styl.
Styl, sposób ukształtowania wypowiedzi polegający na wyborze, konstrukcji i określonej interpretacji materiału językowego, uwzględniający założony przez wypowiadającego się cel, a także różne okoliczności związane z wypowiedzią.
O stylu mówimy najczęściej wtedy, gdy język wypowiedzi wykazuje pewne cechy odrębne w stosunku do mówienia standardowego, nie nacechowanego (styl indywidualny) bądź podporządkowuje się pewnym normom stylistycznym (styl typowy). W pierwszym przypadku chodzi o styl dzieła literackiego bądź styl autorski, w drugim m.in. o styl gatunku literackiego, prądu, epoki oraz o style funkcjonalne (poza twórczością literacką).
W różnych odmianach stylu artystycznego łączą się m.in. styl indywidualny i typowy, ulegając działaniu funkcji estetycznych i ekspresywnych.
Wyróżnia się m.in. rodzaje stylów:
1) kwiecisty - odmiana stylu ozdobnego, nadużywająca figur retorycznych, występująca m.in. w okresie baroku.
2) makaroniczny, pełen tzw. barbaryzmów oraz często wplatanych do tekstu zwrotów i wyrażeń obcojęzycznych, kiedyś łacińskich, dziś - angielskich.
3) naukowy, traktowany jako funkcjonalna odmiana języka literackiego, stosujący wiele pojęć abstrakcyjnych i terminów fachowych.
4) retoryczny, wykształcony w starożytnym Rzymie, zwłaszcza na użytek mówców (oratorów), i wywierający wpływ na sposób wypowiadania się warstw wykształconych, a także na twórczość literacką. Cechowała go klarowność oraz m.in. ozdobność (kwiecistość), wzniosłość, patos, dowcip.
5) urzędowo-kancelaryjny - funkcjonalna odmiana języka literackiego, służąca zinstytucjonalizowanym kontaktom w stosunkach międzyludzkich i relacjach społecznych (publicznych), w dużym stopniu skonwencjonalizowana i schematyczna, pełna oficjalnych, utartych zwrotów frazeologicznych, w znacznej mierze bezosobowa, np. w formułach oznaczających zakaz lub nakaz: Palenie wzbronione, Nie deptać trawników. Pojęcie stylu odnosi się również do utworów muzycznych i dzieł sztuki plastycznej (np. malarstwa, rzeźby).
język.
Język, mowa artykułowana i skodyfikowana zgodnie ze ściśle określoną konwencją (zasadą). Kodyfikacja polega na uściśleniu znaczeń dźwięków lub gestów, nadaniu im konkretnych znaczeń odnoszących się do bytów i zjawisk otaczającego człowieka świata, potrzeb, odczuć i uczuć.
Elementarnymi jednostkami wyartykułowanego i skodyfikowanego języka są:
- słowo, określenie czynności, stanu, potrzeby, woli.
- imię, określenie siebie i innych bytów, przedmiotów i idei.
- przymiot (epitet), uściślenie pozwalające wyodrębnić to, co jest jednostkowe z różnorodności słów lub imion odnoszących się do tej samej grupy.
W zależności od artykulacji rodzaju mowy rozróżniamy języki:
- głoszony, podstawą którego jest głos ludzki i skodyfikowanie jego dźwięków (głosek, akcentów itp.).
- gestu lub postawy, gdy kodyfikacji znaczeniowej podlegają ruchy rąk lub ciała - język migowy, język tańca, baletu.
- muzyki, gdy kodyfikacji podlegają brzmienia dźwiękowe nadawane przez człowieka przedmiotom lub dźwiękom wydobywanym z siebie (gwizd).
Ustalone zasady artykulacji są zabezpieczane przez tradycję i opisy gramatyczne.
Język jest narzędziem porozumiewania się, przekazywania informacji o potrzebach, stanach emocjonalnych, wrażeniach i odczuciach oraz innych bytach i zjawiskach, w formie komunikatu pozwalającego się porozumieć nadawcy z odbiorcą. Język jest narzędziem opisywania świata i siebie, ustalania prawdy - poznania, projektowania przyszłości i przechowywania informacji o przeszłości. Jest tworzywem świadomości i jej wyrażeniem - sposobem ujęcia i rozwoju myśli.
Język jest tworzywem informacji, kultury i sztuki. Możność porozumiewania się za pomocą danego języka jest zależna od stopnia wtajemniczenia w znaczenie kodów tych, z którymi pragniemy się porozumieć, lub którzy pragną się porozumieć z nami za pomocą danego typu języka.
Poprzez to język może służyć nie tylko ujawnianiu, ale także utajnianiu pewnych informacji przed innymi (metodą utajniania jest takie zakodowanie znaczeń, by było ono zrozumiane tylko przez ściśle określonego adresata komunikatu językowego. Z takim zjawiskiem mamy do czynienia np. w grupach przestępczych - żargon, lub spełniających tajne misje - szyfr).
Hasło opracowane na podstawie Popularnej Encyklopedii Powszechnej