PORÓD FIZJOLOGICZNY

Poród (partus) jest szeregiem procesów, kolejno po sobie następujących, które powodują wydalenie z macicy wszystkich elementów jaja płodowego, tj.:

• płodu,

• płynu owodniowego

• popłodu.

Poród może być :

1. prawidłowy - najczęściej poród dokonujący się drogami naturalnymi w sposób samoistny lub przy niewielkim udziale położnika,

2. patologiczny - poród, w którym występuje stan zagrożenia matki lub płodu, np.:

• niewspółmierność porodowa,

• poprzeczne położenie płodu,

• ciąża wielopłodowa,

• poród przedwczesny,

• krwotoki okołoporodowe,

• zaburzenia czynności skurczowej macicy i mechanizmu porodowego,

• niedotlenienie płodu,

• zakażenie.

Powyższy podział ma ograniczoną wartość z uwagi na to, że wiele powikłań jest rozpoznawanych dopiero podczas porodu albo nawet po porodzie.

Wstępne badanie oraz przygotowanie do porodu :

1. ustalenie tożsamości i założenie obowiązującej dokumentacji,

2. wstępna ocena stanu rodzącej :

• stan ogólny rodzącej : podstawowe parametry życiowe, waga, wzrost, ogólna kondycja fizyczna, stan psychiczny,

wywiad położniczy :

• która ciąża,

• który poród,

• przewidywany termin porodu,

• data ostatniej miesiączki,

• przebieg obecnej ciąży oraz poprzednich ciąż i porodów,

• choroby współistniejące z ciążą,

• wady wrodzone lub nabyte,

• częstotliwość występowania akcji skurczowej,

• stan pęcherza płodowego,

• występowanie krwawienia,

• kontrola karty przebiegu ciąży i wyników badań,

• badanie położnicze :

• ocena tętna płodu,

• ocena położenia i ustawienia płodu,

• ocena czynności skurczowej macicy na podstawie kardiotokografii

(częstość, czas trwania, siła skurczów),

• ocena budowy miednicy kostnej,

• badanie wewnętrzne przez pochwę (ocena stopnia rozwarcia szyjki macicy),

• ewentualne wykonanie badań dodatkowych,

• przygotowanie higieniczne,

• przyjęcie rodzącej na salę porodową,

• kontrola czynności skurczowej i tętna płodu - ktg

Przebieg porodu.

Na 2 - 3 tygodnie przed porodem u większości ciężarnych obserwuje się obniżenie dna macicy.

Jest to związane ze zstępowaniem główki płodu do wchodu miednicy i pochyleniem się ku przodowi macicy.

Ciężarna ma lepsze samopoczucie i zauważa ulgę w oddychaniu.

W tym samym czasie pojawiają się krótkie i nieregularne skurcze macicy, nazywane skurczami przepowiadającymi.

Na początku porodu występuje wydalenie krwistego czopu śluzowego z kanału szyjki macicy, co objawia się plamieniem.

Poród rozpoczyna się w momencie wystąpienia regularnej czynności skurczowej macicy, przynajmniej co 10 minut, powodującej skracanie się szyjki macicy i rozwieranie jej ujścia.

Poród dzieli się na cztery okresy :

1. okres rozwierania - trwa od początku porodu do całkowitego rozwarcia szyjki macicy do około 10 cm (u wieloródek trwa 7-9 godzin, u pierwiastek 9-15 godzin), kończy się najczęściej pęknięciem błon płodowych i odejściem wód płodowych,

2. okres wydalania płodu - rozpoczyna się z chwilą całkowitego rozwarcia ujścia, a kończy urodzeniem noworodka; trwa 0,5 - 1 godziny u wieloródek i 1 - 2 godzin u pierwiastek; w tym okresie skurcze macicy są wspomagane parciem rodzącej; po kilku skurczach partych w szparze sromowej ukazuje się główka płodu; w kolejnych skurczach główka płodu napina krocze, odbyt ulega rozszerzeniu; gdy krocze jest silnie napięte wykonuje się jego nacięcie (w celu uniknięcia pęknięcia i ochrony główki płodu); na końcu w szparze sromowej ukazują się guzy ciemieniowe, rodzi się twarzyczka, a następnie barki i miednica płodu,

3. okres łożyskowy - zaczyna się po urodzeniu płodu, a kończy wydaleniem popłodu; obejmuje oddzielenie i wydalenie popłodu; trwa 5 - 15 minut u wieloródek i 15 - 30 minut u pierwiastek; mechanizm oddzielania się łożyska jest uzależniony od obkurczania się macicy, zmniejszania powierzchni przylegania łożyska i tworzenia krwiaka pozałożyskowego; po urodzeniu płodu czynność skurczowa macicy słabnie na kilka minut, ale po krótkiej przerwie powraca; w wyniku obkurczania się macicy przerywają się liczne naczynia doczesnowe, tworzy się krwiak powodujący oddzielenie się łożyska od ściany macicy; po wydaleniu łożyska następuje zahamowanie krwawienia przez zaciśnięcie naczyń podczas obkurczania się macicy i dzięki układowi krzepnięcia krwi; całkowita utrata krwi podczas porodu nie powinna przekraczać 250 ml

4. wczesny okres poporodowy - umowny 2-godzinny okres poporodowy, w którym obowiązuje ścisły nadzór matki i noworodka.

Prowadzenie porodu.

Prowadzenie I okresu porodu polega na:

• ścisłej obserwacji stanu ogólnego rodzącej,

• ocenie postępu porodu

• stanu płodu.

Stan ogólny rodzącej obejmuje:

• kontrolę podstawowych parametrów życiowych.

Podczas całego przebiegu porodu:

• ocenia się czynność skurczową macicy

• obserwuje się tolerancję rodzącej na ból.

Zwraca się również uwagę na:

• wydzielinę z pochwy

• ewentualne krwawienie.

Należy utrzymywać stałą czystość krocza.

Ocena stanu płodu polega na monitorowaniu czynności serca za pomocą kardiotokografu lub na okresowej ocenie słuchawką położniczą, co 15 minut.

Wszystkie wyniki obserwacji i pomiarów dokumentuje się na partogramie.

W II okresie porodu, gdy główka płodu osiągnie dno miednicy, można rozpocząć wspomaganie skurczów partych.

Rodząca powinna leżeć na plecach, kończyny powinny być zgięte i odwiedzione.

Siła i skuteczność skurczu partego zależy od momentu rozpoczęcia parcia.

W tym okresie rodząca powinna ściśle współpracować z położną.

Położna lewą ręką reguluje wytaczanie się główki płodu.

W chwili napinania się krocza należy ocenić wskazania do jego nacięcia.

Powinno być ono wykonane w chwili, w której następuje szczyt skurczu.

Po urodzeniu się główki położna pomaga w urodzeniu barków.

Odpępnienia noworodka dokonuje się po ustaniu tętnienia pępowiny (po ok. 3 min.).

W III okresie porodu należy ściśle obserwować stan ogólny rodzącej oraz objawy oddzielania się łożyska (wysokość dna macicy, kształt macicy, wysuwanie pępowiny, krwawienie).

Uniesienie i przesunięcie dna macicy w prawo świadczy zwykle o dokonanym oddzieleniu się łożyska. Po oddzieleniu się łożyska rodząca prze i po kilku skurczach wydala łożysko na zewnątrz.

Po urodzeniu popłodu należy makroskopowo ocenić całość błon płodowych oraz łożyska.

Jeżeli nie ma się pewności co do całości popłodu, to należy wyskrobać ściany jamy macicy.

Następnie we wziernikach ocenia się całość kanału rodnego (pęknięcia szyjki, pochwy oraz urazy krocza).

W IV okresie porodu, po zszyciu oraz zaopatrzeniu nacięcia i obrażeń należy sprawdzić wysokość i obkurczanie się dna macicy, krwawienie i stan ogólny położnicy.

Zaopatrzenie noworodka.

1. odśluzowanie jałowym, miękkim, cienkim cewnikiem jamy ustnej i nosowej noworodka bezpośrednio po urodzeniu się główki i ewentualnie po urodzeniu całego płodu,

2. położenie noworodka na brzuchu matki,

3. ocena stanu noworodka według skali Apgar,

4. oznaczenie noworodka (nazwisko i imię matki, płeć dziecka, data i godzina porodu),

5. odpępnienie noworodka wykonuje się między 2 - 5 minuta po urodzeniu, po ustaniu tętnienia pępowiny; na pępowinę zakłada się dwa zaciski, jeden w odległości 2 cm od pierścienia skórnego pępowiny, drugi w odległości 2 - 3 cm od pierwszego; pępowinę przecina się między zaciskami; przy konflikcie serologicznym odpępnienia dokonuje się zaraz po porodzie, aby zapobiec przechodzeniu krwi matki do krążenia płodu; kikut pępowiny przemywa się 70 % spirytusem i zakłada się jałowy opatrunek,

6. osuszenie noworodka,

7. utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała noworodka, ochrona przed wychłodzeniem,

8. ocena stanu ogólnego noworodka i stopnia dojrzałości biologicznej

(ważenie, mierzenie, wykluczenie nieprawidłowości w budowie anatomicznej i uszkodzeń okołoporodowych),

9. wykonanie zabiegu Credego poprzez zakroplenie do każdego worka spojówkowego 1 kropli 1 % azotanu srebra, a następnie przemyciu oczu solą fizjologiczną

(zapobieganie rzeżączkowemu zapaleniu spojówek),

10. ubranie i zabezpieczenie do transportu na oddział poporodowy.

---