Ochrona dóbr osobistych po śmierci twórcy
Mieć na uwadze należy, iż pojęcie twórcy wprowadza ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.06.90.631). Ponadto, w zakresie tego tematu odwołać się można do zapisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.64.16.93).
Jak stanowi artykuł 23 ustawy Kodeks cywilny, dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Nie budzi przy tym wątpliwości, iż prawa te mają charakter bezwzględny, niezbywalny i niedziedziczny.
Powołany przepis art. 23 odnosi się zatem również do działalności twórczej, jednocześnie jednak wskazując na możliwość udzielenia ochrony w danym zakresie również na podstawie przepisów odrębnych aniżeli przepisy kodeksowe.
W tym też zakresie za właściwe uznać należy przepisy pierwszej z ustaw wskazanych na wstępie, tj. ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Przedmiot prawa autorskiego
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór) - art. 1 ust. 1 ustawy.
Powyższa definicja oznacza, iż utwór jest dobrem niematerialnym, które powinno być odróżnione od dobra materialnego, jakim może być np. nośnik na jakim dany utwór jest zapisany.
Wytwór jakiejś działalności aby mógł być uznany za utwór w rozumieniu ustawy, musi spełniać następujące cechy:
Stanowić rezultat pracy człowieka (twórcy);
Stanowić przejaw działalności twórczej - „przejaw” oznaczać będzie uzewnętrzniony rezultat działania; „działalność twórczą” z kolei można ująć w ten sposób, iż utwór musi stanowić przejaw działalności kreacyjnej;
Mieć indywidualny charakter.
W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory (art. 1 ust. 2 ustawy):
Wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
Plastyczne,
Fotograficzne,
Lutnicze,
Wzornictwa przemysłowego,
Architektoniczne, architektoniczno - urbanistyczne,
Muzyczne i słowno - muzyczne,
Sceniczne, sceniczno - muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
Audiowizualne (w tym filmowe).
Posłużenie się przez ustawodawcę w powołanym przepisie sformułowaniem „w szczególności”, oznacza, iż powyższy katalog nie ma charakteru zamkniętego.
Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażania; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Oznacza to, iż konieczne jest - jak już to zostało wskazane - uzewnętrznienie utworu, a więc jego percepcja przez osoby inne niż sam autor / twórca.
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili jego ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Z kolei ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakikolwiek formalności (art. 1 ust. 3-4 ustawy).
Przepisy ustawy stosuje się do utworów:
których twórca lub współtwórca jest obywatelem polskim lub
których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, lub
które zostały opublikowane po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo równocześnie na tym terytorium i za granicą, lub
które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, lub
które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
Podmiot prawa autorskiego
Jak stanowi art. 8 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych: prawa autorskie przysługują twórcy, o ile sama ustawa nie stanowi tego inaczej. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. Dopóki zaś twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Wskazane na początku poprzedzającego akapitu zastrzeżenie, iż prawa autorskie przysługują twórcy, chyba że ustawa stanowi inaczej, odnieść można w szczególności do następujących przypadków:
- współtwórcą przysługują prawa autorskie wspólnie, przy czym istnieje domniemanie, iż prawa te przysługują w jednakowych udziałach (częściach), a każdy współtwórca może wykonywać prawo do swojej części samodzielnie;
- przy utworze zbiorowym (np. encyklopedie, bazy danych) - prawa autorskie przysługują producentowi lub wydawcy, chyba że poszczególne części maja samodzielne znaczenie (w tym ostatnim przypadku prawa autorskie przysługiwać będą twórcą);
- w zakresie utworów uzyskanych przez pracownika, przy wykonywaniu obowiązków służbowych - generalnie przyjmuje się, iż prawa te przysługują pracodawcy (musi to wynikać z umowy o pracę lub z uzgodnienia między pracodawcą a pracownikiem);
- utwór naukowy pracownika instytucji naukowej - instytucji naukowej przysługuje pierwszeństwo, jeżeli pracownik stworzył dany utwór w ramach stosunku pracy (jeżeli w umowie o pracę nie postanowiono inaczej). W przeciwieństwie do praw uzyskanych przez innego pracodawcę, istnieje tu już ustawowe domniemanie przejęcia praw przez instytucje naukową (przy zwykłym stosunku pracy musi to wynikać z umowy, przy instytucji naukowej w umowie można postanowić iż prawa te nie przejdą na instytucje). Poza tym, przy utworze naukowym, twórcy przysługuje za wykonany utwór dodatkowe wynagrodzenie, niezależne od wynagrodzenia za pracę;
- praca dyplomowa studenta - istnieje domniemanie iż uczelni przysługuje pierwszeństwo w opublikowaniu takiej pracy. Jeżeli uczelnia tego nie zrobi w ciągu sześciu miesięcy, pracę dyplomową może opublikować student, pod tym jednak warunkiem, iż nie jest to część pracy zbiorowej.
Prawa autorskie dzielimy na dwie kategorię:
Autorskie prawa osobiste;
Autorskie prawa majątkowe.
Autorskie prawa osobiste
Jak stanowi art. 16 ustawy, jeżeli nie stanowi ona inaczej, autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, a w szczególności prawo do:
autorstwa utworu;
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Również ten katalog dóbr, uznać należy za mający charakter otwarty, przykładowy.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na treść sformułowanego w nagłówku zagadnienia. Mowa w nim bowiem o dobrach osobistych. Pojęcie dóbr osobistych sformułowane zostało w powołanym art. 23 Kodeksu cywilnego. Są to prawa ściśle związane z osobą człowieka, a więc takie, które wygasają wraz z jego śmiercią. Tym niemniej, jednocześnie wskazuje się iż chodzi o dobra osobiste twórcy. Uznać więc należy, iż intencją formułującego pytanie była kwestia odniesienia się do praw określonych w ustawie o prawie autorskim.
Na marginesie wskazać należy, iż zgodnie z art. 24 § 1 - 2 Kodeksu cywilnego: ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Ponieważ dobra te wygasają ze śmiercią danej osoby (której dobra zostały naruszone), w przypadku gdy śmierć nastąpiła w trakcie procesu o naruszenie tych dóbr, sąd zawiesza wówczas z urzędu postępowanie i wyznacza spadkobiercą stosowny termin do wstąpienia do sprawy w miejsce zmarłego. Brak takiego wstąpienia skutkuje umorzeniem postępowania.
Ochrona osobistych autorskich dóbr osobistych nie jest ograniczona w czasie i „trwa wiecznie”. W praktyce dochodzi jednak do osłabienia intensywności takiej ochrony po śmierci twórcy.
Niezależnie od powyższego, wśród dóbr osobistych o których mowa w art. 23 Kodeksu cywilnego, można wymieć również takie które związane są ze śmiercią człowieka. Będzie to w szczególności tzw. kult pamięci osób zmarłych. Prawo to przysługuje jednak rodzinie zmarłego nie zaś jemu osobiście.
Osobiste prawa autorskie są ponadto tak ściśle związane z osobą twórcy iż niemożna ich się zrzec ani zbyć. W nauce prawa wskazuje się jednak na możliwość wykonywania owych praw osobistych również przez inne osoby. Uzasadnia się to tym, iż samo wykonywanie nie oznacza nabycia / wyzbycia się tych praw w odniesieniu do osoby twórcy.
Autorskie prawa majątkowe
Jeżeli ustawa o prawach autorskich nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.
Autorskie prawa majątkowe nie podlegają egzekucji, dopóki służą twórcy (nie dotyczy to wymagalnych wierzytelności). Po śmierci twórcy, spadkobiercy mogą sprzeciwić się egzekucji z prawa autorskiego do utworu niepublikowanego, chyba że taki sprzeciw byłby niezgodny z ujawnioną wolą twórcy co do rozpowszechniania utworu.
Twórcy i jego spadkobiercom, w przypadku dokonanych zawodowo odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy utworu plastycznego lub fotograficznego, przysługuje prawo do wynagrodzenia stanowiącego sumę poniższych stawek:
5 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale do równowartości 50.000 euro, oraz
3 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 50.000,01 euro do równowartości 200.000 euro, oraz
1 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 200.000,01 euro do równowartości 350.000 euro, oraz
0,5 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 350.000,01 euro do równowartości 500.000 euro, oraz
0,25 % części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale przekraczającym równowartość 500.000 euro
- jednak nie wyższego niż równowartość 12.500 euro.
Wynagrodzenie powyższe nie przysługuje w przypadku ceny sprzedaży niższej niż równowartość 100 euro.
Z kolei, w przypadku odsprzedaży rękopisów utworów literackich i muzycznych, twórcy i jego spadkobiercą przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 5% ceny dokonanych odsprzedaży.
Zgodnie z art. 20 ustawy o prawach autorskich, Producenci i importerzy:
1) magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń,
2) kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu,
3) czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, przy użyciu urządzeń wymienionych w pkt. 1 i 2
- są obowiązani do uiszczania, określonym zgodnie z ust. 5, organizacjom zbiorowego zarządzania, działającym na rzecz twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców, opłat w wysokości nieprzekraczającej 3 % kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników.
Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetofonów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:
1) 50 % - twórcom;
2) 25 % - artystom wykonawcom;
3) 25 % - producentom fonogramów.
Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:
1) 35 % - twórcom;
2) 25 % - artystom wykonawcom;
3) 40 % - producentom wideogramów.
Z kwoty uzyskanej z tytułu opłat ze sprzedaży urządzeń reprograficznych oraz związanych z nimi czystych nośników przypada:
1) 50 % - twórcom;
2) 50 % - wydawcom.
Czas trwania autorskich praw majątkowych
Zgodnie z art. 36 ustawy, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie (chodzi tu o ustawę prawo własności przemysłowej), autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:
1) od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany - od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
3) w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca - od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia;
4) w odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.
Jeżeli bieg termin wygaśnięcia autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od upowszechniania utworu, a utwór rozpowszechniono w częściach, odcinkach, fragmentach lub wkładach, bieg terminu liczy się oddzielnie od daty rozpowszechniania każdej z wymienionych części.
Z kolei czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych następujących po roku w którym nastąpiło zdarzenia, od którego rozpoczyna się bieg danych terminów (określonych w dwóch akapitach poprzedzających).
Ochrona autorskich praw osobistych
Zgodnie z art. 78 ustawy o prawach autorskich, twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, po jego śmierci z powództwem o ochronę autorskich praw osobistych zmarłego może wystąpić małżonek, a w jego braku kolejno: zstępni, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa (ust. 2 art. 79).
Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, osoby wymienione powyżej są uprawnione w tej samej kolejności do wykonywania autorskich praw osobistych zmarłego twórcy.
Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, z powództwem, o którym mowa w ust. 2 art. 79, może również wystąpić stowarzyszenie twórców właściwe ze względu na rodzaj twórczości lub organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, która zarządzała prawami autorskimi zmarłego twórcy.
Ochrona autorskich praw majątkowych
Zgodnie z art. 79 ustawy:
1. Uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:
1) zaniechania naruszania;
2) usunięcia skutków naruszenia;
3) naprawienia wyrządzonej szkody:
a) na zasadach ogólnych albo
b) poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione - trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
4) wydania uzyskanych korzyści.
2. Niezależnie od roszczeń, określonych powyżej, uprawniony może się domagać:
1) jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd;
2) zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia, na rzecz Funduszu, o którym mowa w art. 111, gdy naruszenie jest zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek.
3. Sąd może nakazać osobie, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, na jej wniosek i za zgodą uprawnionego, w przypadku gdy naruszenie jest niezawinione, zapłatę stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego, jeżeli zaniechanie naruszania lub usunięcie skutków naruszenia byłoby dla osoby naruszającej niewspółmiernie dotkliwe.
4. Sąd, rozstrzygając o naruszeniu prawa, może orzec na wniosek uprawnionego o bezprawnie wytworzonych przedmiotach oraz środkach i materiałach użytych do ich wytworzenia, w szczególności może orzec o ich wycofaniu z obrotu, przyznaniu uprawnionemu na poczet należnego odszkodowania lub zniszczeniu. Orzekając, sąd uwzględnia wagę naruszenia oraz interesy osób trzecich.
5. Domniemywa się, że środki i materiały, o których mowa w ust. 4, są własnością osoby, która naruszyła autorskie prawa majątkowe.
6. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku usuwania lub obchodzenia technicznych zabezpieczeń przed dostępem, zwielokrotnianiem lub rozpowszechnianiem utworu, jeżeli działania te mają na celu bezprawne korzystanie z utworu.
7. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku usuwania lub zmiany bez upoważnienia jakichkolwiek elektronicznych informacji na temat zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, a także świadomego rozpowszechniania utworów z bezprawnie usuniętymi lub zmodyfikowanymi takimi informacjami.
Podsumowanie
Reasumując powyższe rozważania:
Dobra osobiste człowieka podlegają ochronie przewidzianej bądź w art. 23- 24 Kodeksu cywilnej, bądź w przepisach szczególnych (np. art. 78 i 79 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych);
Jeśli mowa jest o dobrach twórcy, rozumie się przez to prawa do utworów i pojęcie „twórcy” w rozumieniu ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych;
Aby mowa była o twórcy i jego ochronie musi on stworzyć „utwór” w rozumieniu ustawy o prawach autorskich;
Tym samym, w przypadku praw twórcy, podlega on ochronie przewidzianej przede wszystkim w ustawie o prawach autorskich, co moim zdaniem nie wyłącza jednak możliwości podniesienia zarzutów ochrony z art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego;
Prawa przysługujące twórcy dzielą się na dobra o charakterze osobistym i majątkowym;
Autorskie prawa osobiste nie są ograniczone w czasie i trwają „wiecznie”, przy czym po śmierci twórcy i braku innych ustaleń, wykonywać je mogą następujące osoby (w podanej kolejności): małżonek, zstępni, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa. Wykonywanie nie oznacza że wskazane osoby nabywają prawa autorskie osobiste (nie podlegają one dziedziczeniu), a jedynie chodzi o możliwość w działania w celu ochrony praw twórcy po jego śmierci;
Autorskich praw osobistych nie można się generalnie zrzec i zbyć; wydaje się jednak iż brak jest przeszkód do powierzenia ich wykonywania, na co wskazuje również pkt. 6 powyżej;
Autorskie prawa osobiste chronią więź twórcy z utworem;
Po śmierci twórcy istnieje jedynie możliwość wystąpienia o ochronę autorskich praw osobistych (w braku odmiennej woli twórcy), przez osoby wskazane w kolejności jak w pkt. 6
W braku odmiennej woli twórcy, o ochronę jak z pkt. 9 może wystąpić właściwa organizacja skupiająca twórców;
Inaczej ma się kwestia z dobrami osobistymi (nie będącymi autorskimi prawami osobistymi), a do których odnosi się art. 23 Kodeksu cywilnego; te bowiem wygasają wraz ze śmiercią osoby której dotyczyły. Jednakże w przypadku gdy osoba taka wytoczyła proces o ochronę jego dóbr osobistych i w jego trakcie zmarła, istnieje możliwość kontynuowania tego postępowania przez jego spadkobierców, o ile zgłoszoną oni chęć kontynuowania tego postępowania i wstąpią na miejsce zmarłego do procesu;
Jeśli chodzi o autorskie prawa majątkowe, to ich ochrona trwa lat 70, przy czym od różnego momentu liczony jest ten termin;
Autorskie prawa majątkowe wchodzą do spadku po zmarłym twórcy,
Ochronę autorskich praw osobistych reguluje art. 78 ustawy a majątkowych praw autorskich, art. 79 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
W przypadku praw osobistych twórcy, ochrona jest węższa. Twórca może bowiem się domagać się zaniechania dokonywania naruszeń (gdy jego dobro jest zagrożone), a gdy do naruszenia już doszło, może żądać dopełnienia przez tego kto prawa te naruszył, usunięcia jego skutków (przy czym może to nastąpić w drodze stosownego publicznego ogłoszenia, lub w innej formie). W przypadku gdyby naruszenie było zawinione, wówczas sąd może przyznać Twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za poniesioną krzywdę. Na żądanie twórcy, sąd może zobowiązać aby taka zapłata nastąpiła na wskazany przez twórcę cel społeczny;
W przypadku autorskich praw majątkowych, uprawnienia te są szersze. Bowiem uprawniony (nie zawsze będzie nim twórca, może być to np. wydawca, lub jego spadkobierca), może żądać: zaniechania naruszenia; usunięcia jego skutków; naprawienia wyrządzonej szkody (na zasadach ogólnych, a więc szkody realnej i utraconych korzyści; lub poprzez zapłatę sumy odpowiadającej dwukrotności - lub gdy naruszenie było zawinione trzykrotności - stosownego wynagrodzenia za korzystania z utworu); wydania uzyskanych korzyści.
Niezależnie od pkt. 16, uprawniony może domagać się (przy naruszenie autorskich praw majątkowych): jedno lub wielokrotnego stosownego ogłoszenia w prasie; zapłaty przez sprawcę odpowiedniej sumy - nie niższej dwukrotna wysokość - uprawdopodobnionych korzyści sprawcy z tytułu naruszenia na rzecz Funduszu Promocji Twórczej. To ostanie roszczenie przysługuje jedynie wtedy gdy sprawca działał w sposób zawiniony i dokonał naruszenia w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w cudzym lub we własnym imieniu.