ŚRODKI DYDAKTYCZNE OKOŃ: 1.PROSTE A.SŁOWNE B.WZROKOWE bezpośrednie pośrednie uogólnione 2.ZŁOŻONE A. WZROKOWE B. SŁUCHOWE C. SŁUCHOWO-WZROKOWE D. AUTOMATYZUJĄCE PROCES UCZENIA SIĘ KUPISIEWICZ: 1. WZROKOWE 2.SŁUCHOWE 3.WZROKOWO-SŁUCHOWE 4.CZĘŚCIOWO AUTOMATYZUJĄCE PROCES NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ ROLA(FUNKCJE)ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH: 1 zaznajomienie uczniów z nowym materiałem utrwalenie i kontrola oraz ocena stopnia opanowania materiału 2 rozwijanie zdolności poznawczych oraz uczuć i woli dzieci i młodzieży 3 stosowanie zdobytych wiadomości i umiejętności w praktyce 4 służą poznawaniu rzeczywistości, poznawaniu wiedzy o niej, kształtowanie postaw i emocjonalnego stosunku do niej, rozwijaniu działalności przekształcającej tą rzeczywistość FORMY: Zbiorowe, Grupowe, Jednostkowe, Szkolne, Pozaszkolne KONCEPCJA KSZTAŁCENIA OKONIA ASYMIL..-Uczenie się przez przyswajanie , metody:słowne oglądowe i podające PROBLEM.- uczenie się przez odkrywanie metody:przypadkow,sytuacyjna problemowa burza mozgow,gry dydakt.,mikronauczania EMOCJONALNA-uczenie się przez przezywanie metody-waloryzacyjne(ekspresyjne,impresyjne) OPERACYJNE-uczenie się przez działanie- metody: praktyczne cwiczebnr i realizacji zadan wytworczyvh
Gry dydaktyczne- to rodzaj metod kształcenia należących do grupy metod problemowych i organizujących treści kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk, sytuacji lub procesów w celu zbliżenia procesu poznawczego ucznia do poznania bezpośredniego. Rodzaje gier dydaktycznych: 1 gry funkcyjne „gry roli uczestnicy starają się rzetelnie zachować tak, jakby to odbywało się w realnych warunkach. Przyjmują różne role społeczne: kierowników, pracowników, klientów samorządowców. Ich zadaniem jest głównie wymiana zdań z innymi uczestnikami gry, takie przedstawianie stanowiska własnego, argumentowanie, przekonywanie, aby osiągnąć zamierzone cele zgodnie z przydzieloną rolą Sytuacja taka tworzy motywacje do działania, zdobywania wiedzy, rozwijania umiejętności. 2 gry planszowe jej przebieg jest zaplanowany. Zmiany które następują w sytuacji są przewidziane przez autorów gier”. Uczeń otrzymuje opis sytuacji wyjściowej, przystępuje do gry której przebieg zależy w całości od niego 3 gry decyzyjne polega na prezentacji myśli, stwierdzeń, postaw i stanowisk formułowanych naprędce, stosownie do sytuacji 4 gry symulacyjne Są to gry, w których działania podejmowane przez graczy przypominają czynności, jakie ludzie wykonują w różnych rzeczywistych sytuacjach w normalnym życiu FUNKCJE GIER DYDAKTyczn Najczęściej wyróżnia się następujące funkcje gier dydaktycznych: dydaktyczne: stanowią środek do wyrównania braków w rozwoju intelektualnym uczniów, poznawcze: uczą formułowania i weryfikowania hipotez, motywacyjne: chęć wygrania jest motywacją do zmaksymalizowania wysiłku intelektualnego, wychowawcze: kształtują postawy koleżeńskie, uczą opanowania i cierpliwości, wyrabiają nawyki przestrzegania dyscypliny i reguł gry, uświadamiają graczom potrzebę współdziałania i potrzebę podporządkowywania się interesom grupy.
|
S. Szuman przez pojęcie gotowości szkolnej rozumie „osiągnięcie przez dzieci takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, który czyni je wrażliwymi i podatnymi na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej”. OBSZARY DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ Dojrzałość fizyczna: - zadowalający stan zdrowia i odporność na zmęczenie; - nieuszkodzony wzrok i słuch; - prawidłowo funkcjonujący układ artykulacyjny; - sprawność ogólna ruchowa i manualna; - zgrabne, precyzyjne ruchy ciała, sprawne ruchy rąk; - znajomość orientacji kierunkowo-przestrzennej, stron prawa-lewa - zrównoważona dynamika procesów nerwowych Dojrzałość emocjonalno-społeczna:
- chęć i umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami jak również nauczycielem; - wrażliwość na potrzeby innych; - obowiązkowość, wytrwałość, sumienność w zlecanych zadaniach; - wiara w siebie, niezniechęcanie się trudnościami; - samokontrola swego zachowania i wykonanej pracy Dojrzałość intelektualna: przejawia aktywność poznawczą, -wykazuje chęć do nauki czytania, pisania, matematyki; -posługuje się mową poprawną pod względem gramatycznym artykulacyjnym; - w sposób zrozumiały logiczny przekazuje swoje myśli; - wypowiada się na temat swoich przeżyć oraz formułuje poprawne własne sądy; - koncentruje przez dłuższy czas uwagę na określonym temacie; - łatwo przyswaja i utrwala nowe pojęcia, informacje; -wykorzystuje posiadaną wiedzę w praktyce; różnicuje, porównuje, odtwarza figury geometryczne; - odróżnia kierunki, położenie, a także proporcje odwzorowywanych form graficznych; - zapamiętuje proste melodie, rymowanki; - przeprowadza analizę i syntezę liter/głosek, sylab; - odwzorowuje, czyta proste wyrazy; - zna podstawowe pojęcia matematyczne
Zabawa dydaktyczna - to zabawa, która bazuje na podstawowej funkcji psychiki dziecka, na potrzebę zabawy wywiera świadomie wpływ na jego czynności umysłowe. RODZAJE ZABAW DYDAKTYCZNYCH 1.Zespołowe zabawy i gry ruchowe z elementami rywalizacji 2.Zabawy konstrukcyjne, w których dominują czynności motoryczne 3.Zespołowe zabawy tematyczne, tj. zabawy w role, dramatyzacje, inscenizacje,konkursy, quizy 4.Zespołowe zabawy i gry dydaktyczne opracowane specjalnie w celach poznawczych, tj. rozwiązywania założonych w nich zadań i czynności poznawczych Zalicza się do tych zabaw różnego rodzaju loteryjki, układanki,, rebusy, krzyżówki, zagadki i gry stolikowe FUNKCJE ZABAW Spośród wymienionych 4 grup zabaw przedmiotem naszego zainteresowania są zabawy i gry tematyczne zwane inaczej poznawczymi. Zabawy te spełniają ważne funkcje poznawcze, wychowawcze i kształcące Służą one gromadzeniu materiału poznawczego, utrwalaniu operowaniu zdobytymi już informacjami W uczeniu się przy pomocy zabaw poznawczych rozwijają się procesy percepcyjno-motoryczne, spostrzegawczość i wyobraźnia,uwaga, pamięć i procesy umysłowe, takie jak:analiza i synteza, porównywanie, klasyfikowanie, rozumowanie, uogólnianie Zabawy te wzbudzają i wzmagają wewnętrzną chęć do wykonywania przez ucznia zadań szkolnych i odpowiadających im czynności uczenia się Różnice pomiędzy grą a zabawą dydaktyczną: 1.Zabawa dydaktyczna to taka zabawa, która prowadzi z reguły do rozwiązania jakiegoś założonego w niej zadania. Natomiast gra dydaktyczna to odmiana zabawy polegająca na respektowaniu ustalonych ściśle reguł i wymagająca wysiłku myślowego. 2. Pojęcie zabawy dydaktycznej jest szersze od pojęcia gry dydaktycznej. Każda gra dydaktyczna jest zabawą, natomiast nie każda zabawa jest grą dydaktyczną. 3.Główną cechą różniącą grę od zabawy jest to, że celem wykonywanych czynności podczas gry jest wygrana jednej ze stron. W grze dydaktycznej są zasady, których się nie zmienia, a w zabawie mogą się zmieniać. 4.W zabawie osoba dominująca może się zmieniać. W zabawie może być tylko jedna osoba, a w grze musi być więcej osób niż jedna.
|
Kontrola- efektem kontroli jest rozpoznanie. wszelkie czynności nauczyciela gromadzenia i scalania informacji o uczniach i klasie. Informacje można zdobywać sposobami nieformalnymi, np. dzięki obserwacji lub rozmowom, albo formalnymi poprzez prace domowe lub testy. Kontrola może dotyczyć klasy i nauczania Ocena- proces dochodzenia do opinii lub przypisywania wartości. Sprawdzian na przykład jest techniką kontroli przeznaczoną do zebrania informacji o tym, że uczniowie wiedzą na jakiś temat. Wystawienie stopnia natomiast jest aktem oceny, ponieważ nauczyciel określa, jakiej wartości odpowiada uzyskana informacja. FUNKCJE OCENIANIA 1.funkcja informacyjna- dająca rzetelne i wyczerpujące informacje na temat poziomu wiedzy, stanu wiadomości i umiejętności oraz przewidywań na przyszłość; 2.funkcja kontrolna- sprawdzająca postępy ucznia, jego możliwości i kierunek rozwoju; ułatwia to nauczycielowi określenie drogi doskonalenia i rozwoju ucznia, wytyczenie nowych zadań dostosowanych do możliwości i indywidualnego tempa pracy 3.funkcja motywacyjna- dopingująca ucznia do pogłębiania wiedzy, realizowania programu i poszerzania własnych zainteresowań. FORMY OCENY OPISOWEJ 1 List do rodzica 2 List do ucznia 3 Karta osiągnięć ucznia
PRZEDSTAWICIELE NOWEGO WYCHOWANIA : Dewey, Montessori, Frenait Celestyn Freinet, zamiast tradycyjnego nauczania podręcznikowego opartego na autorytecie nauczyciela i autora podręcznika, opracował i urzeczywistnił w praktyce tzw. techniki pracy szkolnej. Z pośród nich na uwagę zasługują następujące: • swobodne teksty dzieci połączone z gazetką klasową jako podstawa do nauki czynnego języka ojczystego, • doświadczenia poszukujące jako podstawa do samodzielnej pracy uczniów w zakresie matematyki, nauk przyrodniczych, geografii i historii, • planowanie pracy indywidualnej i zbiorowej przez uczniów pod kierunkiem nauczyciela, • różnorodne formy ekspresji artystycznej i technicznej jako podstawa wychowania estetycznego i technicznego, • referaty jako środek rozwijania zainteresowań oraz umiejętności samokształceniowych, • korespondencja i wymiana międzyszkolna jako podstawa szerokich kontaktów społecznych, • spółdzielnia klasowa jako naturalna forma samorządu dziecięcego.• organizowanie doświadczenia społecznego dzieci poprzez wycieczki, wywiady i spotkania z rówieśnikami, ciekawymi ludźmi oraz korespondencje i wymianę międzyszkolną, • wychowanie przez pracę zorganizowaną w samorządnym spółdzielczym zespole, na którą składają się doświadczenia poszukujące, rozwiązywanie różnych problemów, ćwiczenia sprawności szkolnych przy wykorzystaniu fiszek autokorektywnych, referatów, opracowań tematycznych itp. • rozwijanie swobodnej ekspresji artystycznej poprzez: malarstwo, rzeźbę, ceramikę, swobodny taniec, teatr, muzykę, ekspresję słowną, swobodny tekst, poezję itp. środki dydaktyczne• kartoteki fiszek autokorektywnych (do nauki ortografii, gramatyki, matematyki). • korektę fiszek problemowych Te karty zawierają polecenia, wskazówki do zbierania informacji i materiałów źródłowych. • dokumentacja źródłowa i klasowa biblioteczka pracy niejako mała klasowa encyklopedia. • gazetka wychowawcza (ścienna), podzielona na trzy rubryki! Krytykujemy, Dziękujemy, Proponujemy.• książka życia klasy, MONTESSORI MARIA ( 1870-1952),1.pełną swobodę w rozwijaniu spontanicznej aktywności, 2.a zadanie wychowawcy upatrywał w tworzeniu warunków i sytuacji sprzyjających rozwojowi dziecka; 3.szczególne znaczenie Montessori przypisywała kształceniu zmysłów; celowi temu miało służyć m.in. odpowiednie urządzenie i wyposażenie "domu dziecięcego", jak nazywała zał. przez siebie 1907 w Rzymie zakład wychowawczy, który stał się wzorem nowego typu placówki wychowania przedszkolnego; mimo krytyki, z jaką spotykała się m.in. za niedocenianie zabawy i zajęć zespołowych, metoda Montessori szybko się rozpowszechniła, 4.przyczyniając się doprzezwyciężenia tradycyjnego rygoryzmu i formalizmu w wychowaniu małego dziecka; Domy dziecięce.
|
KRYTERIA DOBORU TRESCI wymagania społeczne (zawodowe i kulturowe): - przygotowanie ucznia do życia w rodzinie, wychowywania dzieci - pełnienia ról społecznych; - przygotowanie do działalności politycznej, gospodarczej - specjalistyczne, postawa innowacyjna; - przygotowanie do aktywnej recepcji dóbr kultury i ich pomnażania; - rozwój wartościowych cech osobowości; wymagania naukowe: - teorie, twierdzenia udowodnione naukowo; - weryfikacja programów nauczania; - umiejętności samodzielnego stosowania wiedzy, poznanie metod badawczych oraz drogi myślenia naukowego; wymagania dydaktyczne - konieczność przestrzegania zasad: 1.wymagania.natury psycholog icznej - treści dostosowane do potencjalnych możliwości ucznia, do jego rozwoju psychofizycznego, 2.zasada systematyczności - zwarty i spójny układ wiedzy opanowanej przez uczniów: UKŁAD TREŚĆI - liniowy - nowa partia materiału jest ciągiem poprzedniej (matematyka); koncentryczny - te same treści przerabiane kilkakrotnie rozszerzające stopniowo zakres wiadomości; spiralny - forma pośrednia;caly czas poszerzamy wiedze ale wracamy do poczatku 3.zasada korelacji - powiązanie przedmiotów wspierających się nawzajem: czasowa, przyczynowo-skutkowa; 4.zasada wiązania treści z praktyką; 5.zasada kompleksowości i problemowości (uczyć się na zasadzie rozwiązywania problemów); 6.zasada określoneja teoria uczenia się; PROGRAM: Jest zbiorem celów danego przedmiotu oraz wyników jakie mają osiągnąć uczniowie, jest też układem czynności nauczycieli i uczniów, i złożonych wyników tych czynności .(Okoń) KRYTERIA OCENY PROGRAMU NAUCZANIA: 1.ZGODNOŚĆ Z PODSTAWAMI PROGRAMOWYMI Dokument programowy powinien zawierać całość zawartości podstawy programowej 2.POPRAWNOŚĆ KONSTRUKCYJNA Program powinien zawierać: Charakterystykę,Zestaw celów nauczania,Wykaz materiału nauczania, Opis procedur zmierzających do osiągnięcia tych celów,Opis założonych osiągnięć ucznia i procedur ich pomiaru z sugestiami kryteriów oceny 3.POPRAWNOSC MERYTORYCZNA PROGRAMU Powinien ukazywać najnowsze tendencje i osiągnięcia nauki, nie zaniedbując przy tym elementów , które decydująo trwałości wiedzy 4.POPRAWNOSC DYDAKTYCZNA Program powinien udostępniać materiał przystępny dla uczniów, aby realistyczne było osiagniecie postanowionych celow nauczania . Wiedza powinna być podana w sposób jasny i klarowny, odpowiedni dla danej grupy wiekowej. Materiał powinien być uszeregowany zgodnie z zasadą stopniowania trudności, powinien uwzględniać zainteresowania i potrzeby uczących się. Nauka o rzeczach "Nauka o rzeczach" była postępowa , ale charakteryzowała ją stateczność - zbyt akceptowała oglądanie przedmiotów , patrzenie , unaocznianie , a za mało uwagi zwracała na działanie dziecka . 1 PoMiesznie wiekowe w grupie(np. nauczyciel uczyl starsze dzieci które uczyly młodsze 2 Stara się wprowadzic rzeczy bliskie dziecku (matematyka, uprawa roli) 3 Przy nauczaniu danej rzeczy łączono liczbę, kształt i słowo 4 Przygotowanie do zycia 5 Od szczegółu do ogolu 6 encyklopedyzm 7 Przygotowanie do nauki szkolnej 8 Poznanie poszczególnych elementow pojedynczo Założenia ( nowego wychowania) 1swobodny wybór materiału 2swobodny wybór miejsca pracy 3swobodny wybir czasu pracy 4swobodny wybór formy pracy 5zasada porządku(„porządek w otoczeniu,porządek w sercu”) 6zas.ograniczenia 7zas. izolowania trudności 8zas.zas.transferu,dot.pomocy dydaktycznych 9zas.własnego działania i powtarzania 10zas.samokontroli 11zas.składała się z grup w różnym wieku, każde nabiera innych cech itd NAUCZANIE POGLĄDOWE Komeński, Pestalozzi Eksponuje wielozmyslowe poznanie swiata, ukazuje role środkow umożliwiających takie poznawanie, nauczanie werbalne wzbogacane wizualizacją NAUKA O RZECZACH Komeński, Pestalozzi, DAWID JAN WŁADYSŁAW NOWE WYCHOWANIE Montessori, C.Frenait, Dewey NAUCZANIE ŁĄCZNE K. Linke W najniższych klasach ośrodkami nauczania miało być najbliższe otoczenie dziecka, następnie - życie i krajobraz miejsca rodzinnego, w dalszych klasach - szerszy krąg zainteresowań. Podstawowymi elementami w tej koncepcji były tzw. „ośrodki życiowe” i „ośrodki rzeczy”. Te pierwsze, będąc przedmiotem określonych działań dzieci, zdaniem K. Linkego, uczniowie powinni poznać jako pierwsze. W koncepcji nauczania łącznego nauka o „rzeczach ojczystych” stanowiła podstawę dalszego nauczania przedmiotowego (połowa klasy IV). Szczególnie złożoną sprawą jest miejsce wszelkich ćwiczeń o charakterze sprawnościowym w nauczaniu łącznym. K. Linke wiodący uznał przedmiot Heimatkunde, natomiast nabywanie określonych sprawności miało niejako charakter podrzędny. Taki układ treści kształcenia powodował, że uczniowie w szkołach realizujących program wg koncepcji K. Linkego zdobywali pogłębioną wiedzę o środowisku rodzinnym, natomiast w zakresie sprawności, np. w zakresie czytania, mieli znaczne braki. KONCEPCJA NAUCZANIA KONCENTRYCZNEGO (uzasadnione teoretycznie, organizowane i weryfikowane praktycznie przez B. Suchodolskiego i J. Walczynę) szkołę twórczą ( H. Rowida)
|