypcja

2. translacja

b) Zasady dziedziczenia:

1) Dziedziczenie Mendlowskie

1. Definicja dominacji, recesywności, kodominacji:

2. Typy dziedziczenia:

1. autosomalne recesywne;

2. autosomalne dominujące,

3. jednogenowe,

4. wielogenowe;

5. sprzężone z chromosomem X;

6. wieloczynnikowe;

7. dziedziczenie mitochondrialne.

5. Mutacje pojedynczych genów

1. Mutacje punktowe

1. substytucje

1) nieme,

2) zmiany sensu

2. zmiany ramki odczytu

1. delecje jednej lub więcej par zasad

2. insercje jednej lub więcej par zasad

2) Molekularne i kliniczne następstwa mutacji genowych

1. nabywanie lub utrata funkcji przez produkt białkowy

2. konsekwencje kliniczne

1. hemoglobinopatie (sierpowatość, talasemie)

2. defekty procesów metabolicznych

3) Allele wielokrotne w populacji ludzkiej

1. polimorfizmy

2. grupy krwi układu ABO i Rh

f) Przyczyny zmienności genetycznej

1. czynniki mutagenne

g) Aberracje chromosomowe u ludzi

1. liczbowe

1. aneuploidy

2. poliploidy

2. strukturalne - mechanizm nondysjunkcji

1. translokacja

2. delecja

3. duplikacja, inwersja

3) konsekwencje kliniczne

h) Genetyczne uwarunkowania uzdolnień ruchowych.

i) Choroby dziedziczne wynikające z defektu genomu jądrowego

j) Choroby dziedziczne wynikające z defektu genomu mitochondrialnego.

11. Ontogeneza, kryteria podziału na okresy.

1. Zapłodnienie i zaplemnienie,

2) Bruzdkowanie,

3. Gastrulacja,

4. Różnicowanie się:

1. ektodermy,

2. endodermy,

3. mezodermy,

5. organogeneza.

12. Mechanizmy rozwoju zarodkowego:

1. Ruchy morfogenetyczne,

2. Wzrost, kontrola proliferacji

1. inhibicja kontaktowa

3. Indukcja embrionalna,

4. Degeneracja morfogenetyczna,

5. Rola genów w różnicowaniu się komórek i rozwoju zarodkowym.

ł) Embriologia człowieka

1) Gametogeneza u człowieka

1. oogeneza

2. cykl miesięczny, kontrola hormonalna

3. dojrzewanie i wędrówka jaja przez drogi rodne

4. spermatogeneza i spermiogeneza, kontrola hormonalna

5. wędrówka plemników w kierunku jaja.

2) Zapłodnienie i implantacja

3) Rozwój przedimplantacyjny zarodka

• 4) Etapy rozwoju poimplantacyjnego aż do narodzin

5) Błony płodowe, pochodzenie i funkcja

• a) owodnia,

• b) pęcherzyk żółtkowy,

• c) kosmówka i łożysko

• d) omocznia,

• e) sznur pępowinowy

6. Wady rozwojowe

1. czynniki teratogenne.

3. Repetytorium - prezentacja referatów tematycznych

Literatura

1. Alberts B i wsp. Podstawy biologii komórki. Wprowadzenie do biologii molekularnej. PWN Warszawa

1999;

2. Zawistowski S. Zarys histologii. Podręcznik dla studentów. PZWL Warszawa, wydanie dowolne.

3. Friedman JM i wsp. Genetyka. Urban & Partner Wrocław 1997.

4. Ostrowski K. Embriologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL Warszawa, wydanie

dowolne.

---