Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim
Wydział Nauk Społecznych i Technicznych
Kierunek Bezpieczeństwo Narodowe
Angelika Guła
14978
Udział Sił Zbrojnych RP w misjach NATO, elementem polityki bezpieczeństwa
Praca dyplomowa
napisana pod kierunkiem
dr Janusza Faleckiego
SPIS TREŚCI
Wstęp
1. Aspekty metodologiczne pracy
1.1. Uzasadnienie wyboru tematu
1.2. Cel i problem pracy, przedmiot badań, hipotezy, metody badawcze
1.3. Rozważania terminologiczne
2. Podstawy teoretyczne systemu bezpieczeństwa RP
1.1. Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa zewnętrznego
1.2. Zakres i formy współdziałania Polski z NATO
1.3. Siły Zbrojne RP jako element polityki bezpieczeństwa zewnętrznego
3. Siły Zbrojne Rzeczpospolitej Polskiej w misjach NATO
3.1. Rola NATO w zapewnieniu bezpieczeństwa międzynarodowego
3.2. Udział Sił Zbrojnych RP w misjach NATO
3.3.Wpływ udziału Sił Zbrojnych RP w misjach NATO na zapewnienie
bezpieczeństwa Polski
Zakończenie
Bibliografia
Załączniki
Rozdział 2. Podstawy teoretyczne systemu bezpieczeństwa RP
(jak już sugerowałem w poprzedniej wersji poprawek - w treści tego rozdziału nie ma i nie może być teorii w kontekście tytułu pracy)
W literaturze występują różnorodne określenia nazywające teoretyczne podstawy bezpieczeństwa. Najczęściej, pojęcie „bezpieczeństwo” oznacza brak zagrożeń. Bezpieczeństwo jest więc podstawową, wartościową potrzebą ludzką.
Pojęcie to, ma zatem charakter podmiotowy, ponieważ jest nadrzędną potrzebą człowieka, narodów, grup społecznych oraz międzynarodowych systemów. Jego brak powoduje niepokój i brak poczucia bezpieczeństwa.
Najogólniej, pojęcie bezpieczeństwa można zdefiniować jako stan, który daje poczucie pewności, i gwarancje jego zachowania oraz szansę na doskonalenie. Jedna z podstawowych potrzeb człowieka to sytuacja odznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś co człowiek szczególnie ceni, na przykład zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych. Wyróżnia się m.in. bezpieczeństwo globalne regionalne, narodowe; bezpieczeństwo militarne, polityczne, społeczne; bezpieczeństwo fizyczne, psychiczne, socjalne; bezpieczeństwo strukturalne i personalne.
W teorii bezpieczeństwa, trzeba zauważyć pojawienie się dwóch zjawisk: wyzwania oraz zagrożenia. Dlatego w rozważaniach nad terminem bezpieczeństwo, należy wyróżniać te dwa zjawiska, ponieważ tylko takim sposobem można doprowadzić do obiektywnej oceny bezpieczeństwa.
Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa zakłada jego szerokie traktowanie, daleko wykraczające poza sferę militarną. Zatem, bezpieczeństwo może być rozpatrywane aż w trzech wymiarach: podmiotowym, przedmiotowymi przyszłościowym. Uwzględniając następujący trójpodział, można go zdefiniować następująco:
Ujęcie podmiotowe - pewność istnienia oraz przetrwania określonego podmiotu ( bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe);
Ujęcie przedmiotowe - oznacza pewność tożsamości oraz swobód rozwojowych podmiotu (bezpieczeństwo polityczne, wojskowe, gospodarcze, informacyjne, ekologiczne, ideologiczne, kulturowe, społeczne itd.);
Bezpieczeństwo zatem, zależy od tego co dzieje się wokół nas, od otaczającego nas środowiska zewnętrznego i wewnętrznego. Jest zależne również od nas samych, naszego przygotowania na określone zagrożenia. Oznacza to, że bezpieczeństwo, obejmuje zapewnienie przetrwania oraz swobody rozwoju podmiotu, a w tym wypadku państwa. (Wprowadzenie do rozdziału niezłe ale po wyeliminowaniu elementów teoretycznych, które jest niezbędne pozostanie niewiele - poprawa)
2.1 Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa zewnętrznego
Bezpieczeństwo zewnętrzne jest jednym z rodzajów bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, które pozwala zabezpieczyć państwo przed zagrożeniami napływającymi spoza granic. Według definicji słownika terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego Akademii Obrony Narodowej, bezpieczeństwo zewnętrzne jest to zespół uwarunkowań, w których państwo nie czuje się zagrożone atakiem militarnym oraz presją polityczną lub gospodarczą, mając możliwości swobodnej realizacji własnego rozwoju i postępu. Bezpieczeństwo zewnętrzne jest osiągane przez odpowiednią politykę państwa.
Na bezpieczeństwo Polski mają również wpływ czynniki o znaczeniu lokalnym jak również lokalnym. Bezpieczeństwo Polski, tak jak każdego innego kraju, jest uwarunkowane czynnikami o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym. Czynniki wewnętrzne to położenie geograficzne (między Niemcami a Rosją), terytorium, wielkość populacji i skład etniczny, potencjał gospodarczy, wielkość i jakość sił zbrojnych, jakość przywództwa oraz stan mentalny społeczeństwa i jego zdolność do akceptacji kosztów zapewnienia bezpieczeństwa. Czynniki zewnętrzne to z kolei sojusze, sytuacja międzynarodowa wokół kraju, w tym zainteresowanie regionem ze strony innych państw, zgodność interesów Polski z interesami innych państw i ich możliwości oddziaływania na stan bezpieczeństwa kraju.
Ważnym elementem polityki bezpieczeństwa zewnętrznego RP, jest członkowstwo w Sojuszu Północnoatlantyckim oraz Unii Europejskiej. Sojusze te są gwarantem bezpieczeństwa, a także zapewniają możliwość rozwoju jak również zwiększenie się roli Polski na arenie międzynarodowej. Ważne jest umacnianie stosunków między krajami partnerskimi, zawieranie sojuszów i umów międzynarodowych a także i aktywny udział w procesach transformacji. Segmentem polityki naszego kraju jest także zapobieganie skutkom konfliktów, sporów czy procesów rażącego łamania prawa. System bezpieczeństwa państwa ma na celu przeciwdziałanie polityczno - militarnym zagrożeniom. Należy przez to rozumieć obronę terytorium Polski przed atakami, nienaruszalności granic, ochronę organów państwowych oraz obywateli kraju. Dla Polski cel przyłączenia do NATO wynikał przede wszystkim z artykułu 5 Traktatu Waszyngtońskiego - zbiorowej obrony państw członkowskich. Uczestnictwo Amerykanów w Europie odbierane było jako gwarancja bezpieczeństwa kraju.. Polska dążyła także do sprawiedliwego rozmieszczenia infrastruktury obronnej Sojuszu oraz do wzrostu współpracy między NATO i UE.
Członkowstwo w UE umożliwiło korzystanie ze środków wsparcia dla regionów mniej rozwiniętych, co ma wpływ na rozwój gospodarczy, a co za tym idzie zwiększenie bezpieczeństwa.
Bezpieczeństwo Polski w coraz większym stopniu jest połączone z bezpieczeństwa całej UE. Ważnym priorytetem dla naszego kraju jest polityka bezpieczeństwa energetycznego. Współpraca z UE wykorzystywana jest również w celu regulacji bezpieczeństwa wewnętrznego (przestępczość zorganizowana, sądownictwo, terroryzm itd.). Istotna jest współpraca dotykająca problemów imigracyjnych. Polska prowadzi intensywną współpracę z wieloma krajami nie należącymi do UE. Do najważniejszych należą Stany Zjednoczone. Owocem tej współpracy jest rozbudowa y i zacieśnianie więzi między USA, a Europą. Istotne są także stosunki z krajami wschodnimi (Litwa, Białoruś, Ukraina) i zwiększanie ich udziału w polityce międzynarodowej
Częścią polityki zagranicznej są też dobre relacje z państwami sąsiednimi - z wieloma naszymi sąsiadami i partnerami dążymy do ustanowienia i realizacji partnerstwa strategicznego. Dużym zainteresowaniem Polska darzy państwa Europy Wschodniej, z którymi pogłębiamy stosunki w ramach sojuszu z NATO oraz UE. Relacje Rosji z Zachodem są istotnym czynnikiem oddziałującym na obronność Polski, regionu i Europy. Odnowa mocarstwowa Rosji kosztem jej otoczenia oraz wzmocnienie się jej konfrontacyjnej polityki, przykładem jest konflikt z Ukrainą, niekorzystnie rzutuje na stan bezpieczeństwa w regionie w tym także bezpieczeństwa RP. Stosunki polsko - rosyjskie były i są trudne. Znaczenie odgrywa tu położenie geopolityczne Polski i jej przynależność do struktur zachodnich. Duże znaczenie mają też bariery psychologiczne we wzajemnych kontaktach. Polska mając bogatą historię oraz spory potencjał aspiruje do odgrywania ważnej roli w regionie. W oczywisty sposób koliduje to z pozycją Rosji. Wydaje się, że na polską politykę zagraniczną zbyt duży wpływ ma rys historyczny oraz zbyt daleko idące ambicje. Źródła obecnego kryzysu leżą więc po obu stronach. W najbliższym czasie nie widać przesłanek, które tworzyłyby możliwość dużej poprawy wzajemnych stosunków.
Prawdopodobieństwo agresji zbrojnej na terytorium Polski określone jest jako niewielkie, jednak nie można wykluczyć użycia siły w sąsiedztwie. W czasach kryzysu partykularne interesy państw będą zwyciężać nad interesami wspólnotowymi. Do zagrożeń, które wpływają na bezpieczeństwo narodowe Polski, należą terroryzm, rozprzestrzenianie broni masowego rażenia, zagrożenia w cyberprzestrzeni przestępczość zorganizowana. Może dojść także do osłabienia systemu Narodów Zjednoczonych i reżimu kontroli zbrojeń. Poważnym wyzwaniem jest zapewnienie dostępności dostaw surowców energetycznych. Słabą stroną polskiego systemu bezpieczeństwa jest system obrony cywilnej oraz niski poziom kompetencji obronnych polskiego społeczeństwa Rozwój sytuacji międzynarodowej wskazuje, że nie można całkowicie wykluczyć wystąpienia zagrożeń o charakterze militarnym. Zrównoważone umiędzynarodowienie i usamodzielnienie Polski w zakresie bezpieczeństwa oznacza de facto większą niż dotychczas koncentrację na zapewnieniu samodzielności obronnej oraz utrzymaniu gotowości, zdolności i determinacji do samodzielnego zapewnienia obrony państwa przed ewentualną agresją zewnętrzną. Umiejscowienie interesów sojuszników w Polsce zwiększa szansę uzyskania wsparcia w sytuacji, gdyby ich interesy zostały zagrożone.
Polski system bezpieczeństwa przez ostatnie lata ulegał restrukturyzacją i modyfikacjom. Stało się tak za sprawą powiększających się potrzeb oraz pojawiania się różnych zagrożeń dla kraju. Wejście Polski do Unii Europejskiej oraz NATO było i jest wielką możliwością rozwoju systemu bezpieczeństwa. Kilka zmian nastąpiło również w środku kraju (reformy, zmiany przepisów prawnych, reorganizacje itp.). Wszystkie te działania miały wpływ na budowanie sprawnie działającego systemu dającego Polsce i jej obywatelom gwarancję bezpieczeństwa na coraz wyższym poziomie. Pamiętać trzeba, iż skuteczne i sprawne działanie takiej struktury uzależnione jest od wielu przede wszystkim od harmonijnego funkcjonowania instytucji, urzędów i organów państwa.
Bezpieczeństwo zewnętrzne Polski jest obecnie narażone na wiele zagrożeń pozamilitarnych. Obecne skłonności skłaniają do wysnucia tezy o powolnym zaniechaniu konwencjonalnych wojen z frontem i armią. W XXI wieku istnieje ryzyko zagrożeń politycznych, ekonomicznych, ekologicznych, terrorystycznych i kulturowych, które choć początek mogły mieć w innym państwie mogą swoimi skutkami dotknąć Polski. Rząd RP zaistniałe problemy związane z utrzymaniem bezpieczeństwa zagranicznego powinien rozwiązywać przy wsparciu UE i NATO. Nie należy jednak zupełnie odstąpić od dążeń do umacniania i rozwijania własnych Sił Zbrojnych i systemów reagowania na kryzysowego. Dla bezpieczeństwa zewnętrznego Polski ważne jest podejmowanie wojskowej współpracy zagranicznej i kreowanie wspólnych formacji wojskowych. Szczególne znaczenie ma fakt położenia geopolitycznego Polski w korytarzu euroazjatyckim - obszarze strategicznie istotnym dla dominacji na kontynencie i na świecie. Czyni to z Polski obszar ważny pod względem geopolitycznym i stwarza nowe zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa zewnętrznego w XXI wieku.
Podsumowując, Rzeczpospolita Polska musi brać pod uwagę wiele wariantów zagrożeń bezpieczeństwa zewnętrznego, których w obszarze regionalnym i ponadregionalnym nie brakuje.
(ogólny kierunek OK. - należy w kontekście tytułu podrozdziału całkowicie wyeliminować wszystko co dotyczy założeń bezpiecznego wewnętrznego, rozszerzyć elementy Natowskie, marginalnie wspomnieć o Trójkącie Weimarskim, Grupie Wyszehradzkiej , Radzie Państw Morza Bałtyckiego czy trójstronnej współpracy Polski, Danii i Niemiec)
2.1 Zakres i formy współdziałania Polski z NATO
Starania Polski o uzyskania członkostwa w NATO wynikały przede wszystkim z negatywnych doświadczeń historycznych. Jednakowo tych związanych z II wojną światową, jak i tych powojennych. Uznanie, że NATO jest po klęsce komunizmu jedynym sprawnie działającym Sojuszem militarnym. Po rozwiązaniu Układu Warszawskiego, Polska rozpoczęła działania dyplomatyczne mające przybliżyć nasz kraj do członkostwa w NATO. Wymagało to jednak wielkich nakładów finansowych na restrukturyzację armii, przede wszystkim na dozbrojenie w sprzęt odpowiadający kryteriom NATO. Od początku obecności naszego kraju w Sojuszu, NATO stanowi dla nas istotny instrument dla realizacji nie tylko naszych narodowych interesów lecz także interesów społeczności międzynarodowej podejmującej działania ukierunkowane na rozwiązanie współczesnych problemów bezpieczeństwa. Dlatego też członkostwo RP w NATO znajduje wyraz w zaangażowaniu naszego kraju we wszystkie zagadnienia stanowiące przedmiot zainteresowania Sojuszu Północnoatlantyckiego mające na celu zapobieganie oraz rozwiązywanie sytuacji kryzysowych.
Sojusz Północnoatlantycki jest dla Polski najważniejszą formą współpracy wielostronnej w polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczeństwa oraz filarem stabilności na kontynencie, a także główną płaszczyzną stosunków transatlantyckich. Priorytetem pozostaje zwiększanie zdolności NATO do pełnienia jego podstawowych funkcji - zbiorowej obrony oraz tworzenia płaszczyzny konsultacji międzysojuszniczych w razie zagrożenia. Polska w pełni popiera wszechstronny rozwój potencjału Sojuszu w zakresie zapobiegania kryzysom oraz prowadzenia operacji stabilizacyjnych. Uznaje również potrzebę doskonalenia zdolności Sojuszu do zwalczania zagrożeń nietradycyjnych, w tym spowodowanych przez terroryzm i inne zagrożenia asymetryczne oraz niebezpieczeństw wynikających z proliferacji broni masowego rażenia. Polska opowiada się za kontynuowaniem transformacji wojskowej NATO. Popiera selektywne zaangażowanie w misje stabilizacyjne na obszarze pozaeuropejskim, jednak pod warunkiem zachowania przez Sojusz wiarygodnego potencjału i pełnej zdolności do zbiorowej obrony państw członkowskich, jak również uwzględnienia wpływu pozaeuropejskiej aktywności NATO na przebieg, tempo oraz koszty modernizacji i transformacji sił zbrojnych sojuszników, w tym Polski.
Współpraca obronna z niektórymi członkami Sojuszu jest istotnym elementem procesu osiągania przez Polskę wymogów członkostwa w NATO. Jej zaletą było to, że umożliwiła wyjście poza ofertę Sojuszu jako instytucji, gdy jeszcze nie zapadły określone decyzje co do rozszerzenia. Stosunki takie, powiązane i rozwijane z państwami NATO opierają się na różnorodnych podstawach formalnoprawnych. Najczęściej są to obustronne porozumienia o współpracy militarnej zawierane przez resorty obrony, deklaracje o współdziałaniu lub dodatkowe regulacje w poszczególnych dziedzinach areny wojskowej. Współpraca ta kontrolowana jest przez istniejące w Polsce stanowiska państw sojuszniczych. Szczególnym praktycznym przykładem współpracy bilateralnej Polski z państwami NATO są istniejące i powstające związki bliźniacze Wojska Polskiego i jednostek francuskich, niemieckich oraz luksemburskich.
Polska zawsze była i pozostaje orędownikiem polityki "otwartych drzwi" Sojuszu Północnoatlantyckiego. W naszej opinii jest to element wnoszący istotny wkład w poszerzenie strefy stabilności i bezpieczeństwa w Europie oraz zwiększający zdolności NATO do stawienia czoła wyzwaniom XXI w. Dlatego też chętnie służymy radą oraz uczestniczymy we wspólnych przedsięwzięciach mających na celu przybliżenie państwom kandydującym struktur oraz mechanizmów Sojuszu. Polska brała też udział w opracowywaniu Planu Działań na rzecz Członkostwa w NATO (Membership Action Plan), a obecnie aktywnie uczestniczy w jego implementacji. Od początku lat dziewięćdziesiątych Sojusz konsekwentnie realizuje politykę "otwartych drzwi" wobec tych krajów, które gotowe są przyjąć i przestrzegać zawarte w Traktacie Północnoatlantyckim zasady oraz deklarują wolę udziału we wspólnych wysiłkach na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności obszaru euroatlantyckiego.
Możliwości udziału polskich udziałowców w przetargach organizowanych przez Sojusz w ramach Programu Inwestycyjnego NATO w dziedzinie bezpieczeństwa (co oznacza ten fragment)
Program Inwestycyjny NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa ma na celu wspólne finansowaniu przedsięwzięć powiązanych z rozbudową, restrukturyzacją i remontami infrastruktury wojskowej Sojuszu. Program NSIP (należy rozwinąć skrót) jest uważany za jedno z najważniejszych osiągnięć NATO oraz symbol efektywnego podziału ról ryzyka i odpowiedzialności państw członkowskich Sojuszu w ramach wspólnej obrony obszaru północnoatlantyckiego. Zgodnie z obowiązującymi w NATO procedurami do przetargu przystąpić mogą tylko ci przedsiębiorcy, którzy zostali zgłoszeni przez odpowiedni organ rządowy (w przypadku Polski jest nim Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej) oraz uzyskali tzw. deklaracje uprawnienia wystawioną przez wspomniany organ rządowy (deklaracja ta zawsze dotyczy konkretnego projektu inwestycyjnego) oraz zostali zgłoszeni, w przypadku Polski, przez resort gospodarki, pracy i polityki społecznej do udziału w ogłoszonym przetargu. Dla Sojuszu wspomniana deklaracja stanowi swoistą gwarancję, że zainteresowana firma jest w sensie finansowym, profesjonalnym i technicznym zdolna do realizacji przedsięwzięcia, którego dotyczy przetarg.
Członkostwo Polski w najpotężniejszym sojuszu wojskowym na świecie dało Polsce nie tylko gwarancje bezpieczeństwa w postaci art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego, ale doprowadziło również do wzrostu pozycji i znaczenia Polski na arenie międzynarodowej. Konieczność dostosowania do standardów NATO, udział polskich żołnierzy w misjach oraz ćwiczeniach i szkoleniach z żołnierzami z innych państw Sojuszu spowodowały, iż nasze Siły Zbrojne osiągnęły wysoki poziom interoperacyjności (zdolności do współdziałania) z innymi wojskami sojuszniczymi. Nasz wkład i zaangażowanie w prowadzenie działań NATO sprawiły, że staliśmy się wiarygodnym partnerem, zarówno dla sojuszników, jak i państw trzecich.
Przystąpienie Polski do NATO spowodowało konieczność dostosowania Sił Zbrojnych RP do standardów NATO. Znacząco przyśpieszyło to proces ich transformacji (wprowadzenie cywilnej kontroli nad armią, zapoczątkowanie reformy struktury organizacyjnej i modernizacji technicznej, profesjonalizacja). Członkostwo Polski w Sojuszu wiąże się z opłacaniem składki do budżetów NATO: wojskowego (finansuje struktury dowódcze NATO i ich udział w operacjach i misjach Sojuszu), cywilnego (pokrywa funkcjonowanie Kwatery Głównej NATO) oraz do sojuszniczego programu NSIP (Program Inwestycji NATO w Dziedzinie Bezpieczeństwa, finansuje inwestycje infrastrukturalne). Polska jest beneficjentem programu NSIP. W latach 1999-2013 wkład Polski do budżetu tego programu wyniósł około 900 mln zł, z kolei środki z budżetu NSIP zainwestowane w naszym kraju w ciągu 15 lat członkostwa w Sojuszu wyniosły około 1,4 mld zł. Oznacza to różnicę w wysokości około 0.5 mld zł. W Polsce z budżetu NSIP realizowana była m.in. modernizacja lotnisk, składów paliwowych i baz morskich, budowa stanowiska dowodzenia systemem obrony powietrznej, budowa systemu rozpoznania radiolokacyjnego dalekiego zasięgu, przygotowanie systemu łączności dla Marynarki Wojennej.
Wraz ze wzrostem potencjału Sił Zbrojnych RP wzrasta także siła wpływu naszego kraju w Sojuszu. Równocześnie rosną także zobowiązania, dlatego, Polska powinna stać w pierwszym szeregu państw natowskich będąc w gotowości do wspierania bezpieczeństwa terytorialnego sojuszników. Jednak w kontekście poczynań wojskowych poza granicami NATO, np. w Iraku, priorytetem dla Polski powinna być zawsze obrona własnego terytorium, a działania zagraniczne uzależnione powinny być od poczucia własnego bezpieczeństwa.
Podrozdział w aktualnym stanie nie do przyjęcia - widzę dwa rozwiązania:
Uzupełnić o obszary współdziałania dotyczące procesu podejmowania decyzji, planowania obronnego, planowania operacyjnego, planowania cywilnego oraz udziału w misjach NATO,
Zmienić tytuł podrozdziału w kontekście tytułu pracy np.: Rola NATO w polityce bezpieczeństwa - w którym należałoby na podstawie artykułów z przesłanego materiału wybrać elementy dotyczące polityki bezpieczeństwa zakończone rolą NATO w misjach pokojowych i stabilizacyjnych.
Proszę przemyśleć i wybrać wariant.
2.3. Siły Zbrojne RP jako element polityki bezpieczeństwa zewnętrznego
Bezpieczeństwo zewnętrzne państwa - to jeden z dwóch aspektów (typów) bezpieczeństwa państwa, oznaczający stan rzeczy, zbiór różnego rodzaju okoliczności zachodzących w jego otoczeniu (w środowisku międzynarodowym), charakteryzujący się brakiem negatywnych oddziaływań innych podmiotów, pozwalający na stabilny i harmonijny jego rozwój (funkcjonowanie), to stan i proces zabezpieczenia wartości i interesów państwa przed czynnikami zewnętrznymi.
Niewątpliwie w uproszczonym ujęciu tak bezpieczeństwo zewnętrzne, jak i bezpieczeństwo wewnętrzne mogą być rozpatrywane jako odrębne obszary problemowe. Jednakże uwzględniając ścisły związek między zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi aspektami bezpieczeństwa (wyzwania, zagrożenia, podejmowane środki zaradcze), który dotyczy wielu dziedzin funkcjonowania państwa, należy przyjąć, że obydwa typy - w równym stopniu ze względu na treść i czynniki sprawcze - w jakimś zakresie są lub mogą być ze sobą ściśle powiązane.
Wykorzystanie sił zbrojnych w celu udzielenia władzom cywilnym pomocy na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom państwa, była i jest jednym z podstawowych elementów organizacji bezpieczeństwa narodowego. Dzieje się tak przede wszystkim w sytuacjach, kiedy zorganizowane konstytucyjnie służby i instytucje nie są w stanie samodzielnie realizować założonych przez nie zadań, zwłaszcza, gdy do określonych niebezpieczeństw dochodzi w sposób nagły i niespodziewany. Czasami także dochodzi do wykorzystania wojska w chwili, gdy inne siły nie są w stanie sprostać oczekującym na nie zadaniom, a czasami nawet nie są w stanie ich wykonać.
Siły zbrojne są jednym z najważniejszych i podstawowych narzędzi bezpieczeństwa narodowego, bez których kraj nie mogłoby realizować swojej fundamentalnej misji, a w szczególności zapewnienia bezpieczeństwa fizycznego oraz bezpieczeństwa mienia swoich obywateli, jak również obronę możliwości rozwoju państwa. Siły Zbrojne są wyspecjalizowanym organem państwa przeznaczonym do ochrony i obrony jego interesów przez możliwość zastosowania przemocy zbrojnej. Są wykorzystywane jako czynnik odstraszania przed agresją lub do prowadzenia walki zbrojnej. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej w artykule 3 mówi, iż Siły Zbrojne RP stoją na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego oraz jego bezpieczeństwa i pokoju. (to jest bezpieczeństwo wewnętrzne)
Funkcja zewnętrzna armii oznacza udział wojska w kształtowaniu polityki mającej na celu umacnianie bezpieczeństwa państwa i suwerenności międzynarodowej, gdzie stanowi obok dyplomacji jedno z narzędzi polityki bezpieczeństwa.
Rola ta jednak na przełomie XX i XXI w. przeszła wyraźną przemianę, którą determinowały zmiany polityczne zachodzące na świecie. Zanik istniejącego w okresie zimnej wojny ryzyka wynikającego z możliwości sporu na skalę masową oraz zaistnienie nowych wyzwań w postaci globalnego terroryzmu i konfliktów lokalnych zainicjował reorientację strategicznej misji wojska wynikającej z działań na rzecz utrzymania samodzielności międzynarodowej i obronnej, czy integralności terytorialnej. Postępowanie na rzecz obrony przed klasyczną inwazją militarną (fizycznym zajęciem terytorium państwa przez siły agresora zewnętrznego) stały się elementem mniej istotnym lub zmieniły swoją skalę, ustępując obronie terytorialnej przed zagrożeniem.
Armia współcześnie staje się elementem obrony strategicznych interesów kraju, co należy rozumieć poprzez dążenie do zapobiegania konfliktom z dala od granic, jak i zmierzanie do realizacji określonych celów ekonomicznych i politycznych.
W nowym obszarze wypełniania funkcji zewnętrznej, określanym innymi rodzajami wyzwań, maleje się również znaczenie wojsk narodowych. Zjawisko to, określane jest mianem internacjonalizacji siły militarnej, charakteryzuje:
wielopodmiotowość strony zaangażowanej w działania militarne (koalicyjny charakter działań),
transnarodowość celów działania
bezstronność działań zbrojnych,
sprzężenie operacji sił zbrojnych z działaniami politycznymi
wzrastająca rola pozamilitarnych środków i sposobów realizacji zadań sił zbrojnych.
Siły Zbrojne RP uczestniczą również w stabilizowaniu sytuacji międzynarodowej. Są one w gotowości do udziału w międzynarodowych, połączonych operacjach stabilizacyjnych, pokojowych oraz humanitarnych poza terytorium państwa. W celu efektywnego wykonywania tego typu zadań powinny one mieć zdolności operacyjne, które zatwierdzą znaczący udział w misjach reagowania kryzysowego prowadzonych przez NATO i UE oraz wsparcie tego typu operacji organizowanych przez ONZ. Siły Zbrojne RP będą podtrzymywać dwustronną i wielostronną współpracę militarną ze wszystkim zainteresowanymi partnerami, a zwłaszcza państwami sąsiedzkimi.
Udział Sił Zbrojnych RP w operacjach poza granicami państwa jest istotnym instrumentem polskiej polityki zagranicznej, warunkującym także funkcjonowanie i rozwój sił zbrojnych. W ostatnim dziesięcioleciu Polska była zaangażowana militarnie w misje i operacje prowadzone przez NATO (PKW SFOR, PKW KFOR, PKW ISAF, „Active Endeavour”, PKW Pakistan, NATO Baltic Air Policing, PKW Irak), Unię Europejską (EUFOR „Althea”, EUFOR RD Congo, MINURCAT, PKW Mali), Organizację Narodów Zjednoczonych (UNDOF, UNIFIL, PKW Sudan, PKW Czad) oraz podejmowane w ramach doraźnie tworzonych koalicji (PKW Afganistan, PKW Irak). Wszystkie te działania przyczyniły się do zdynamizowania procesu modernizacji Sił Zbrojnych RP oraz czyniły z Polski wiarygodnego partnera na forum międzynarodowym. Służyły utrzymaniu spójności, wiarygodności i efektywności sojuszu, który niezmiennie pozostaje zasadniczym filarem bezpieczeństwa Polski. Angażując się w operacje prowadzone przez sojusz, w tym w walkę z międzynarodowym terroryzmem, Polska potwierdza swą pozycję wiarygodnego członka społeczności międzynarodowej, aktywnie uczestniczącego w umacnianiu bezpieczeństwa międzynarodowego. Ponadto demonstruje przywiązanie do zasady sojuszniczej solidarności, która jest fundamentalną zasadą skuteczności NATO.
Odnosząc się do skali zagrożeń, wewnętrznych interesów Polski i sposobów działania potencjalnego przeciwnika Siły Zbrojne RP powinny być siłami uniwersalnymi, o bardzo wysokim stopniu przygotowania bojowego oraz powszechności. Powinny być jednakowo wyposażone w nowoczesną technikę bojową i sprzęt wojskowy. Winny posiadać zorganizowane struktury rozpoznania, dowodzenia, wsparcia i zabezpieczenia logistycznego. Osiągnięcie tego celu nastąpi nie tylko w rezultacie restrukturyzacji technicznej, czy zastępowania jednych konfiguracji organizacyjnych innymi, ale również w wyniku bardzo dużych przemian w kulturze organizacji, jaką są siły zbrojne. Współpraca z sojusznikami i koalicjantami da możliwość wdrożenia najlepszych rozwiązań w tej dziedzinie funkcjonujących na świecie.
Proszę uzupełnić o wybrane elementy z Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Z 2014 pkt. 73-77, ew. elementy 117 oraz Strategii Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022 - są w Internecie.
Bibliografia
Pozycje zwarte i periodyczne
Akty prawne i dokumenty
Strony internetowe (proszę bibliografię podzielić wg proponowanego układu i poprawić zgodnie z ostatnim Seminarium)
1. A. Targowski, Obrona Polski dziś i jutro, Warszawa, 1993
2. G. Kucharczyk, Mała historia polskiej myśli politycznej, Dębogóra, 2007
3. J. Kaczmarek, A. Skowroński, NATO Europa Polska, Wrocław, 1998
4. M. Wągrowska, Polska - NATO traktaty, gwarancje, zobowiązania, Warszawa, 1999
5. B. Balcerowicz, Sojusz a obrona narodowa, Warszawa 1999
6. B. Balcerowicz, Siły zbrojne w państwie i stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2006.
7. J. Borkowski, Słownik terminów z zakresu psychologii dowodzenia i zarządzania, AON, Warszawa, 2000
8. W. Pokruszyński, Teoretyczne Aspekty Bezpieczeństwa, Wyższa szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi, Józefów, 2010
9. J. Pawłowski, Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Wydanie drugie, Warszawa, 2002
10. A.Rotfeld, NATO: 2020: zapewnione bezpieczeństwo, dynamiczne zaangażowanie, PISM, Warszawa, 2010
11. J. Stańczyk, Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, ISP PAN, Warszawa, 1996
12. M. Marszałek, Operacje reagowania kryzysowego NATO, Delfin, 2014
13. D. Kozerawski red. Nauk, Wojsko Polskie w międzynarodowych operacjach pokojowych i stabilizacyjnych, AON, Warszawa, 2011
14. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Obrony Narodowe, 15 lat Polski w NATO, Kancelaria Senatu Warszawa, 2014
15. R. Czulda, R. Łoś, J. Reginia - Zacharski, red. nauk., NATO wobec wyzwań współczesnego świata, Instytut Badań nad Stosunkami Międzynarodowymi w Warszawie, Uniwersytet Łódzki, Warszawa - Łódź, 2013
ARTYKUŁY PRASOWE I NAUKOWE:
16. M. Jędrzejko, NATO - kilka słów o historii: Polska w NATO, Warszawa, 1998
17. H. Szumski, Bilans funkcjonowania sił zbrojnych RP w NATO oraz misji pokojowych, Myśl wojskowa, nr 6, listopad/grudzień, Warszawa, 2000
18. M. Gocuł, Współczesne uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju sił Zbrojnych RP, Kwartalnik Bellona. MON, Warszawa, Nr 1/2014 (676)
19. M. Ciszek, Teoretyczne podstawy bezpieczeństwa
20. J. Czaptowicz, Polityka bezpieczeństwa Polski - między samodzielnością, a europeizacją
STRONY INTERNETOWE:
21. www.mon.gov.pl
22. www.NATO.int
23. www.msz.gov
J. Borkowski, Słownik terminów z zakresu psychologii dowodzenia i zarządzania, AON, Warszawa, 2000, s.7
W. Pokruszyński, Teoretyczne Aspekty Bezpieczeństwa, Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej, Józefów, 2010, s. 8
J. Pawłowski, Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Wydanie drugie, Warszawa, 2002, s.12
R. Kuźniar, Wewnętrzne uwarunkowania polskiej polityki zagranicznej [w:] R. Kuźniar, Krzysztof Szczepanik ,Polityka zagraniczna RP 1989-2002, Warszawa 2002, s. 34-35, P. Żurawski vel Grajewski, Bezpieczeństwo międzynarodowe. Wymiar militarny, Warszawa, 2012, s. 396.
R. Jakubczak, Obrona Narodowa w tworzeniu III Rzeczypospolitej, Warszawa 2003, s. 136.
Autor, tytuł http://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/15-lat-polski-w-nato/polska-w-sojuszu-polnoc/5295,Korzysci-i-inicjatywy.html; dostęp dnia 18.01.2015
J. Stańczyk, Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa, 1996, s. 18.
Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej ( Dz. U. z 2012 r. poz. 461, 1101, 1407, 1445).
M. Gocuł, Współczesne uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju sił Zbrojnych RP
16