Monitorowanie podstawowych funkcji życiowych

1. Metody nieinwazyjne

• nieinwazyjna sfigmomanometria obwodowa (ciśnienie tętnicze)

• EKG

• Pulsoksymetria

• Kapnografia

2. Metody inwazyjne

• bezpośrednia sfigmomanometria tętnicza (pomiar ciśnienia tętniczego met. krwawą)

• ośrodkowe ciśnienie żylne

• ciśnienie zaklinowania w tętnicy płucnej

• pomiar diurezy

• sondowanie przewodu pokarmowego

Pomiar ciśnienia tętniczego metodą nieinwazyjną (pośredni)

Ciśnienie tętnicze jest orientacyjnym wskaźnikiem przepływu krwi przez narządy.

Ciśnienie fali tętna oznacza różnicę pomiędzy ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym, (prawidłowo ok. 50 mmHg)

Średnie ciśnienie tętnicze MAP

Zależy od:

rzutu minutowego serca

całkowitego oporu naczyniowego

MAP=ciśnienie rozkurczowe+1/3 (ciśnienie skurczowe- ciśnienie rozkurczowe)

Metody pomiaru:

• Metoda Korotkowa

• Metoda palpacyjna

• Metoda oscylacyjna

• Metoda ultradżwiekowa

• Automatyczny pomiar ciśnienia tętniczego krwi

Źródła błędów

• niewłaściwy dobór mankietu ( prawidłowo mankiet stanowi 2/3 długości ramienia lub uda)

• niewłaściwe nałożenie mankietu

• niewłaściwy nacisk napompowanego mankietu

• niewłaściwe przyłożenie stetoskopu

• zbyt szybkie zmniejszanie ciśnienia w mankiecie

• przedwczesne przerwanie pomiaru,przeoczenie „luki osłuchowej”

• powtórzenie pomiaru zbyt wcześnie gdy ramię jest przepełnione krwią

Pośredni pomiar ciśnienia tętniczego jest niepewny gdy dochodzi do znacznego zwolnienia przepływu krwi (wstrząs) lub przy wzroście oporu naczyniowego.

Bezpośredni pomiar ciśnienia tętniczego krwi

Wskazania:

• wstrząs z nieoznaczalnym ciśnieniem krwi przy wysokim oporze naczyniowym

• monitorowanie ciśnienia krwi u chorych niestabilnych hemodynamicznie

Zalety:

• ciągła rejestracja ciśnienia

• możliwość szybkiego rozpoznania zaburzeń hemodynamicznych

• pośrednia ocena kurczliwości mięśnia sercowego wynikająca z prędkości narastania ciśnienia na krzywej ciśnienia tętniczego

• ocena objętości wyrzutowej serca z krzywej ciśnienia

• łatwość uzyskania krwi tętniczej do badania gazometrycznego

Powikłania:

• uszkodzenie tętnicy z następowym krwawieniem (tętnica promieniowa,ramienna , udowa )

• zakrzep tętnicy z całkowitym lub częściowym uniedrożnieniem

• posocznica

Postaci podwyższonego ciśnienia krwi

1.Nadciśnienie chwiejne i zależne od wysiłku

2.Nadciśnienie utrwalone

3.Nadciśnienie krytyczne

4.Przełom nadciśnieniowy - RR> (230/130) oraz zagrożenie życia spowodowane uszkodzeniem narządów.

Przyczyny:

• zaawansowana niewydolność nerek

• guz chromochłonny

Powikłania:

• encefalopatia nadciśnieniowa

• przeciążenie lewej komory i zagrożenie obrzękiem płuc

• napad dusznicy bolesnej

• tętniak rozwarstwiający aorty- rzadko

Podział nadciśnienia tętniczego

1. Nadciśnienie pierwotne (samoistne >90%)

2. Nadciśnienie wtórne

• nadciśnienie nerkopochodne (8%)

• hormonalne (1%)

• guz chromochłonny

• zespół Cushinga

• zespół Conna

• zespół nadnerczowo-płciowy

• akromegalia

• zwężenie cieśni aorty (1%)

3.Izolowane nadciśnienie skurczowe

Stany chorobowe przebiegające ze wzrostem ciśnienia tętniczego

• choroby OUN (zapalenie mózgu, nadciśnienie wewnątrzczaszkowe)

• ostre zatrucia np.: CO

• nadczynność tarczycy (wzrost ciśnienia skurczowego)

• niedomykalność zastawki aortalnej

• polekowy wzrost ciśnienia tętniczego (hamujące owulację, kortykosteroidy, NLPZ,narkotyki

EKG

Rejestrowanie na powierzchni ciała zmian potencjału będącego sumą wszystkich potencjałów miocytów mięśnia sercowego.

Odprowadzenia jednobiegunowe (elektroda aktywna połączona z elektrodą obojętną)

Odprowadzenia dwubiegunowe (2 aktywne elektrody)

Ciągłe monitorowanie umożliwia

1. obserwację zaburzeń częstości pobudzeń serca, zaburzeń rytmu

2. zaburzeń przewodnictwa

3. niedotlenienia mięśnia sercowego

4. wpływu zaburzeń elektrolitowych

5. zatrzymania czynności serca: migotanie komór, asystolia, rozkojarzenie elektromechaniczne

Pulsoksymetria

Ciągły pomiar wysycenia krwi tętniczej tlenem.

Prawidłowa wartość > 98%

Pulsoksymetria wykorzystuje technikę spektrofotometrii i pletyzmografii

Spektrofotometria : dioda emitująca światło przepuszcza przez łożysko naczyniowe fale świetlne czerwone i podczerwone o stałej długości.

Hemoglobina utlenowana i odtlenowana posiadają określona możliwość absorbcji światła w zakresie czerwonym i podczerwonym co jest rejestrowane przez fotodetektor.

Pletyzmografia używa przepływu o charakterze pulsacyjnym jako sygnału do określenia saturacji hemoglobiny we krwi tętniczej, poprzez zmiany absorbcji światła.Gdy zgodnie z praca serca rośnie objętość krwi krążącej, zwiększa się pochłanianie światła (spadek ilości światła docierającego do detektora)

Pulsoksymetria ocenia czynnościowe utlenowanie czyli stosunek hemoglobiny utlenowanej do całkowitej zawartości hemoglobiny zdolnej do przenoszenia tlenu.Gdy we krwi znajduje się karboksyhemoglobina, methemoglobina pulsoksymetr nie dokonuje pomiaru tych wartości ponieważ nie odróżnia ich od oksyhemoglobiny.

O obecności nieprawidłowych hemoglobin może świadczyć nieodpowiednio wysoka saturacja w stosunku do ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej.

Saturacja 100% odpowiada prężności tlenu 90 mmHg, 90%-60 mmHg, 60%-30 mmHg.

Wady

6. fałszywy odczyt przy:

1. dyshemoglobinemie

2. podany i.v. barwnik

3. hiperbilirubinemia

4. silna niedokrwistość

7. upośledzone krążenie obwodowe

1. wstrząs

2. choroby naczyń obwodowych, anomalie t.-ż.

3. hipotermia

8. ruchy chorego dreszcze, drgawki

Kapnografia

Polega na spektrofotometrycznym pomiarze absrbcji światła podczerwonego przez cząsteczki CO2.(ocena końcowo-wydechowego CO2).

Krzywa kapnograficzna rejestruje trzy fazy:

1. gaz z przestrzeni martwej poprzedniego wdechu

2. mieszanina pochodząca z przestrzeni marwej i powietrza pęcherzykowego

3. CO2 zawarte w przestrzeni pęcherzykowej

Zastosowanie:

Ocena prawidłowej wentylacji chorego ( przy skutecznej resuscytacji stężenie CO2 rośnie)

Spadek końcowo-wydechowego st.CO2 wskazuje na:

1. zator tętnicy płucnej

2. zaburzenia rytmu serca, niski rzut serca

3. hipowolemię, wstrząs

4. obrzęk płuc, zapalenie płuc

5. intubację do przełyku

6. całkowitą niedrożność rurki intubacyjnej

Pomiar diurezy

Metoda:

1.cewnikowanie pęcherza moczowego

2.nakłucie nadłonowe (mniejsze ryzyko zakażenia, nie ma uszkodzenia błony śluzowej cewki)

Ocena:

7. wydalania moczu pomiar standardowo co 4 h. Przy oligurii co 1 h.

8. zapobieganie powikłaniom związanym z zaleganiem moczu

9. uzyskanie dostępu do pęcherza celem płukania lub w razie krwawienia

Pomiar ilości moczu nagromadzonego przez 12 h.

Określenie osmolalności

Wykonanie testu paskowego na obecność glukozy , acetonu , krwi.

DZM w celu określenia klirensu kreatyniny, obecności toksyn i in.

Prawidłowa diureza:

dorośli - 50 ml/godz.

dzieci - 1 ml/kg/godz.

Powikłania:

10. zatkanie cewnika

11. zakażenie miejscowe i wstępujące

12. uszkodzenie błony śluzowej, krwawienie

13. po usunięciu cewnika chorego obserwować-ryzyko czynnościowych lub anatomicznych zaburzeń oddawania moczu

Sondowanie przewodu pokarmowego

14. ocena pH treści żołądkowej

15. badanie toksykolgiczne treści żołądkowej

16. ocena krwawienia z żołądka

17. zobojętnienie treści żołądkowej

18. karmienie

19. przepłukiwanie żołądka

20. zapobieganie zachłyśnięciu treścią żołądkową

21. monitorowanie w przypadku krwawień

22. odsysanie przez sondę w przypadku atonii żołądka, zwężenia odżwiernika, zapalenia trzustki,niedrożności jelit.

---