Program nauczania:

Kierunek: pielęgniarstwo - studia I stopnia, stacjonarne

1) Przedmiot: Podstawowa opieka zdrowotna (medycyna szkolna)

2) Nazwa jednostka organizacyjnej odpowiedzialnej za realizację przedmiotu:

Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Społecznego

3) Kierownik jednostki organizacyjnej: dr Kamila Faleńczyk

4) Rok studiów: I

5) Semestr: II

6) Język wykładowy: polski

7) Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie

8) Forma realizacji przedmiotu i zakres godzin:

a) wykłady: 10 godzin

2. ćwiczenia: 15 godzin

3. zajęcia praktyczne: 30 godzin

4. praktyki zawodowe: 80 godzin

5. samokształcenie: 15 godzin

9) Cele kształcenia

Dziedzina poznawcza:

Po realizacji zajęć student powinien znać:

• organizację i zadania podstawowej opieki zdrowotnej w zakresie opieki nad dzieckiem w środowisku nauczania i wychowania,

• kompetencje pielęgniarki w środowisku nauczania i wychowania,

• zakres świadczeń zdrowotnych udzielanych uczniom zgodnie ze standardami obowiązującymi w pielęgniarstwie i medycynie szkolnej,

• założenia wychowania zdrowotnego i promocji zdrowia realizowanych w szkole.

Dziedzina psychomotoryczna:

Po realizacji zajęć student powinien umieć:

• diagnozować problemy ucznia,

• przeprowadzać i interpretować podstawowe badania ucznia,

• prowadzić czynne poradnictwo wobec ucznia z problemami,

• diagnozować środowisko szkolne pod względem zagrożeń społecznych,

• konstruować i realizować plan edukacji zdrowotnej w szkole adekwatny do problemów lokalnego środowiska szkolnego.

• wykorzystywać zdobytą wiedzę w praktyce zawodowej.

Dziedzina emocjonalna:

Po realizacji zajęć student powinien wykazywać postawę:

• odpowiedzialności za wykonywaną pracę,

• sumienności w wypełnianiu obowiązków,

• wrażliwość na potrzeby zdrowotne dzieci i młodzieży.

• kreatywność i aktywność twórczą.

10) Treści kształcenia:

a) wykłady:

1. System profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą w środowisku nauczania i wychowania - organizacja, struktura, cele.

2. Podstawy prawne regulujące opiekę zdrowotną nad dzieckiem w środowisku nauczania. Kompetencje lekarza w medycynie szkolnej. Kompetencje pielęgniarki środowiskowej w środowisku nauczania i wychowania.

3. Standardy praktyki pielęgniarki w środowisku nauczania i wychowania.

4. Współczesne problemy środowiska szkolnego jako zadania zawodowe dla pielęgniarek w środowisku szkolnym.

5. Diagnoza pielęgniarska w praktyce pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania.

b) ćwiczenia:

1. Rozwój psychofizyczny dzieci od 6 do 18 roku życia.

2. Szkoła jako środowisko pracy fizycznej i społecznej ucznia. Udział pielęgniarki w ocenie środowiska nauczania i wychowania pod względem sanitarno-epidemiologicznym.

3. Biomedyczne aspekty dojrzałości szkolnej.

4. Diagnoza pielęgniarska w środowisku szkolnym. Diagnoza środowiska (klasy i szkoły). Diagnoza indywidualna ucznia.

5. Higiena pracy ucznia. Plan lekcji i obciążenia pozalekcyjne.

6. Edukacja zdrowotna w pracy pielęgniarki szkolnej. Rola pielęgniarki w tym zakresie. Cele, treści, sposób realizacji planu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia w szkole.

7. Identyfikacja uczniów z problemami zdrowotnymi, szkolnymi, społecznymi.

8. Udział pielęgniarki w przeciwdziałaniu zagrożeniom w środowisku szkolnym

9. Opieka zdrowotna nad dziećmi i uczniami niepełnosprawnymi. Rola szkół i klas integracyjnych.

10. Współpraca z personelem szkoły, rodzicami i instytucjami działającymi na rzecz dziecka/ucznia.

11. Przemoc i agresja w szkole. Udział pielęgniarki w zapewnieniu bezpieczeństwa uczniom w środowisku nauczania i wychowania.

12. Udzielanie pierwszej pomocy. Wyposażenie apteczki szkolnej.

c) zajęcia praktyczne:

1. Struktura organizacyjna zmodyfikowanego systemu opieki zdrowotnej nad uczniami. Organizacja pracy w gabinecie pielęgniarki szkolnej Wyposażenie gabinetu. Dokumentacja ogólna i indywidualna ucznia. Obowiązujące standardy. Współdziałanie pielęgniarki z innymi pracownikami szkoły odpowiedzialnymi za rozwój uczniów

2. Uczeń jako aktywny odbiorca świadczeń medycznych. Zastosowanie procesu pielęgnowania w pracy z uczniem (zbieranie danych o uczniu, stawianie diagnozy, planowanie działań i ich realizacja oraz ocena). Działania profilaktyczne w szkole (profilaktyka I, II i III rzędowa).

3. Program przesiewowy - cele, elementy składowe postępowania przesiewowego, technika przeprowadzania testów, interpretacja i dokumentowanie wyników testów. Powszechne Lekarskie Badania Profilaktyczne. Postępowanie poprzesiewowe.

4. Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w medycynie szkolnej. Współpraca pielęgniarki z uczniem, rodzicami, gronem pedagogicznym i innymi członkami służby zdrowia. Najczęstsze problemy zdrowotne i społeczne uczniów.

d) praktyki zawodowe:

1. Zapoznanie studenta z placówką (topografia szkoły, wyposażenie gabinetu profilaktycznego).

2. Udział studenta w ocenie stanu fizycznego ucznia: dokonywanie pomiaru masy ciała i wzrostu, tkanki tłuszczowej, ocena stanu rozwoju przy pomocy siatki centylowej, morfogramu, pomiar RR i ocena wartości za pomocą siatek centylowych.

3. Dokonywanie ocena wzroku: ostrość, rozpoznawanie barw z użyciem Tablicy Ishihara, pod kątem zeza metodą cover-test.

4. Udział w ocenie ostrości słuchu.

5. Ocena postawy ciała.

6. Udział w diagnozowaniu skrzywień kręgosłupa: kifoza, lordoza, skolioza.

7. Współudział w klasyfikacji uczniów do zajęć korekcyjnych i zajęć W-F.

8. Uczestnictwo w ocenie środowiska szkolnego pod względem sanitarno-epidemiologicznym.

9. Prowadzenie dokumentacji medycznej ucznia.

10. Przygotowanie konspektu z wychowania zdrowotnego.

11. Przeprowadzenie zajęć z wychowania zdrowotnego.

e) samokształcenie:

Student z pakietu samokształceniowego wybiera i opracowuje pisemnie 2 zagadnienia.

Zagadnienie 1

Zadania pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania w stosunku do ucznia upośledzonego umysłowo

W tym zagadnieniu należy w szczególności wyeksponować problemy zdrowotne

Treści do opanowania:

1. Wymień stopnie niepełnosprawności

2. Przedstaw przyczyny upośledzenia umysłowego

3. Wymień i scharakteryzuj rodzaje problemów występujących u dzieci z upośledzeniem umysłowym

4. Przedstaw zadania pielęgniarki szkolnej w opiece nad uczniem z upośledzeniem umysłowym w zależności od stopnia upośledzenia

Pytania sprawdzające:

- wymień i opisz poszczególne stopnie upośledzenia umysłowego

• wymień najczęstsze przyczyny w/w upośledzenia

• przedstaw najczęstsze problemy tej grupy uczniów

• omów zadania pielęgniarki w opiece nad dzieckiem upośledzonym umysłowo

• przedstaw propozycje rozwiązywania problemów zdrowotnych i szkolnych dzieci upośledzonych umysłowo

Zadanie problemowe:

Przedstaw i omów występujące u ucznia chorego upośledzonego umysłowo problemy zdrowotne, szkolne i wychowawcze. Ułóż plan opieki pielęgniarskiej nad uczniem z upośledzeniem umysłowym ze szczególnym uwzględnieniem roli pielęgniarki szkolnej w rozwiązywaniu problemów dziecka.

Zagadnienie 2

Rola pielęgniarki w rozwiązywaniu problemu niedożywienia w szkole

Treści do opanowania

1. Przedstaw najczęstsze przyczyny niedożywienia dzieci w wieku szkolnym

2. Wymień charakterystyczne objawy niedożywienia

3. Przedstaw konsekwencje niedożywienia

4. Omów zasady prawidłowego odżywiania dzieci i młodzieży

5. Omów udział pielęgniarki w organizacji dożywiania w szkole

Pytania sprawdzające:

• wymień przyczyny niedożywienia

• wymień objawy niedożywienia u dziecka

• przedstaw zasady prawidłowego odżywiania dzieci i młodzieży

• omów następstwa niedoborów pokarmowych

• omów zadania pielęgniarki w rozwiązywaniu problemu niedożywienia w szkole

Zadanie problemowe:

W oparciu o dostępna literaturę przedstaw rolę pielęgniarki szkolnej w zapobieganiu patologiom związanym z nieprawidłowym odżywianiem i błędnymi nawykami dietetycznymi wśród młodzieży szkolnej.

Zagadnienie 3

Problemy ucznia z niepełnosprawnością sensoryczną (do wyboru uczeń niewidomy i niedowidzący, uczeń głuchy i niedosłyszący, uczeń z zaburzeniami mowy)

Student wybiera i analizuje ucznia z wybraną niepełnosprawnoscią sensoryczną

Treści do opanowania

1. Przedstaw przyczyny wybranej dowolnie niepełnosprawności sensorycznej

2. Omów najczęstsze problemy uczniów z wybranymi zaburzeniami sensorycznymi

3. Przedstaw rolę pielęgniarki w przystosowaniu szkoły do przyjęcia ucznia z niepełnosprawnością sensoryczną

4. Przedstaw formy pomocy pielęgniarskiej dla dziecka z wybraną wadą narządów zmysłów

Pytania sprawdzające:

- wymień przyczyny wybranej wady sensorycznej

- omów problemy uczniów z wybranymi zaburzeniami sensorycznymi

- omów rolę pielęgniarki szkolnej w opiece nad uczniem z niepełnosprawnością sensoryczną

- wymień formy pomocy wybranej grupie uczniów

Zadanie problemowe:

Przedstaw i omów występujące u ucznia z wybraną niepełnosprawnoscią sensoryczną problemy zdrowotne, szkolne i wychowawcze. Ułóż plan opieki pielęgniarskiej nad uczniem z wybraną niepełnosprawnoscią sensoryczną ze szczególnym uwzględnieniem roli pielęgniarki szkolnej w rozwiązywaniu problemów dziecka.

Zagadnienie 4

Problem ciąży u młodocianych

Treści do opanowania

1. Przedstaw przyczyny ciąży u młodych matek

2. Omów konsekwencje zdrowotne wywołane przedwczesnym macierzyństwem

3. Przedstaw opiekę pielęgniarską nad nieletnią ciężarną

4. Omów najczęstsze problemy zdrowotne, szkolne i wychowawcze nieletnich

ciężarnych

Pytania sprawdzające:

- wymień przyczyny ciąży u młodych matek

- omów problemy zdrowotne, szkolne i społeczne nieletnich dziewcząt w ciąży

- omów rolę pielęgniarki szkolnej w opiece nad nieletnią ciężarną

- wymień formy pomocy nieletniej ciężarnej

Zadanie problemowe:

Przedstaw i omów występujące u młodocianych ciężarnych problemy zdrowotne, szkolne i wychowawcze. Ułóż plan opieki pielęgniarskiej nad uczennicą - młodocianą przyszłą mamą ze szczególnym uwzględnieniem roli pielęgniarki szkolnej .

11) Wykaz umiejętności:

W wyniku realizacji treści kształcenia student powinien umieć:

- wykonywać badania przesiewowe u dzieci i młodzieży.

- prowadzić dokumentacji obowiązującej w gabinecie oraz dokumentacji uczniów,

- realizować zadań edukacyjnych wobec dzieci i młodzieży w środowisku nauczania i

wychowania.

12) Metody kształcenia:

wykład, ćwiczenia, seminarium, metoda problemowa, analiza przypadku.

13) Literatura obowiązkowa:

1. Brosowska B., Mielczarek-Pankiewicz E.: Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej. Wydawnictwo Makmed, Lublin 2008.

2. Woynarowska B. (red.): Zdrowie i szkoła. PZWL, Warszawa 2000.

3. Standardy w profilaktycznej opiece zdrowotnej nad uczniami sprawowanej przez pielęgniarkę lub higienistkę szkolną i lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2003.

4. Jodkowska M., Woynarowska B. (red.): Testy przesiewowe u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2002.

5. Współczesne problemy i wyzwania pielęgniarek i higienistek szkolnych. II Krajowa Konferencja Pielęgniarek i Higienistek Szkolnych. Warszawa 1998.

14) Literatura uzupełniająca:

1. Akty prawne regulujące wykonywanie zawodu oraz kompetencje pielęgniarek środowiska nauczana i wychowania.

Regulamin dydaktyczny:

Kierunek: pielęgniarstwo- studia I stopnia, stacjonarne

1) Przedmiot: Podstawowa opieka zdrowotna (medycyna szkolna)

2) Nazwa jednostka organizacyjnej odpowiedzialnej za realizację przedmiotu:

Katedra i Zakład Pielęgniarstwa Społecznego

3) Kierownik jednostki organizacyjnej: dr Kamila Faleńczyk

4) Rok studiów: I

5) Semestr: II

6) Forma i warunki zaliczenia przedmiotu:

* Wykłady: obecność;

* Ćwiczenia: obowiązkowa obecność, pozytywne zaliczenie seminarium końcowego;

* Zajęcia praktyczne: obowiązkowa obecność pozytywne zaliczenie zadań

praktycznych z zakresu pracy z uczniem;

* Praktyki zawodowe: odbycie praktyki w uzgodnionym terminie i placówce, pisemne

potwierdzenie odbycia praktyki zawierające opinię opiekuna praktyki (pozytywna

ocena wiedzy, umiejętności oraz postawy studenta),opracowanie konspektu zajęć z

wychowania zdrowotnego dla wybranej klasy (temat zajęć powinien być uzgodniony

z opiekunem praktyki).

* Samokształcenie:

- terminowe oddanie opracowanych zagadnień (zagadnienia winny być opracowane w formie pisemnej, wydrukowane na papierze formatu A4, czcionka 12 Times New Roman, odstępy między wierszami na 1,5 wiersza; wykorzystując dostępną literaturę, inne źródła (np. Internet, materiały dydaktyczne w szkole)).

-uzyskanie pozytywnego zaliczenia opracowanych zagadnień.

7) Warunki odrobienia zajęć opuszczonych z przyczyn usprawiedliwionych lub zajęć niezliczonych z innych powodów:

- odrobienie zajęć z inną grupą, która realizuje aktualnie treści, na których studenta nie było.

8) Ogólne i szczegółowe przepisy BHP wymagane podczas realizacji procesu dydaktycznego w danej jednostce organizacyjnej:

• Student zobowiązany jest do systematycznego odbywania zajęć w określonych godzinach i zaliczenia zajęć w wyznaczonym terminie.

• Studenta obowiązuje na zajęciach praktycznych i praktykach zawodowych prawidłowe umundurowanie (odzież ochronna, obuwie zmienne), identyfikator oraz estetyczny wygląd.

• Podczas odbywania zajęć student powinien na bieżąco dokumentować jej przebieg, co swoim podpisem poświadcza opiekun.

• Student podczas odbywania zajęć praktycznych i praktyk zawodowych podlega nauczycielowi lub opiekunowi praktyki, który jest odpowiedzialny za jego pracę i działania.

• Wszystkie zadania określone w programie i wyznaczone przez nauczyciela lub opiekuna student powinien wykonywać za jego zgodą, pod jego kontrolą lub z jego udziałem ewentualnie z osobami przez niego wyznaczonymi.

• W trakcie wykonywania czynności pielęgniarskich student zobowiązany jest do przestrzegania norm i wytycznych zgodnych z zasadami postępowania pielęgniarskiego, jak również z przepisami obowiązującymi w danej placówce.

• Student jest zobowiązany do przestrzegania tajemnicy zawodowej i postępowania zgodnego z zasadami etyki zawodowej.

---