MASAŻ MEDYCZNY - wykład 5 20.12.2007r.

MASAŻ W ZESPOLE NAPIĘCIA PRZEDMIESIĄCZKOWEGO (ZNP)

1. ocena tkanek - wilgotność, temperatura skóry,

2. palpacyjna ocena występowania zmian tkankowych - napięcie mięśniowe, zmiany łącznotkankowe, tkliwość bólowa,

3. masaż mięśni przykręgosłupowych okolicy L-S i mięśni pośladkowych:

• głaskanie powierzchowne 6x,

• głaskanie głębokie 4x,

• rozcieranie 6x,

• głaskanie głębokie 4x,

• zwijanie poprzeczne 6x,

• głaskanie głębokie 4x.

FAZA WŁAŚCIWA

• zwijanie podłużne okolicy brzegów zewnętrznych kości krzyżowej 8x,

• zwijanie podłużne w okolicy pomiędzy krętarzem większym kości udowej a kością krzyżową 8x,

• głaskanie głębokie 4x,

• rozcieranie (okolicy brzegów zewnętrznych kości krzyżowej oraz okolicy pomiędzy krętarzem większym kości udowej a kością krzyżową) 6x,

• głaskanie głębokie 4x,

• rozcieranie tkanki łącznej (okolica brzegów zewnętrznych kości krzyżowej, podstawy kości krzyżowej, okolicy wzdłuż grzebienia kości biodrowej ) 6x,

• głaskanie głębokie 4x,

• zwijanie tkanki łącznej (okolicy brzegów zewnętrznych kości krzyżowej, podstawy kości krzyżowej, okolicy wzdłuż grzebienia kości biodrowej) 8x,

• głaskanie głębokie 4x.

FAZA UTRWALAJĄCA

• głaskanie powierzchowne grzbietu 6x,

• głaskanie powierzchowne L-S 4x,

• głaskanie eksteroreceptywne brzucha 6x,

• ćwiczenia oddechowe.

LAKTACJA

Aby pokarm powstawał, musi być najpierw skutecznie odprowadzane z piersi.

Każde nieprawidłowe ogniwo tego łańcucha zależności prowadzi do większych bądź mniejszych zaburzeń laktacji i trudności w karmieniu.

Z klinicznego punktu widzenia największe znaczenie mają:

• czynniki umożliwiające sprawny przepływ pokarmu wewnątrz piersi (odruch oksytocynowy),

• skuteczne wyprowadzanie pokarmu z piersi (funkcja ssania u dzieci).

METODYKA MASAŻU

1. część wstępna

1. poinformowanie o celu masażu i przygotowanie niezbędnych pomocy

• jałowe gaziki, przegotowana ciepła woda, odciągacz pokarmowy

2. czynności higieniczno-dezynfekujące masażysty i położnicy: mycie i dezynfekcja rąk, zmycie brodawki sutkowej.

B. część główna

1. faza przygotowawcza

• masaż mięśni obręczy barkowej i okolicy przykręgosłupowej (głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, zwijanie - ok. 5 minut),

• ocena palpacyjna tkliwości bólowej gruczołu piersiowego,

• głaskanie powierzchowne gruczołu od podstawy do centrum 4-6x,

• faza właściwa.

• głaskanie głębokie (do granicy bólu) gruczołu piersiowego 2-4 x,

• zruszanie okrężne gruczołu w stosunku do podłoża 4-8x,

• głaskanie głębokie gruczołu 4-8 x,

• opukiwanie gruczołu ok. 30 sekund,

• głaskanie udrażniające 6-10x,

• faza utrwalająca

• głaskanie głębokie gruczołu 2-4x*

• zruszanie okrężne gruczołu 2-4x,

• głaskanie powierzchowne gruczołu 4-6x,

*ilość powtórzeń uzależniona od stanu klinicznego pacjentki.

C. część końcowa.

1. zmycie sutka, usunięcie wydzielonego pokarmu,

2. odessanie pokarmu przy pomocy odciągacza pokarmowego,

3. instruktaż pacjentki w zakresie higieny gruczołu piersiowego.

DRENAŻ LIMFATYCZNY PO MASTEKTOMII

1. grawitacyjne drenażowe ułożenie kończyny w optymalnym dla chorego zakresie ruchu,

2. ćwiczenia oddechowe

• torem piersiowym z chwilowym zatrzymaniem oddechu na szczycie wydechu w celu stworzenia podciśnienia w klatce piersiowej 2-4x,

• torem przeponowym z chwilowym zatrzymaniem oddechu na szczycie wdechu 2-4x,

• masaż, wykonując:

• ugniatanie wyciskające całej kończyny 2-4x,

• opukiwanie opuszkami palców głównie przyśrodkowej części kończyny 2-4x.

FAZA WŁAŚCIWA

1. masaż drenujący kolejno układ chłonny barku i ramienia, przedramienia i ręki, należy omijać okolicę blizny pooperacyjnej i miejsca napromienione:

• głaskanie powierzchowne naczyń chłonnych okolicy ramienia, barku, łopatki 4-6x,

• rozcieranie powierzchowne opuszkami palców zgodnie z topografią naczyń ramienia 2-4x,

• technika pompowania w okolicy powierzchownych węzłów chłonnych barku 3-5x,

• głaskanie obejmujące całej kończyny 2-4x,

• rozcieranie powierzchowne opuszkami palców okolicy przedramienia i ręki 2-4x,

• technika „pompowania” w okolicy powierzchownych węzłów chłonnych okolicy stawu łokciowego i nadgarstka 3-5x,

• ugniatanie pulsujące skoordynowane z tętnem pacjenta wzdłuż całej kończyny 4-6x.

FAZA UTRWALAJĄCA

1. izometryczne skurcze mięśni ręki, przedramienia i ramienia 2-4x dla każdej grupy - żeby przepchnąć chłonkę,

2. ćwiczenia oddechowe podobnie jak w fazie przygotowawczej torem piersiowym i przeponowym 2-4x,

3. ruchy czynne w stawach kończyny górnej stosownie do możliwości pacjenta 6-10x,

4. wstrząsanie kończyny górnej - do 30 sekund,

• po zakończonych zabiegach każdej pacjentce zakładano rękawek uciskowy na całą kończynę górną według ustalonego przez lekarza stopniu kompresji.

• Kobietom udzielano instruktażu o możliwości i częstotliwości stosowania w domu wybranych i wyuczonych ćwiczeń.

LEKI STOSOWANE W MASAŻU:

Definicja leku:

Lekiem nazywamy substancję chemiczną, która reagując z organizmem tak zmienia jego czynności, że powoduje skutki profilaktyczne lub lecznicze.

MECHANIZM DZIAŁANIA LEKU:

Działanie leku polega na intyerakcji między lekiem a składnikiem żywego organizmu we wyniku czego dochodzi do określonej czynnościowej zmiany komórek, tkanek i narządów.

Działanie leku zależy od dawki stężenia substancji czynnej oraz drogi wprowadzania leku do organizmu.

Postacie leków do stosowania w masażu:

• roztwory wodne, oleiste,

• maści: półpłynne, np. żele,

• kremy - utrzymanie stanu skóry,

• mazidła półpłynne - wcierania,

• aerozole lecznicze - rozproszenie substancji leczniczej,

• emulsje składające się z nierozpuszczalnych się wzajemnie cieczy,m

• plastry - uwalnianie substancji czynnej po nałożeniu na skórę.

Działanie biologiczne leku jest procesem polegającym na:

• uwalnianiu leku z danej postaci (maść, żel, tabletka, plaster),

• wchłanianiu - przeniesieniu substancji leczniczej z miejsca podania do układu krążenia,

• rozmieszczeniu wchłoniętej substancji w organizmie,

• metabolizmie - przemiany biochemiczne na poziomie molekularnym,

• wydalaniu leku z organizmu.

Drogi wchłaniania się substancji leczniczych:

• transepidermalna - wnikanie do przestrzeni międzykomórkowych lub przechodzenie z komórki do komórki przez błony komórkowe,

• transfolikularna - wnikanie przez ujścia gruczołów potowych, łojowych oraz mieszków włosowych.

Przenikanie leku przez skórę:

• adsorpcja - lek pozostaje w powierzchownych warstwach skóry,

• penetracja - przenikanie przez naskórek bez udziału systemu naczyniowego,

• resorpcja - wchłonięcie do krwi.

Podział środków mających zastosowanie w masażu.

1. preparaty przeciwzapalne niesterydowe,

2. preparaty z kapsaicyną i podobne,

3. preparaty z pochodnymi kwasu salicylowego,

4. preparaty stosowane w chorobach żył i naczyń włosowatych,

5. preparaty stosowane w bólach mięśni i stawów pochodzenia roślinnego,

6. środki gojące i zabliźniające.

Ad. 1) hamują proces tworzenia się prostaglandyn (mediatorów zapalenia), zmniejsza ich stężenie w tkance objętej procesem chorobowym, działają więc łagodząco na przebieg procesu zapalnego i bezpośrednio łagodzą ból.

Przeciwwskazania:

• nadwrażliwość na lek,

• nie należy stosować na uszkodzą skórę, błony śluzowe,

• nie stosować w ciąży, okresie karmienia i u dzieci poniżej 14 roku życia.

Przykłady:

• iputop żel 5%,

• benalgin krem 3%,

• metindol maść 5%,

• elmetacis aerosol 1%,

• fastum żel 2,5%

• profenid żel 2,5%,

• piroxicam maść żel 5%,

• feldene żel 0,5%,

• traumon żel 10%,

• naproxen żel 1:3:10%,

• voltaren żel 1%,

• diclac żel 5%,

• olfen żel 1%,

• butapirazol maść 5%.

Ad.2) działają drażniąco na zakończenia nerwów czuciowych skóry oraz rozszerzają naczynia włosowate i drobne naczynia wywołując przekrwienie skóry.

Przeciwwskazania:

• nadwrażliwość na kapsaicynę,

• zapalenia skóry,

• oparzenia,

• uszkodzenia powłok skóry.

• Nie stosować na błony śluzowe.

Przykłady:

• copsiderm maść, emulsja.

• Kapsiplast plaster.

Ad. 3) działają przeciwzapalnie przez hamowanie aktywności cyklooksygenazy i uwalnianie prostaglandyn z komórek. Hamują procesy zapalne i zmniejszają obrzęk zapalny.

Przeciwwskazania:

• reakcje uczuleniowe,

• ostre choroby nerek,

• uszkodzenia skóry

Przykłady:

• ABC Salbe - maść, plaster,

• Algesam krem,

• Ben-gay maść,

• Lumbolin maść,

• Mobilat maść, żel,

• Soldiam krem,

• Viprosal maść

Ad. 4) działają miejscowo przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, przeciwzakrzepowo, łagodząco w bólach i ochronnie na naczynia żylne. Hamują reakcje prowadzące do krzepnięcia krwi i tworzenia się fibrynowego skrzepu.

Przeciwwskazania:

• ciąża i okres karmienia,

• nie stosować na otwarte rany, błony śluzowe, obszary skóry po napromieniowaniyu oraz u chorych z przewlekłyi chorobami nerek.

Przykłady:

• helason maść

• hirudoid maść,

• reapril żel,

• lioton 1000 żel,

• rutinoren żel 2%,

• venoruton żel 2%,

• aesculan maść,

• maść arnikowa,

• reparil żel,

• maść rumiankowa,

• veno żel,

• veniton żel, krem,

• sapoven maść 5%,

• opinon żel,

• solcoseryl maść, żel,

• żel z kasztanowca i miłorzębu,

• maść kasztanowa.

Ad.5)

• menthol - pobudza zakończenia czuciowe zimna i wywołuje uczucie chłodu, działa słabo przeciwbólowo i miejscowo znieczulająco.

• Camphora - działa silnie drażnią na zakończenia czuciowe, powoduje przekrwienia skóry i lokalne znieczulenie.

• Olejki eteryczne - powodują przekrwienie, poprawiają trofikę i ułatwiają usuwanie produktów przemiany materii.

Przykłady:

• herbolen balsam,

• mentoBalm płyn,

• traumentol żel,

• maść borowinowa,

• analgol maść,

• aromagel żel,

• alpa krem,

• maść z koziego masła,

• maść z sadła świstaka,

• arcalen krem,

• alpa leśna płyn,

• apa pokrzywa płyn.

Ad.6) regenerują skórę, chronią skórę przeciwdziałając nadmiernemu wysuszaniu, zapobiegają przerostom blizn, ograniczają nadmierne bujanie ziarniny, pobudzają regenerację skóry.

Przykłady:

• siloderm maść,

• contratubex,

• cepan,

• lipobase,

• dermilan,

• linomag,

• dermowit,

• alantan,

• bepanthen,

• solcoseryl,

• maść nagietkowa.

---