Rozliczenia finansowe

Akredytywa

(dosłownie: uwierzytelnienie) jest to forma płatności w transakcjach handlowych polegająca na zobowiązaniu się banku (bank otwierający akredytywę) na zlecenie klienta (zleceniodawca) do dokonania zapłaty ustalonej kwoty pieniężnej na rzecz osoby trzeciej. (beneficjenta). Zapłata dokonywana jest formie przelewu na wskazany rachunek bankowy (w banku pośredniczącym), po spełnieniu przez beneficjenta określonych w akredytywie warunków.

Akredytywa może stanowić zabezpieczenie dla importera i eksportera zarówno w obrocie krajowym jak i zagranicznym.

ROZRÓŻNIAMY DWA GŁÓWNE TYPY AKREDYTYWY:

1. Akredytywa pieniężna -

jest dokumentem, w którym bank otwierający akredytywę upoważnia inne banki do dokonania wypłaty na rzecz wskazanego w jej treści beneficjanta, do wysokości kwoty i w terminie określonym w akredytywie. Może to być:

• list kredytowy- L/C (ang.letter of credit),

• zlecenie listowne lub telekomunikacyjne

2. Akredytywa dokumentowa - D/C
   (ang. documentary credit) jest zobowiązaniem banku importera do uregulowania eksporterowi należności w zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar.
   

Akredytywa dokumentowa może być otwarta w kraju lub za granicą, w praktyce występują:

• akredytywa importowa - bank w kraju otwiera akredytywę na zlecenie polskiego podmiotu gospodarczego w banku zagranicznym na dobro zagranicznych dostawców,

• akredytywa eksportowa - otwierana w banku zagranicznym na dobro przedsiębiorcy krajowego.

Z punktu widzenia banku akredytywy możemy podzielić na:

• własne - akredytywa własna oznacza pełne finansowe zaangażowanie się banku jako banku "otwierającego" akredytywę.

• obce - przy akredytywie dokumentowej obcej, bank działa na zlecenie banku "otwierającego" jako bank "awizujący" akredytywę eksporterowi bez zobowiązania ze swojej strony.

UCZESTNICY:

zleceniodawca (kupujący), który zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy dokumentowej,

bank otwierający (bank zleceniodawcy), który podejmuje wobec beneficjenta (eksportera) zobowiązanie, że po spełnieniu przez niego określonych w akredytywie warunków dokona zapłaty na jego rzecz za zgodne dokumenty,

beneficjent akredytywy (sprzedający), na rzecz którego akredytywa została otwarta i który uzyskuje na jej podstawie zapewnienie otrzymania zapłaty po przedstawieniu dokumentów zgodnych z warunkami akredytywy,

bank pośredniczący (bank sprzedawcy), który otrzymuje od banku otwierającego akredytywę i w zależności od roli - awizuje ją beneficjentowi, potwierdza lub negocjuje dokumenty.

Klasyfikację akredytyw można przeprowadzić z punktu widzenia:

• Charakteru treści zobowiązania banku otwierającego akredytywę

• Ze względu na trwałość zobowiązania

• odwołalne

REVOCABLE CREDIT - w ramach której bank otwierający akredytywę zastrzega sobie prawo odwołania lub zmiany zobowiązania.

• nieodwołalne

IRREVOCABLE CREDIT - nie może być odwołana lub zmieniona bez zgody wszystkich zainteresowanych stron.

• Ze względu na rodzaj zobowiązania

• gwarancyjne
  (ang. standhy letter of credit) bank otwierający akredytywę gwarantuje, że zleceniodawca dokona akceptu traty terminowej ciągnionej przez beneficjanta na zleceniodawcę. Bank jednocześnie gwarantuje zapłatę traty w terminie.

• dyskontowe

bank zobowiązuje się do skupu za gotówkę traty terminowej, według jej wartości nominalnej, ciągnionej na zleceniodawcę przez beneficjenta akredytywy.
bank otwierający zobowiązuje się wobec beneficjenta akredytywy, do zapłaty za prezentowane dokumenty, udzielając kredytu zleceniodawcy.

• akceptacyjne

polega na upoważnieniu jej beneficjenta przez bank otwierający akredytywę, do ciągnięcia traty terminowej na ten bank.

• gotówkowe

jest zobowiązaniem banku otwierającego do zapłaty na rzecz beneficjenta w terminie płatności, którym jest termin prezentacji dokumentów zgodnych z warunkami akredytywy.

• Roli banku pośredniczącego

• niepotwierdzone
  w przypadku akredytywy niepotwierdzonej bank pośredniczący przekazuje dokumenty do banku zleceniodawcy (otwierającego) i po uzyskaniu pokrycia , uznaje rachunek beneficjenta kwotą akredytywy pomniejszoną o należne opłaty i prowizje.

• negocjacyjna
  (ang. negotiable letter of credit) rodzaj akredytywy, w której bank pośredniczący ma uprawnienia do negocjacji dokumentów, tj. badania dokumentów i zapłaty za nie beneficjentowi akredytywy.

• awizowana

polegająca na stwierdzeniu autentyczności zlecenia (sprawdzenie podpisów, kodu banku otwierającego akredytywę) przez bank pośredniczący

• potwierdzone

występuje w sytuacji, gdy bank otwierający zleci bankowi pośredniczącemu potwierdzenie akredytywy. Bank potwierdzający akredytywę, podejmuje swoje własne zobowiązanie w stosunku do beneficjenta akredytywy na warunkach określonych przez bank otwierający akredytywę. Oznacza to, że bank samodzielnie dokonuje zapłaty w zamian

za przedłożone dokumenty.

• uprawnień beneficjenta akredytywy

• przenośna

beneficjent na rzecz, którego została otwarta akredytywa może zlecić bankowi przeniesienie całości lub części akredytywy na rzecz osób trzecich (beneficjentów wtórnych).

• nieprzenośna

występuje tylko wówczas, gdy w tekście wyraźnie użyto tego określenia. Może być ona realizowana jedynie na rzecz wskazanego w akredytywie beneficjenta.

• odnawialna (rewolwingowa)

ogólną sumę stawia się do dyspozycji beneficjenta częściami, aż do jej wyczerpania się (w okresie ważności akredytywy i w sposób w niej określony).

• na kryteria techniczno-finansowe determinujące sposób rozliczenia wypłat z akredytyw

• pokryta z góry

bank pośredniczący otrzymuje pieniądze na jej pokrycie wraz z informacją o otwarciu.

• pokryta z dołu

środki są przekazywane po zaprezentowaniu dokumentów. 

• rembursowa

stanowi formę pośrednią pomiędzy akredytywą pokrytą z góry i pokrytą z dołu. Jest to tzw. upoważnienie do rembursu, czyli upoważnienie dla banku pośredniczącego do pokrycia dokonanych w ramach akredytywy wypłat we wskazanym przez bank otwierający banku trzecim - banku rembursującym. Rembursy zlecane są z reguły bankowi w krajach macierzystych danej waluty. Akredytywa rembursowa umożliwia eksporterowi otrzymanie zapłaty w możliwie krótkim czasie i może niekiedy z powodzeniem zastąpić akredytywę potwierdzoną.

• Szczególne rodzaje akredytyw

• typu listu kredytowego L/C (letter of credit)

jej otwarcie za granicą awizuje bank zleceniodawcy bezpośrednio beneficjentowi, bez udziału banku pośredniczącego przesyłając mu tekst akredytywy na specjalnym blankiecie firmowym utrudniającym fałszerstwo. W liście kredytowym bank upoważnia beneficjenta akredytywy do ciągnienia na niego weksla trasowanego i zobowiązuje do wykupienia ciągnionych na niego trat, jeśli będą do nich dołączone dokumenty świadczące o wysłaniu towaru.

• zabezpieczająca "stand-by"

ma charakter gwarancji bankowej, przewiduje poza oświadczeniem beneficjenta stwierdzającym brak zapłaty za dostarczony towar lub usługę ze strony zleceniodawcy, prezentację dokumentów handlowych.

• zaliczkowe

• z czerwoną klauzulą jest to akredytywa ze specjalną klauzulą, wydrukowaną lub napisaną czerwonym kolorem. Upoważnia ona bank pośredniczący do wypłacenia beneficjentowi kreślonej(-nych) kwoty (kwot) zaliczkowo przed przedstawieniem dokumentów, tylko za pokwitowaniem, na rachunek i ryzyko zleceniodawcy. Innymi słowy, w tej akredytywie zleceniodawca (importer) kredytuje eksportera, umożliwiając mu przygotowanie dostawy lub nawet wyprodukowanie towaru. Zaznaczyć należy, że omawiana akredytywa nie jest często stosowana, a jeśli już, to głównie w handlu wełną, bawełną i skórami surowymi.

• z zieloną klauzulą - występuje w niej rzeczowe zabezpieczenie wypłaconej zaliczki np. w postaci cesji kwitu składowego lub zastrzeżenia prawa własności na towarze. Jej nazwa wiąże się kolorem druku, jakim wpisuje się klauzulę zaliczkową do tekstu akredytywy.

• wiązana typu back-to-back

polega na tym, że na podstawie akredytywy otrzymanej przez beneficjenta, bank otwiera nową akredytywę na rzecz innego beneficjenta. Zasadą jest, że wpływy z pierwotnej akredytywy (w której zleceniodawca akredytywy wiązanej występuje jako eksporter) zabezpieczają wypłaty z drugiej akredytywy (w której jej zleceniodawca występuje jako importer). Akredytywa wiązana jest stosowana przy realizacji transakcji reeksportowych, wówczas, gdy akredytywa pierwotna nie jest przenośna.

Zalety i wady akredytywy dokumentowej dla eksportera

Z A L E T Y	W A D Y
E K S P O R T E R
Poprzez nieodwołalność akredytywy jest zabezpieczony przed ryzykiem odstąpienia importera od transakcji, Poprzez możliwość przeniesienia akredytywy na dostawcę towaru może sfinalizować transakcję , nie będąc właścicielem towaru, Poprzez skrupulatne spełnienie wymogów akredytywy, może zapewnić sobie wypłatę przed otrzymaniem towaru przez importera, Bez zgody eksportera nie ma możliwości wprowadzenia zmian w warunkach akredytywy oraz jej anulowania, Na podstawie akredytywy może uzyskać kredyt bankowy na sfinansowanie produkcji lub zakup towarów, Możliwość natychmiastowego sfinansowania transakcji poprzez dyskonto weksla akceptowanego przez importera.	Trudność w skompletowaniu i poprawnym wystawieniu wymaganych dokumentów, Złożony przebieg płatności, Koszty bankowe.

Zalety i wady akredytywy dokumentowej dla eksportera

Z A L E T Y	W A D Y
I M P O R T E R
Zabezpiecza przed nieuzasadnioną wypłatą z akredytywy - przy precyzyjnym sformułowani warunków, Ma możliwość wystąpienia do banku o kredyt na sfinansowanie transakcji, Pewność kontroli bankowej przedłożonych przez eksportera dokumentów, Importer nie musi płacić za towar, dopóki ten znajduje się w „drodze”, Żądanie dokumentów wystawionych przez niezależne instytucje /np. świadectwo jakości, wagi, pochodzenia/ minimalizuje ryzyko otrzymania wadliwego towaru, Możliwość żądania upustu lub odroczenia zapłaty w przypadku, gdy przedstawione przez eksportera dokumenty zawierają usterki.	Nie zabezpiecza go przed ryzykiem nieotrzymania towaru, Blokuje swoje środki finansowe na długi okres lub musi zaciągnąć kredyt, Ponosi koszty bankowe otwarcia akredytywy, Nie ma pewności, że eksporter wywiąże się ze swoich zobowiązań, Nieodwołalność akredytywy powoduje ryzyko handlowe, bowiem towar otrzymany w odległym czasie może stracić na świeżości, atrakcyjności, itp., Importer zostaje przez bank obciążony z tytułu zrealizowanej akredytywy, często przed otrzymaniem zamówionego towaru, Akredytywa nie zabezpiecza importera przed wystarczalnością, fałszerstwem lub brakiem skuteczności prawnej dokumentów, gdyż bank nie ponosi za to odpowiedzialności.

Konosament, morski list przewozowy, świadectwo ładunkowe potwierdzające odbiór określonego ładunku na statek i zobowiązujące przewoźnika do wydania ładunku w porcie przeznaczenia posiadaczowi konosamentu. Jest dokumentem wystawionym przez przewoźnika albo w jego imieniu przez kapitana statku lub inną osobę. Jest rodzajem towarowego papieru wartościowego, który może podlegać obrotowi.

List przewozowy zawiera fizyczny spis inwentarza przesyłanego przy pomocy transportu lądowego, wodnego i powietrznego a także transportu multimodalnego. List przewozowy (z ang. packing slip) zawiera zwykle adres sprzedawcy, adres docelowy, numery referencyjne odbiorcy i dostawcy (np. numer zamówienia czy kod kontraktu), rodzaj przewożonego towaru oraz ilość i cenę jednostkową. W niektórych przypadkach jest potwierdzony certyfikatem zgodności (certificate of confirmity), wystawionym przez wewnętrzną lub zewnętrzną jednostke sprawdzającą/audytową. List przewozowy stanowi niejednokrotnie podstawę dla służb celnych do kontroli i pobierania oplat od wartości przewożonego towaru.

10

---