Cele i zadania POZ.Cele:Wspieranie rozwoju dobrobytu w ciągu całego cyklu życia,Promocja wzajemnej opieki przez ludzi, Promocja odpowiedzialności za własne zdrowie,Promocja bezpiecznego otoczenia Cele pielęgniarek:Pomoc ludziom w promowaniu i podtrzymywaniu zdrowia,Zapobieganie załamaniom zdrowia,Radzenie sobie z chorobami, ranami, ograniczeniami
Zadania:Rozpoznanie potrzeb zdrowotnych,Wykrywanie czynników zagrożenia zdrowia,Zapobieganie chorobom,Wczesne wykrywanie odchyleń w stanie zdrowia,Rozpoznawanie, leczenie, rehabilitacja, pielęgnowanie,Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia
Skale otępienia.Krótka skala oceny otępienia (MMS)Orientacja (rok, pora roku, miesiąc, data, kraj, województwo, miasto, szpital, piętro, pokój - 10 pkt)Zapamiętywanie (powtórzyć nazwy trzech przedmiotów - jabłko, okno, but - 3 pkt)Uwaga - liczenie (5 pkt)Przypominanie 3 przedmiotów (3 pkt)
Test językowy:- nazwać pokazany przedmiot - (2 pkt)- powtórzyć dosłownie, bez „achów” i „ochów”- wykonać złożone polecenie „wziąć papier do prawej ręki, zgiąć go na połowę i położyć na podłogę (3 pkt)- przeczytać napisane polecenie i natychmiast je wykonać „proszę zamknąć oczy” (1 pkt)- proszę napisać dowolne zadanie (1 pkt)- proszę przerysować obrazek (1 pkt)
Skala:0 - 10 - otępienie ciężkie10 - 19 - otępienie średnie20 - 23 - otępienie lekkie24 - 27 - zaburzenia procesów poznawczych28 - 30 - norma
Rodzaje świadczeń zdrowotnych na podstawie oferty NFZ.Badanie i porada lekarskaDiagnostyka i leczenieKierowanie na leczenie specjalistyczne, szpitalne, uzdrowiskowe i do opieki długoterminowejOpieka nad zdrowym dzieckiem (badania przesiewowe)Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżąOrzekanie i opiniowanie o stanie zdrowiaZapobieganie urazom i chorobom (profilaktyka i szczepienia ochronne)Opieka nad niepełnosprawnymiPromocja zdrowia i profilaktyka chorób (badania przesiewowe)
Rola rodziny, funkcje, więzi, zagrożenia.Rola rodziny:Przekazuje, kształtuje wzory, motywuje do przestrzegania właściwych zachowań zdrowotnychStwarza warunki ich realizacjiZabezpiecza w trudnych sytuacjach zdrowotnychWspomaga emocjonalnie i opiekuńczo w sytuacji chorobyPozwala na odreagowanie silnych napięć emocjonalnych niekorzystnych dla zdrowiaRealizują pełną opiekę i pomoc w samoobsłudze i innych czynnościach (gotowanie, sprzątanie, załatwianie spraw poza domem) w stosunku do osób wymagających takich działań (małe dzieci, osoby starsze, osoby niepełnosprawne).
Funkcje rodziny:Materialno - ekonomicznaOpiekuńczo - zabezpieczająca - pomoc finansowa i rzeczowa potrzebującym jej członkom; zabezpieczenie startu życiowego dzieciom; zabezpieczenie materialne członków rodziny na starośćProkreacyjnaSeksualnaLegalizacyjno - kontrolna - normy społeczne, moralne, religijne funkcjonujące w rodzinie, społeczeństwieSocjalizacyjnaUklasawiająca - pozycje społeczneKulturowaRekreacyjno - towarzyskaEmocjonalno - ekspresyjnaZe wszystkich tych funkcji najważniejsze znaczenie w rozważaniach problemów zdrowia ma funkcja opiekuńczo - pielęgnacyjna:Zależność osoby chorej od pomocy innych osóbKonieczność świadczeń opiekuńczych przez pozostałych członków rodzinyObciążenie rodziny realizujące funkcję opiekuńczą Zagrożenia:Choroby psychosomatyczne i somatyczne (choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, choroba wieńcowa, nadciśnienie, cukrzyca, astma, zaburzenia rytmu serca)Zaburzenia czynnościowe (jąkanie, nocne i dzienne moczenie, impotencja seksualna, częstomocz, tiki, biegunki, torsje, ograniczenie czynności narządu ruchu, zmysłów np. konwersyjny paraliż, przykurczeZespoły bólowe - bóle brzucha, głowy, stawowo - mięśnioweZaburzenia zdrowia psychicznego (nerwice, depresje, psychopatia, schizofrenia)Uzależnienia: lekowe, alkoholizm, narkomania, palenie papierosów Choroba jest zmienną niezależną.
Organizacja systemów opieki zdrowotnej.Organizacja opieki zdrowotnej w Polsce:Lecznictwo zamknięte (tzw. stacjonarne)- opieka stacjonarna długoterminowa od 3 do 24 miesięcy- opieka paliatywno - hospicyjna jako ośrodki opieki dziennej, stacjonarnej i domowejLeczenie otwarte:- instytucja medycyny rodzinnej (lekarz POZ wraz z zespołem)- ambulatoryjna opieka specjalistyczna + rehabilitacjaPodstawowa opieka stomatologicznaNadzór specjalistyczny (konsultanci)Medycyna pracyRatownictwo medycznaLecznictwo uzdrowiskoweSłużba sanitarno - pidemiologicznaKrwiodawstwo i leczenie krwiąSzkolnictwo medyczne jako baza dydaktyczna i naukowa obrony zdrowiaZakłady opiekuńcze jako ośrodki opieki społecznej
Cechy określające specyfikę usług zdrowotnych POZ.Równość wobec klientówOpieka holistycznaSkupianie się na pozytywnych funkcjach zdrowiaPreferowane wartości (opieka, koncentracja na rodzinie, niezależność klienta, pełne uczestnictwo w opiece pacjenta i jego otoczenia)Kompleksowość - przejście z podstawowej opieki do specjalistycznej, edukacja zdrowotna, profilaktyka, możliwość skontrolowania poziomu cukru (wszystkie świadczenia możemy uzyskać od lekarza POZ)Równość - równy dostęp świadczeńCiągłość
Zakres kompetencji pielęgniarki POZ.Pielęgniarka POZ-u planuje i realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską i pielęgnacyjną nad ubezpieczonym i jego rodziną, społecznością w środowisku zamieszkania i nauki z uwzględnieniem miejsca wykonywania świadczeń w zakresie:Promocji zdrowia i profilaktyki choróbŚwiadczeń pielęgnacyjnychŚwiadczeń diagnostycznychŚwiadczeń leczniczychŚwiadczeń rehabilitacyjnych Zadania pielęgniarki POZ realizowane są przez:Pielęgniarkę środowiskową/rodzinnąPielęgniarkę środowiskową w środowisku nauczania i wychowaniaPielęgniarkę opieki długoterminowej
Działania w obszarze funkcji zawodowych pielęgniarki.
Funkcje zawodowe:Opiekuńcza - rozpoznanie stanu zapotrzebowania na opiekę (rodzaj, zakres, charakter); stwarzanie warunków do podtrzymywania funkcji biologicznych (oddychanie, odżywianie, wydalanie, odbieranie bodźców); pomaganie w wykonywaniu czynności życiowych w życiu codziennym; opieka psychologiczna; ułatwienie dostępu do informacji, grup wsparcia, opieki terminalnej.Wychowawcza - kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie; przygotowanie do współpracy pacjenta i rodziny; przygotowanie do samoopieki; kształtowanie umiejętności; przygotowanie do realizacji opieki nieprofesjonalnej.Profilaktyczna - rozpoznawanie czynników ryzyka zagrożenia zdrowia; prowadzenie planowych badań profilaktycznych (np. szczepienia).Promowania zdrowia - kształtowanie postaw prozdrowotnych; realizacja programów promocji zdrowia.Terapeutyczna - wykonywanie zabiegów w ramach pierwszej pomocy przedlekarskiej; wykonywanie i dokumentowanie pomiarów podstawowych parametrów życiowych; wykonywanie zabiegów zleconych w planie terapii (na zlecenie lekarza).Rehabilitacyjna - pomoc w zdobyciu nowych umiejętności; współpraca z rodziną w usprawnieniu; pomoc w przygotowaniu otoczenia do przyjęcia osoby niepełnosprawnej.Kształcenia (również samokształcenia) - uczestnictwo w zajęciach praktycznych; współudział w procesie adaptacji nowych pielęgniarek, prowadzenie wybranych form zajęć w doskonaleniu wewnątrzzakładowym; współudział w tworzeniu planów i programów kształcenia pielęgniarek; inwestowanie we własny rozwój zawodowy.Naukowo - badawcza - rozpatrywanie zapotrzebowania na rodzaj, zakres i charakter badań naukowych w pielęgniarstwie i dla pielęgniarstwa; organizowanie i kierowanie zespołem prowadzącym badania; ocenianie wyników badań pod kątem wykorzystania w praktyce; współpraca w zespołach prowadzących badania podstawowe i kliniczne; korzystanie z informacji naukowej; współudział w badaniach naukowych; wykorzystanie wyników badań w działalności praktycznej.Zarządzania - planowanie pracy własnej lub zespołów pielęgniarskich; projektowanie działań, koordynowanie ich wykonania; motywowanie ludzi do osiągnięcia celów; uczestniczenie w realizacji tych działań i zadań; porównanie wykonania zadań z wzorcem pożądanym stanem.
Problemy zdrowotne ludzi starych.
Problemy somatyczne:Niestabilność postawy i ograniczenie ruchówZaburzenia snuZaburzenia mowy, wzroku, słuchuCukrzyca w podeszłym wiekuObjawy chorobowe ze strony: ukł. oddechowego (zapalenie płuc, rozedma płuc); ukł. krążenia (nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, niewydolność naczyń wieńcowych, zaburzenia rytmu serca i przewodnictwa); ukł. pokarmowego (nieżyty żołądka i jelit, kamica dróg żółciowych, przepukliny, uchyłkowatość jelita grubego) ; ukł. moczowo-płciowego (przerost gruczołu krokowego, nietrzymanie moczu, zakażenia dróg moczowych); narządu ruchu (artroza, osteoporoza, chor. Bechterowa); ukł. nerwowego (chor. Parkinsona, niewyd. naczyniowa mózgu)
Problemy psychiczne: Osłabienie pamięci i koncentracji Minimalizacja bądź utrata zainteresowań Ograniczenie sprawności intelektualnej Tendencje do nieustępliwości (uporu) Zachowania agresywne Lęk przed śmierciąHipochondria Zaburzenia orientacji Zaburzenia emocjonalne Zaburzenia lękowe Zaburzenia charakterologiczne
Działanie pielęgniarki w opiece nad pacjentem.
Działania pielęgniarki POZ nad pacjentem, są bardzo specyficzne:Duża samodzielność (decyzji, oceny sytuacji)Wyższe umiejętnościDecyzyjność np. leczenie ran przewlekłych; zaległości w szczepieniach, dieta, badania diagnostyczne, profilaktyka, edukacja, analiza problemuDziałania ratowniczeKreatywność, pomysłowość, wykazanie sięPlan pielęgnowania w domu (indywidualny)Ustalanie zadań dla innych członków zespołu terapeutycznegoInformowanie o potrzebie szybkiej interwencji lekarskiejKonsultacje dotyczące zleconych zabiegów przez lekarzaOcena przebiegu zdrowienia
Edukacja zdrowotna w ramach wizyty patronażowej.W ramach wizyt patronażowych pielęgniarka powinna nauczyć swoich podopiecznych:Przeprowadzić instruktaż w zakresie pielęgnacji niemowlęciaKarmienia piersiąPielęgnacji jamy ustnejRozpoznania problemów społecznych i zdrowotnych rodziny
Typy reakcji adaptacyjnych do starości.Typy reakcji adaptacyjnych do starości wg Bromley'a:Postawa konstruktywna (pozytywne nastawienie do życia)Zależna (słabi, ulegli, bierni, liczący na pomoc)Obronna (na zewnątrz sztywni, skrępowani, zamknięci)Wrogość (podejrzliwi, agresywni, niezadowoleni, nieufni, kurczowo trzymający się pracy, poczucie wstrętu do własnej starości) Bierna - autowrogość (niechęć do własnego życia, bez inicjatywy, zainteresowań, depresja, fatalizm, samotni, niepotrzebni
Komórki organizacyjne POZ.
Podstawowej opieki zdrowotnej:
Poradnia (gabinet) lekarza POZ
Poradnia (gabinet) lekarza rodzinnego
Punkt felczerski
Poradnia (gabinet) pielęgniarki i położnej środowiskowej
Poradnia (gabinet) pielęgniarki środowiskowej - rodzinnej
Poradnia (gabinet) położnej środowiskowej - rodzinnej
Gabinet medycyny szkolnej
Punkt szczepień
Gabinet zabiegowy
Pielęgniarka środowiskowa - edukacja (pielęgniarka szkolna).
Świadczenia pielęgniarki środowiskowej (pielęgniarki szkolnej):Prowadzenie edukacji zdrowotnej uczniówWspieranie w edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia nauczycieli, wychowawców i uczniówUdział w projektowaniu i programowaniu zajęć z edukacji zdrowotnej w placówce nauczania i wychowaniaOpracowywanie scenariuszy/konspektów zajęć z uczniami, rodzicami w zakresie promocji zdrowiaPlanowanie i prowadzenie specyficznych (dostosowanych do problemów zdrowotnych ) form edukacji zdrowotnej uczniów z zaburzeniami rozwoju i zdrowiaUczestnictwo w planowaniu, realizacji i ewaluacji szkolnego programu edukacji prozdrowotnej i programów profilaktycznych oraz promocji zdrowiaUdzielanie nauczycielom konsultacji w zakresie biomedycznych aspektów edukacji prozdrowotnejPromowanie zachowań prozdrowotnych, działań na rzecz zachowania zdrowia i zapobiegania chorobom i urazomUdzielanie porad dotyczących postaw i zachowań zdrowotnychUdział w realizacji programów zdrowotnych w środowisku szkolnym, w tym projektu szkoły promującej zdrowie
Kryteria skali Barthel.
Wg skali Barthel i Mahoney pacjent może maksymalnie otrzymać 100 pkt, minimalnie 0 pkt.
1. Spożywanie posiłków 0 5 10
2. Przechodzenie z łóżka na wózek 0 5 15
3. Utrzymanie higieny osobistej 0 0 5
4. Korzystanie z WC 0 5 10
5. Mycie, kąpiel całego ciała 0 0 5
6. Przejście powyżej 50m 0 10 15
7. Jazda na wózku inwalidzkim 0 5 10
8. Ubieranie się i rozbieranie 0 5 10
9. Kontrola zwieracza odbytu 0 5 10
10. Kontrola zwieracza pęcherza mocz. 0 5 10
I. 85-100pkt - pacjent "lekki",
II. 20-85pkt - pacjent "średniociężki",
III. 0-20pkt - pacjent "ciężki".
Testy przesiewowe dzieci w wieku szkolnym.
Test przesiewowy - wstępna identyfikacja nierozpoznanych dotychczas chorób, zaburzeń i wad poprzez zastosowanie testów. Testy wyodrębniają w populacji osoby, które prawdopodobnie mają dane zaburzenie lub nie.Wyróżnia się testy przesiewowe do wykrywania zaburzeń:Rozwoju fizycznegoNarządu wzrokuNarządu słuchuNarządu ruchupodwyższonego ciśnienia tętniczego