Tężec, Zootechnika, Choroby


Tężec
-Choroba zakaźna, ale nie zaraźliwa
-Ostro przebiegająca intoksykacja z objawami nadmiernych skurczów mięśni i wzmożona pobudliwością nerwową (odruchową)
-Związana z przyrannym namnażaniem się Clostridium tetani
-W 1884 roku poznano związek między zranieniem a tężcem
-U wszystkich gatunków zwierząt młode są wrażliwsze
-Częściej w krajach tropikalnych, ale rocznie w Polsce u zwierząt 1000-2000 przypadków, z czego 70% u koni
Etiologia
-Clostridium tetani, beztlenowa G(+) laseczka, przetrwalnikująca, przetrwalniki na biegunie komórki
-Dobry wzrost na zwykłych podłożach (beztlenowo!)
-Hemoliza, morfologia kolonii zróżnicowana
Wrażliwość zarazka
-W suchym środowisku przetrwalniki mogą przetrwać do 10 lat (szczególnie w glebie nawożonej, zwłaszcza nawozem końskim)
-Gotowanie niszczy je po 1-3 godzinach
20 minut◊C w 2 Atm. °-Autoklaw - 121
-Środki dezynfekcyjne słabo działają, najlepiej JODYNA, 10% WAPNO CHLOROWANE niszczy po 10 minutach, 5% fenol - 15 minut, formalina 3% - 24 godziny
Właściwości antygenowe
-Szereg serotypów
-Toksyny wydzielane przez serotypy są identyczne!
-Rozpowszechniony w glebie i nawozie
-Też na paszach, w sianie, w kurzu, w błocie, bo Cl. tetani namnaża się w przewodzie pokarmowym różnych gatunków zwierząt i człowieka - z kałem zasila środowisko przetrwalnikami
Patogeneza
-Cl. tetani wytwarza 3 rodzaje egzotoksyn, uwalnianych do środowiska rany:
-Tetanospazmina = neurotoksyna
-Tetanolizyna = hemotoksyna
-Fibrynolizyna
-Tetanospazmina - toksyna o charakterze białkowym
-Jednolita antygenowo
C po 6 minutach zupełnie unieczynniona)°-Termo wrażliwa (ulega denaturacji, w 68
-Ulega strawieniu w p.pok. (w normalnych warunkach)
-Można z niej uzyskać anatoksynę = toksoid (toksynę pozbawioną toksyczności, zachowującą swoją antygenowość)
-U konia tężec często po operacjach, także zanieczyszczenie pępowiny, u samic po uszkodzeniach porodowych dróg rodnych (pomoc porodowa), także uszkodzenia kopyt (nagwożdżenie, zagwożdżenie, zatrat), też skaleczenia błony śluzowej jamy ustnej, nawet banalne skaleczenia (najbardziej rany kłute)
-Mniej więcej w 1/3 przypadków tężca nie udaje się wykryć rany, a tężec występuje (?)
-Tężec endogenny (urazy błony śluzowej p.pok. przez pasożyty, bezoary…)
-Opóźniony rozwój tężca (spekulacje!) po wcześniejszych ranach
Przebieg
-Zdrowa tkanka mało podatna na namnażanie Cl. tetani
-Znacznie łatwiej namnaża się w ranach (dużo martwej tkanki), w szczególności w ranach pierwotnie zakażonych tlenowymi bakteriami ropotwórczymi (zużywają tlen), stwarzają lepsze warunki do rozwoju laseczki tężca
-Często, więc zakażone, ropiejące rany - z nich tężec
-Jak działa tetanospazmina - do końca nie wiadomo, w efekcie dociera do OUN
-Zraniony mięsień - tu powstaje toksyna
-Włóknami nerwowymi toksyna do korzonków brzusznych rdzenia kręgowego (przestrzenie limfatyczne wzdłuż nerwów motorycznych - 2,5 cm/dzień)
-Potem rogi brzuszne substancji szarej rdzenia kręgowego - stąd objawy działanie na neurony ruchowe rdzenia kręgowego i przedłużonego◊ (nadmierny tonus i skurcze toniczne)
-Toksyna hamuje hamowanie w OUN - upośledza czynność neuronów hamujących, wytwarzających mediatory hamowania - GABA
-W efekcie powstaje niepowstrzymany przepływ impulsów pobudzających mięśnie do skurczów i drgawek
-Zwykle rozpoczyna się to od głowy (szczękościsk - koń), potem zstępuje na dalsze partie mięśni - TĘŻEC ZSTĘPUJĄCY
-U zwierząt mniej wrażliwych proces odwrotny, najpierw „tężec miejscowy” w miejscu skaleczenia i w miarę postępowania procesu TĘŻEC WSTĘPUJĄCY (rokowanie pomyślniejsze)
-W przebiegu tężca następuje także pobudzenie układu przywspółczulnego i nerwu błędnego stąd bradykardia (często, ale nie typowo), arytmie, ale ze względu na okresowe wylewy katecholamin - także tachykardia
Nie jest pewne na ile i w jakim stopniu toksyna oddziałuje na OUN◊-Rola krwi - droga hematogenna (?)
-Śmiertelność u koni bardzo duża 50-90%, śmierć przez uduszenie (porażenie ośrodka oddechowego) + zaburzenia krążenia
-Sporadycznie koń zdrowieje, ale bardzo długo trwa rekonwalescencja, napięcie mięśni, bo toksyna na trwałe↑przez długi okres utrzymuje się wiąże się z neuronami. Następuje stopniowy powrót fizjologicznego tonusu mięśniowego
Odporność
-Po szczepieniu lepsza odporność niż po chorobie
-Po przechorowaniu zdarzają się ponowne infekcje (więc lepiej po chorobie zaszczepić)
-Odporność typowo antytoksyczna (Przeciwciała neutralizujące toksynę)
Objawy u konia
-Po okresie inkubacji (kilka dni - kilka tygodni)
-Choroba rozpoczyna się niepokojem, poty, spadek apetytu, napięty i sztywny chód
-Potem bardzo różnie, w różnym tempie - aż do całkowitego zesztywnienia konia (im szybciej tym rokowanie gorsze, nawet w ciągu 24h)
Stan wzmożonego napięcia mięśni:
-Wyciągnięcie głowy
-Trudności w zginaniu głowy
-Uszy uniesione, przywarte do szyi
-Ogon odgięty, niemożność bicia ogonem
-Koń „zbyt duży na swój boks” - trudno go obrócić
-Chrapy rozdęte, brak ich ruchliwości
-Wypadnięcie III powieki
-Różnego stopnia szczękościsk (jeden z pierwszych objawów)
-Oddech płytki, szybki, często świszczący
temp, wypływ ropny z nosa, słaby kaszel↑ ◊-Częstym powikłaniem tężca jest zachłystowe zapalenie płuc
-Nadpobudliwość nerwowa - na bodźce głosowe, świetlne, dotykowe
-Duży problem to skurcz zwieraczy odbytu i pęcherza

Rokowanie u konia zawsze bardzo ostrożne, dużo zależy od szybkości przebiegu. Jeżeli w ciągu 24-48 godzin cały koń wyraźnie stężały i szczękościsk niemożliwy do pokonania - rokowanie złe
Im dłużej koń stoi na nogach i może pobierać pokarm tym szanse większe.
Zmiany AP
-Znacznie łatwiej rozpoznać przyżyciowo niż pośmiertnie
-Możliwe zwyrodnienia mięśniowe
-Szybsze stężenie pośmiertne
-Ciemna, lakowata, trudno krzepliwa krew
C)° Temp ciała po śmierci (do 48↑-
Rozpoznanie
-Badanie kliniczne
-Laboratoryjne bardzo kłopotliwe - izolacja bakterii z okolicy rany, bo brak posocznicy! (tylko toksemia)
Diagnostyka różnicowa
-Początek ochwatu
-Zatrucie strychniną
Leczenie
-Zapewnić spokój - boks w półmroku, cichy i spokojny, nie niepokoić niepotrzebnie, zatyczki do uszu.
-Odciąć źródło toksyny - znaleźć ranę, oczyścić chirurgicznie, nastrzykać okolicę penicyliną krystaliczną.
-Neutralizacja toksyny w krążeniu - surowica i.v. 100000 j.m., też droga podpotyliczna. Sprzeczne opinie, co do skuteczności działania surowicy. Psy można wyleczyć bez stosowania surowicy. Jeżeli koń był wspomóc◊szczepiony to można go doszczepić w chwili leczenia powstawania Ab antytoksycznych.
-Utrzymać konia jak najdłużej na nogach (podwieszanie). Źrebięta przekładać, co 4h z boku na bok (opadowe zapalenie płuc, odleżyny).
-Pokonanie szczękościsku - środki zwiotczające, jednak działają różnie i z różnym skutkiem. Diazepam i.v., powolny wlew obserwując efekty żeby koń się nie położył - 15-50 mg/konia.
Jeżeli się nie uda to karmić p/sondę, ewentualnie nawadnianie oraz Ringer z mleczanami lub NaHCO3, bo kwasica (ciągłe napięcie mięśni).
-Podawanie penicyliny ogólnie i.m.
Powstawanie toksyny↓-
-Ograniczyć rozwój flory tlenowej ropotwórczej
-Ograniczyć stany zapalne
-Jak tylko stan się polepszy - ROZPOCZĄĆ RUCH!
Profilaktyka
Jej zaniechanie u konia to błąd!
-Każde źrebię szczepić (pierwsze w 3-4 m-cu życia, kolejne po 4-6 tygodniach, następne po roku), szczepionki mono lub poliwalentne
-Odporność trwa nie wiadomo jak długo
-Co kilka lat (3) doszczepiać
-Po zranieniu (koń nie szczepiony lub nie wiadomo) podać surowicę nawet następnego dnia; też przed operacją
-Jeżeli koń był na pewno szczepiony, ale upłynęło sporo czasu to w momencie zranienia dobrze go doszczepić 1x



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Niedokrwistość zakaźna koni, Zootechnika, Choroby
Wąglik, Zootechnika, Choroby
Nosacizna, Zootechnika, Choroby
Wągrzyca owiec, Zootechnika, Choroby pasożytnicze, Choroby wywołane przez formy larwalne tasiemców
Toxoplazmoza, Zootechnika, Choroby pasożytnicze, Inne pasożytnicze
Udar słoneczny, Zootechnika, Choroby
Bruceloza świń, Zootechnika, Choroby
Tężec, Medycyna, Choroby zakaźne
Otobioza, Zootechnika, Choroby pasożytnicze, Choroby wywołane przez pajęczaki
Diagnostyka różnicowa chorób układu oddechowego bydła, Zootechnika, Choroby
Zatrucie cebulą, Zootechnika, Choroby
Listerioza, Zootechnika, Choroby
Zatrzymanie oddychania u psa, Zootechnika, Choroby
Świerzb kończynowy, Zootechnika, Choroby pasożytnicze, Choroby wywołane przez pajęczaki
Zatrucie czadem, Zootechnika, Choroby
Choroba zakaźna a choroba zaraźliwa, Zootechnika, Choroby
Przykładowe rozwiązanie zadania praktycznego z informatora, Zootechnika, Choroby
Zatrucie rodzynkami, Zootechnika, Choroby
Trombikuloza, Zootechnika, Choroby pasożytnicze, Choroby wywołane przez pajęczaki

więcej podobnych podstron