Strategie doboru partnera.
Czego pragną kobiety?
[Streszczenie]
Ewelina Papej
Instytut Psychologii
Uniwersytet Jagielloński
IV rok
Praca przygotowana pod kierunkiem
dr Doroty Czyżowskiej
na kurs Psychologia płci i rodzaju.
.
Kraków 2010
Strategie to środki osiągania celów, metody rozwiązywania problemów. Trzeba przyznać, że pozyskiwanie partnera, nawiązywanie romansu czy rozbudzenie miłości
są działaniami systematycznie sterowanymi jakimiś strategiami. Nigdy nie wybieramy partnera przypadkowo, strategie doboru „pomagają” nam zarówno na poziomie świadomym jak i nieświadomym. Wszystkie podporządkowane są jednemu celowi - zdobyciu odpowiedniego partnera. Nigdzie nie zdarza się, by ludzie w jednakowym stopniu pożądali wszystkich przedstawicieli płci przeciwnej - niektórzy z potencjalnych partnerów
są pożądani, a inni odrzucani.
W niniejszej pracy pragnę skupić się na kobiecych strategiach w doborze partnera
i to zarówno stałego, jak i preferowanego do przelotnych związków seksualnych.
Opierając się na historii naszych pradawnych przodków możemy stwierdzić,
że wykształcenie się strategii dobory partnera odbywało się w toku ewolucji. Nasi przodkowie poprzez stosowanie odpowiednich preferencji podczas wyboru partnera zapewniali sobie przetrwanie jak i korzyści bytowe oraz reprodukcyjne. Przykładem obrazującym odpowiedni dobór w świecie zwierząt może być afrykański ptak: tkacz wiejski. Samiec stara się wybudować jak najdoskonalsze gniazdo, by w momencie gdy pojawi się samica zaprezentować jej swoje „zasoby”. Samica przez jakiś czas sprawdza jak solidne jest lokum zbudowane przed potencjalnego partnera i w zależności od oceny, pozostaje u boku samca bądź odlatuje w poszukiwaniu lepszego kandydata. Niemalże analogiczna sytuacja ma miejsce u ludzi, gdzie kobieta poszukująca stałego partnera będzie miała pewne wymagania co do partnera i wybierze takiego, który będzie gotowy zaangażować się w związek. Współcześnie ludzie odziedziczyli zestaw preferencji w doborze partnera.
Teoretyczne podstawy ewolucji doboru partnera.
Dlaczego w ogóle pojawiło się rozmnażanie na drodze płciowej? To ciekawe ponieważ rozmnażanie bezpłciowe pozwalało na tworzenie idealnej kopii rodzica, nie przysparzało problemów z szukaniem partnera oraz pozwalało na przekazanie genów bez straty. Pojawienie się rozmnażania na drodze płciowej tłumaczą dwie sztandarowe teorie. Pierwszą z nich jest teoria nisz. Wedle tej koncepcji identyczne genetycznie potomstwo
(o ile nie nastąpią jakieś mutacje) zajmuje te same nisze i rywalizuje z rodzicami
i rodzeństwem o chociażby terytorium i pożywienie. Druga teoria to teoria pasożytnicza, która wyjaśnia, że rozmnażanie płciowe jest sposobem na walkę z pasożytami poprzez zmianę ich środowiska. Okazuje się więc, że wytworzenie się rozmnażania na drodze płciowej było niezbędnym elementem przetrwania wielu gatunków.
W rozmnażaniu płciowym, rozkład sił i zdolności do reprodukcji został podzielony na dwie płcie. Zgodnie z teoria inwestycji rodzicielskich Triversa (1972) wkład kobiet w gatunku ludzkim w spłodzenie i wychowanie potomstwa jest znacznie większy niż mężczyzn. Badacz sformułował swoją koncepcje na podstawie wcześniejszych badań, gdzie zauważył,
że w niektórych gatunkach takich jak konik morski czy ropuchy panamskie to samiec inwestuje więcej i jest bardziej wybredny w doborze partnera. Oczywiście u większości ssaków i naczelnych to właśnie samice zostają zapłodnione wewnętrznie i noszą płód. Koncepcja inwestycji rodzicielskich sugeruje, że kobieta ma ograniczoną ilość komórek rozrodczych, zapłodnienie i rozwój płodu odbywa się w organizmie kobiety. Następnie czeka ją 9 miesięcy ciąży i późniejszy okres laktacji, aż w końcu wychowywanie potomstwa,
aż osiągnie okres dojrzałości. Fakty te pozwalają na wysuniecie dwóch głównych wniosków teorii inwestycji rodzicielskich. Po pierwsze przedstawiciele płci inwestującej więcej
w potomstwo będą bardziej wybredni w doborze partnera, i po drugie, że wśród przedstawicieli płci mniej inwestującej będzie istniała rywalizacja o dostęp do płci inwestującej więcej. Implikacją dla kobiet będzie więc fakt, że ocena wartości danego kandydata na stałego partnera wymaga spojrzenia w przyszłość i uwzględnienia jego możliwości.
Czego pragną kobiety?
Pytanie to nękało uczonych mężów od niepamiętnych czasów, bowiem pragnienia kobiet są bardziej skomplikowane od upodobań każdej płci jakiegokolwiek rodzaju.
Kobiece preferencje w doborze partnera są zależne przede wszystkim od tego jakiego rodzaju ma to być związek: długo czy krótkoterminowy.
Kobiety preferują przede wszystkim mężczyzn o dużych zasobach materialnych, które zapewnią im oraz ich potomstwu byt i bezpieczeństwo. Mężczyźni inwestują w swoje dzieci
i żony w stopniu niespotykanym u innych naczelnych co oznacza, że należy znaleźć odpowiednio bogatego w zasoby partnera, który na dodatek będzie chciał się nimi podzielić
z rodziną.
Pożądana cechą są także dobre perspektywy finansowe.
W 1939 roku przeprowadzono badanie, w którym badano, które z 18 wymienionych cech, powinny charakteryzować przyszłego małżonka. Kobiety uważały, że dobre perspektywy finansowe są u mężczyzn absolutnie niezbędne podczas, gdy mężczyźni uznali je za „niezbyt ważne”. Kobiety w 1939 roku oceniły dobre perspektywy finansowe u kandydata na męża dwa razy wyżej niż mężczyźni. Proporcja ta utrzymała się w późniejszych badaniach.
Z badań Kenricka wynika, ze akceptację kobiet zyskuje kandydat, który zarabia więcej
niż 70% innych mężczyzn (w przeciwieństwie do mężczyzn, którym wystarcza, ze kobieta zarabia więcej niż 40% innych kobiet).
Z analizy treści ogłoszeń matrymonialnych także wynika, że kobiety poszukują na rynku małżeńskim dużego wsparcia finansowego (zależy im na tym 11 razy bardziej niż mężczyznom). Badania międzykulturowe potwierdzają powyższe tezy, jednak pokazują, występują różnice procentowe. Na przykład w Japonii kobiety cenią dobre perspektywy finansowe partnera o 150 % wyżej niż mężczyźni, a w Holandii jedynie o 36%. Różnica między płciami pozostaje niezmienna.
Wysoko ceniona jest także pozycja społeczna. Henry Kissinger stwierdził kiedyś, że władza jest najsilniejszym afrodyzjakiem. Ci, mężczyźni, którzy znajdują się na najwyższym szczeblu hierarchii społecznej są w komfortowej sytuacji ponieważ w wielu społecznościach są bogaci, mają więcej żon, a ich dzieci otoczone są troskliwą opieką. W USA kobiety preferują mężczyzn o wysokiej pozycji społecznej, a więc takich, którzy uprawiają prestiżowy zawód. Amerykanki przywiązują także duże znaczenie do wykształcenia, ponieważ jest ono dobrym predykatorem uzyskania wysokiej pozycji społecznej. Badania zostały potwierdzone także w wielu innych kulturach.
We wszystkich przebadanych społecznościach, kobiety preferowały także mężczyzn starszych od siebie, średnio o trzy i pół roku. Starszy wiek również jest sygnałem zasobności mężczyzn. Oczywiście nie chodzi o dużo starszych mężczyzn, ponieważ tacy w dużo mniejszym stopniu gwarantują pewną przyszłość, gdyż mogą umrzeć i zostawić kobietę
z potomstwem bez środków do życia.
Kobiety szukają także mężczyzn, o takich cechach, które umożliwią im gromadzenie zasobów w dłuższej perspektywie czasowej. Będą to przede wszystkim ambicja i pracowitość. Badania wykazały, że interesujące perspektywy na przyszłość najczęściej wiążą się z ciężką pracą. Mężczyźni pracowici i ambitni osiągają wyższą pozycje społeczną niż leniwi. Z tymi ostatnimi kobiety są gotowe szybko zerwać związek.
Wysoko ceniona jest także stałość i odpowiedzialność. Właściwości te są oznaką,
że mężczyzna będzie zaopatrywał rodzinę przed dłuższy czas i nie pozbawi jej swoich zasobów. Niezrównoważenie uczuciowe i brak odpowiedzialności naraża kobietę na duże koszty i jest znacznym obciążeniem dla niej. Może na przykład odznaczać się niepohamowaną zazdrością i stosować wobec partnerki przemoc psychiczną oraz fizyczną.
Nie bez znaczenia jest także siła fizyczna, którą powinien się odznaczać kandydat
na męża. Wysoki wzrost ( 180 cm i więcej), atletyczna budowa ciała, siła i sprawność fizyczna są oznakami jego wartości obronnej. Kobiety biorą te czynniki pod uwagę podczas wybierania partnera życiowego. Niscy partnerzy są niepożądani, co więcej badania donoszą, że wysocy mężczyźni otrzymują więcej odpowiedzi na ogłoszenia matrymonialne (Lynn, Shurgot, 1984) . Partnerzy o odpowiednim wzroście, przynajmniej częściowo rozwiązują problem obrony przed agresywnymi mężczyznami, w przeszłości bowiem ochrona była jednym z najpoważniejszym z dóbr jakie mógł mężczyzna zaoferować kobiecie. Szczególnie preferowane są także sylwetki mężczyzn o szerokich ramionach i rozwiniętej klatce piersiowej, które to są niezwykle atrakcyjne seksualnie dla kobiet.
Dobre zdrowie, którego dobrym wskaźnikiem jest symetryczność twarzy jest także cecho ceniona u mężczyzn przez kobiety. Ludzie o regularnych rysach twarzy uzyskują lepsze wyniki w badaniach stanu zdrowia, a także kondycji psychicznej i emocjonalnej, co oznacza, że cieszą się większym powodzeniem u płci przeciwnej. Mężczyźni o takich twarzach mają więcej partnerek, więcej stosunków pozamałżeńskich i wcześniej rozpoczynają życie seksualne.
Miłość jest jedną z najlepszych gwarancji zaangażowania. Pozwala na kierowanie wszystkich swoich zasobów na ukochaną osobę, pozostawanie mu wiernym. To czy mężczyzna podzieli się swoimi zasobami, zależne jest w dużej mierze od tego czy się zakocha. Mężczyzna, który zasobami się nie dzieli staje się w pewnym sensie bezużyteczny. Większość kobiet uważa, że miłość jest ważnym elementem związku. Zależność ta potwierdzona została w badaniach.
Z miłością powiązana jest także gotowość do inwestowania w dzieci. Badania wykazały, że kobiety preferują mężczyzn, którzy zajmują się dziećmi i oceniają takich kandydatów za bardziej atrakcyjnych. Zajmowanie się dzieckiem jest bowiem oznaką zainteresowani się także innymi sprawami rodzinnymi i domowymi.
Wpływ kontekstu na wybór partnera.
Hipoteza strukturalnej bezradności (Buss, Barnes, 1986) zakłada, że kobiety szukają mężczyzn o wysokich zasobach ponieważ same zazwyczaj nie posiadają do nich dostępu.
Nie znalazła ona jednak potwierdzenia w późniejszych badaniach ponieważ dowiedziono,
że kobieta dysponująca poważnymi zasobami nie zmienia swoich strategii wykształconych
w toku ewolucji. Kobiety, które znajdują się na wysokim szczeblu drabiny społecznej,
są wykształcone i posiadają zaplecze materialne będą jeszcze bardziej ceniły mężczyzn inteligentnych, niezależnych, pewnych siebie, wysokich, o wysokiej pozycji społecznej
i zawodowej oraz wysokich dochodach. Badania wykazały, ze studentki kończące prestiżowe kierunki studiów (w USA na przykład było to prawo czy medycyna) wymagały od kandydatów na mężów więcej niż ich koleżanki mające gorsze perspektywy (Weiderman
i Allgeier, 1992) Wyniki te jednoznacznie obalają hipotezę strukturalnej bezradności.
Sporo zależy też od tego czy związek, w który pragną się uwikłać kobiety ma być związkiem długo czy krótkoterminowym. W przypadku związków trwałych kobiety zdecydowanie przedkładają charakter mężczyzny ponad jego wygląd.
Kobiety mają także wyższe wymagania co do partnerów pretendujących do związków krótkoterminowych i jest to zależne od ich samooceny (Regan, 1998). Kobiety o wysokiej samoocenie będą miały te wymagania jeszcze większe, niż te które cenią siebie niżej.
Znaczenie mają też inne okoliczności jak atrakcyjność kobiety czy uprzednie doświadczenia małżeńskie.
Oczywiście liczba partnerów o pożądanych cechach jest ograniczona, a decyzje nie
są wiernym odbiciem upodobań. Oto badania odzwierciedlające rzeczywisty dobór partnera.
Prowadzone badania dowiodły, ze kobiety w ogłoszeniach matrymonialnych zwracają szczególną uwagę na kolejno: wiek, dochody i wykształcenie (Baize i Schroeder, 1995).
Atrakcyjność kobiety jest ważnym narzędziem awansu społecznego i daje jej większe szanse na realizacje swych pragnień, szczególnie ze względu na to, że ma szanse na zdobycie męża
o wyższej pozycji społecznej i materialnej (Elder, 1967; Taylor i Glenn, 1976; Udry, Eland, 1984).
Kobiety w zdecydowanej większości poślubiają mężczyzn starszych od siebie (około trzy
i pół roku) (Buss, 1989a).
Warto wspomnieć także o ważnym czynniku w związku, jakim jest podobieństwo
i dopasowanie, ponieważ długotrwały związek wymaga współpracy. Komplementarność polega na uzupełnianiu się ich cech nawzajem, natomiast podobieństwo ułatwia komunikacje i wspólne działania.
Przelotne kontakty seksualne u kobiet.
Świadectwami kobiecego seksu przelotnego jest kobiecy orgazm oraz behawioralne dowody związków pozamałżeńskich. Oczywiście kobieta ponosi dużo większe koszty kontaktów tego rodzaju (chociażby przypadkowa ciąża) w porównaniu do wysiłku jaki wkłada w jeden stosunek płciowy. Badacze wyciągnęli wniosek, że liczba kontaktów seksualnych dla kobiet i mężczyzn musi być identyczna. Za każdym razem, gdy mężczyzna ma przelotny kontakt seksualny z kobietą, której dotąd nie znał, to i ona ma taki kontakt
z nieznanym mężczyzną. Zestawienie kulturowe potwierdziło również fakt występowania
we wszystkich znanych społecznościach związków po za małżeńskich.
Kobiece korzyści adaptacyjne z kontaktów przelotnych.
Postawiono pięć hipotez dotyczących tego zagadania.
Pierwsza z nich to hipoteza zasobów, która głosi, że dzięki kontaktom przelotnym kobiety mogą uzyskiwać zasoby, opiekę i podniesienie statusu (Symons, 1979; Smuts, 1985; Smith, 1984). Hipoteza korzyści genetycznych stawia na to, że kobieta uzyskuje lepsze geny
i jej dziecko dzięki tym „atrakcyjnym” genom będzie równie atrakcyjne w następnym pokoleniu [hipoteza „seksownego syna”(Fisher, 1958)]. oraz zapewnia kobiecie inne geny niż stały partner, co daje jej możliwość spłodzenia różnorodnego potomstwa, co daje ochronę przed zmianami środowiska (Smith, 1984). Trzecia - hipoteza zamiany partnera daje kobiecie szanse na pozbycie się stałego partnera, zastąpienie starego partnera nowym lub posiadanie zapasowego partnera na wszelki wypadek (Symons, 1979; Smith, 1984). Kolejna hipoteza
to nabywanie umiejętności przyciągania partnera, w skład której wchodzi doskonalenie umiejętności uwodzenia oraz kształtowanie preferencji w doborze partnera (Miller, 1991). Ostania - manipulowanie partnerem, ma zwiększać zaangażowanie stałego partnera (Greiling, 1993) oraz powodować ewentualny rewanż za niewierność stałego partnera (Symons, 1979).
Dwie hipotezy wymienione jako ostatnie w kolejności nie znalazły gruntownego potwierdzenia w badaniach.
Koszty ponoszone przez kobiety w kontaktach przelotnych to głównie: utrata reputacji, zwiększone ryzyko przemocy seksualnej, ewentualna ciąża i samotne małżeństwo, także utrata stałego partnera oraz ryzyko chorób przenoszonych drogą płciowych, które jest znacznie większe niż u mężczyzn.
Czynnikami wpływającymi na kontakty przelotne są także różnice indywidualne, zależność od etapu życia, proporcje płci i samoocena.
Kobiety angażujące się w kontakty przelotne zazwyczaj minimalizują koszy, a bardziej podkreślają korzyści; szczególnie materialne i seksualne.
Kobiety o wysokiej samoocenie częściej angażują się w związki stałe, a kobiety o niższej samoocenie w związki przelotne.
Podsumowując; zagadnienie kobiecych preferencji jest dość dobrze przebadanym
i usystematyzowanym działem psychologii. Preferencje kobiet w głównej mierze oparte są na teorii ewolucyjnej.
Bibliografia
1. Buss, D.M. (2007). Ewolucja pożądania. Gdańsk: GWP.
2. Buss, D.M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: GWP.
3. Wojcieszke, B. ( 2010). Psychologia miłości. Gdańsk: GWP.
8