Społeczne i kulturowe uwarunkowania psychologii r.7

Czym jest norma, czym patologia?- 3 koncepcje

1. stan naturalny bądź przyrodniczy- determ. Stanem wiedzy

2. postulowany stan rzeczy- np. system prawny go określa

3. wartościowanie i ocena- norma: akceptowane zasady i wartości- podatne na zmiany powodowane przez zmiany społeczne; niepożądane= nienormalne

Patologia jest pojęciem względnym

Bariery społeczne.

- jedne z uwarunkowań patologii

- patologizujący wpływ środowiska- dwojaki:

• bezpośredni- w procesie socjalizacji (bierny-„transmisja” kultury w jednostkę, czynny- „proces stawania się człowiekiem”). Patologiczne- uniemożliwiające jednostce realizację jej indyw. Właściwości

gdy przyjmiemy że czł. Dobry z natury- orientacja krańcowo pozytywna- socjalizacja= łatwy proces rozwojowy; wrodzone tendencje pomagają w łatwej adaptacji ; orient. Skrajnie negat- socjalizacja= walka między społ. A jednostką

Zależnie od rozumienia procesu socjalizacji te same czynniki mogą być spostrzegane jako zapobiegające/ powodujące patologie.

• Pośredni- zab. Są wynikiem życia w określonych układach społ. („zmiana funkcjonowania”) - konflikt następuje gdy jedn. Żyje w kilku syst. Normatywnych na raz, bądź gdy jej normy wcześniej zinternalizowane są sprzeczne z tymi którym w danym momencie podlega. Inny konflikt to konflikt ról.

Depersonalizacja- jednostka działa w sposób niezgodny z jej indyw. Właściwościami

Tożsamość społeczna- poczucie przynal. Do gr. Własnej

Izolacja społęczna- utrata tożsamośći społ.

Alienacja- coś(ktoś) staje się z jakichś powodów obce-> separacja (z powodu czyichś cech, bądź wykonywanych aktywności). Czynniki ja wywołujące:

- utrata kontroli nad przebiegiem zjawisk (aspekt obiektywny-np. gdy zadanie jest za trudne, aspekt subiektywny- przekonanie jedn. Że nie potrafi kontrolowac własnych działań.

Anomia- przekształcenie bądź zanik warości kult.- Merton.

Bariery społ.- wszystkie czynniki które utrudniają rozwoj, bądź stwarzają niekorzystne warunki do jego prawidłowego przebiegu.

Depersonalizacja

- Festinger- czł. Grupy przestaja odbierać innych jako członków grupy i czują że gr. Też nie wyodrębnia w nich konkret. Jednostek - zjawiska zwiane z depersonalizacją: rozproszenie odpowiedzialności, anonimowość (os anonimowe szybciej ruszały na pomoc bo nie obawiały się „wyjść na głupka”, facylitacja społeczna; badania Watsona- większe okrucieństwo w bitwie gdy maski, malowane twarze itp., rozproszenie (dyfuzja) odpowiedzialności

Alienacja

-M.Seeman- 5 wariantów alienacji:

1. bezradność (bezsilność)- poczucie utraty kontr. Nad zdarzeniami

2. brak/ utrata znaczenia- sensu życia

3. brak lub zanik norm

4. izolacja

5 . obcość wobec samego siebie- gdy działalność jedn. Jest stricte instrumentalna, nie realizuje jej wewn. Potrzeb.

M. Rose rozumie alienacje jako przeciwieństwo społ. Zintegrowania. (wyst. Rzadziej wśród liderów, ale wśród „mas” też jest rzadkie.

J.Miluska- na alienacje składa się „syndrom sytuacji alien”- szczeg. Silny wpływ alien. Na jedn. Schizotymiczne, neurotyczne, niepewne, lękliwe. Wg. Częstotliwości pojawiania obiektami alienacji staja się kolejno: władza, społeczeństwo, ja, inni ludzie. Nasilenie syt. Alienującej powoduje wzrost lęku.

Rola płci- kob. Częściej separują się od innych, ale w syt. Alien. Są bardziej skłonne do współpracy z innymi osobami..

Może mieć korzystne następstwa, być koniecznym krokiem na drodze podejmowania nowych działań, wypracowania nowej perspektywy- wówczas nie prowadzi do narastania Emo. Negat.

Anomia

Miluska- obiekt. Rozbieżność uznawanych wartości i możliwości ich realizacji

Parsons- brak równowagi między oczekiwanym (czy pożądanym) a uzyskiwanym.

Berry- występuje gdy normy społ. Są osłabione

Skłania do wątpliwości czy Reg. w ogóle istnieją i kto, lub co je stanowi

-Merton- rozbieżność celów i norm (społ. Aprob. Sposobów realizacji celów)

Merona typologia reakcji na anomie (adaptacji do anomii)- 5 sposobów adaptacji:

1. konformizm- jedyny aprobow. Społ sposób postępowania, inne= zachowania dewiacyjne

2. innowacja- gdy cele ważniejsze niż normy-> przestępczość ubogich

3. rytualizm- rezygnacja z celu, przestrzeg. Norm -> hiperkonformizm, rutyna

4. wycofanie- odrzucenie i celów i norm-> alkoholicy, narkomani, włóczędzy itp.

5. bunt-> odrzucenie norm, realizacja celów, możliwość tworzenia nowych struktur

Konflikt ról społ

Rola- „funkcja jaką jedn. Realizuje zajmując określoną pozycję w obrębie określonego kontekstu społ.” Konflikt- gdy jedn. Napotyka na wzajemnie sprzeczne wymagania w odniesieniu do poszczeg. Ról, lub konflikt wewnątrz roli- gdy jedn. Miała inne względem jej oczekiwania, brak jasności wymogów z nią związanych- np. gdy nastapiła zmiana obyczajów

Konflikt ról może być do pewnego stopnia tolerowany, a dopiero po przekroczeniu owego progu prowadzi do zmian w zachowaniu.

-Secord, Backman- istotę ról społ. Stanowia oczekiwania- w rel. społ pozwalają one przewidywać zachowania innych, pełnią funkcje normatywne

Zapeniają płynny przebieg interakcji - regulują zachowania obu stron w niej uczestniczących- tworzą system powiązanych ze soba ról. Wg secorda i backmana aktor spostrzega role jako- prawa bądź przywileje, a w roli partnera widzi zobowiązanie do funkcjonow. W określony sposób. Role partnerów interakcji są od siebie wzajemnie uzależnione

Zakłócenia w realizacji roli własnej- gdy role stają się wyłącznie powinnością, nabierają waloru normatywnego. Secord i backaman kładą nacisk na zewn. Źródła konfliktów w systemach ról (te zewn źródła to czynniki i procesy społ przez które tworzymy błedne oczekiwania względem praw i zobowiązań związanych z rolą, oraz wszsytko to co osłabia zobowiązanie do realizacji oczekiwań wobec roli

Konflikt jest tym silniejszy im większe są koszty i zyski związane z realizacja ról

Teoria rozwiązywania konfliktu ról Grossa, Masona i McEacherna

W procesie rozwiązywania konfliktu ról można wyróżnić trzy główne czynniki:

a)względną prawomocność dwóch zbiorów oczekiwań (prawomocność oznacza, że partner jest spostrzeg. Jako mający prawo do pełnienia danej roli, nieprawomocność- gdy spostrzeg. Jako nie mający prawa do pełnienia takiej roli

b) sankcje za niezrealizowanie któregoś z tych zbiorów (sankcje dot. Wzmocnień pozyt/ negat jakie jednostka może otrzymać za zgodne/ niezgodne z normą zachowanie

c) morlaną orientację osoby działającej (aktora) (wyróżnili 3 orient. Moralne: 1) orient. Moralna 2)orient oportunistyczna 3) morlano- oportunist

Gdy pojawia się konflikt ról to najw. Rolę odgrywa rodzaj orientacji moralnej-> określa jak osoba rozwiąże konflikt- bardziej czy mniej kompromisowo (oportunista przedkłada sankcje nad prawomocność, os. O orient. Moralnej prawomocność ponad sankcje, a o orient oport- moral bierze oba pod uwage

Tożsamość

3 rodzaje:

• indywidualna- samookreślenie siebie przez jednostke. Zgodnie z Eriksonem kształtuje się burzliwie w procesie dorastania- groźba wytworzenia „negatywnej tożs”- młodociani przestępsy, narkomani. A zdaniem White'a kryzys przypada na środk. Okres życia i ma związek ze spadkiem satysfakcji z pełnienia ról

• grupowa (społeczna)- wyobrażnie jednostki jaka jest na podst. Tego do jakich grup należy i nie należy. Tajfel- tożs. Grupowa: kategoryzacja społ umożłiwa tworzenie porównań społ. Jednostka może dokonać reinterpretacji pewnych właściwości gr. Tak aby z przynależności do niej czerpać jak najwięcej pozytywów. -> to jest możliwe, gdyz gratyfikujące właściwości danej gr. Nie są stałe, lecz zmieniaja się w trakcie porównań z innymi gr. Zachowania międzygr.podlegają zdaniem Tajfela silnym przeobrażeniem w trojakiego rodzaju syt, których wspólnym elementem jest to, że przewija się w nich wszystkich wątek społecznej rywalizacji (rywalizacji związanej czy to z dobrami mater, czy też z porównawczo- społ aspektami tożs. Społ): 1.syt źle społ określonej gr 2.gr. traktowane w danym momencie jako dominujące 3.syt.gr. traktow w danym momencie jako niższa

• etniczna (kulturowa)-definiowana przez m-ce urodzenia, pochodzenie

Tożsamość społ może być traktowana jako dość czuły barometr społ sytuacji jednostki (bedącej członkiem gr)- z jednej strony, z drugiej zaś- jako mechanizm przekładający indyw. Przesłanki funkcjonowania na działania społeczne

Te same zjawiska można traktowac jako blokady bądź jako facylitatory i wartościować je negat lub pozytywnie w zależn. Jaki punk widzenia wybierzemy.

---