6. Cele kształcenia:
- cele ogólne i operacyjne - ich zalety i wady;
Cel ogólny - jeden cele operacyjne - kilka, kilkanaście; wskazują na wynik końcowy
Cele operacyjne są zawsze logiczne z celem ogólnym. Budujemy je po to, żeby uszczegółowić, urzeczywistnić cel ogólny. Zawierają podmiot, adresata (w celach ogólnych nie ma). Cele operacyjne są możliwe do sprawdzenia, cel ogólny wskazuje kierunek dążeń.
Cel operacyjny - czasownik w formie osobowej
Cel ogólny - wskazuje ogólne kierunki dążeń ucznia
Zalety formułowania celów ogólnych:
są bogate znaczeniowo
akcentują ważne wartości społeczne
są perswazyjne (trudno im zaprzeczyć)
są zwięzłe (niewiele słów określa bardzo szeroką dziedzinę)
Wady:
wieloznaczność i nieokreśloność
założenia idealizujące (zawierają założenia, które nie są zawsze realne)
deklaratywność (cele ogólne konstruowane są w bardzo zawiły sposób - zawierają wiele przymiotników, górnolotne)
niejasny adresat
Cele operacyjne - stanowią opis wyników, jakie mają być uzyskane, opis powinien być na tyle dokładny, aby umożliwić rozpoznanie czy cel został osiągnięty.
Zalety:
jednoznaczne
ukazują sposób zademonstrowania, że cel został osiągnięty
odnoszą się wprost do ucznia lub innego podmiotu kształcenia
mobilizują ucznia i nauczyciela
Wady:
względne ubóstwo znaczenia (ceną jednoznaczności jest schematyzm interpretacji celu)
podporządkowanie emocji i motywacji procesom poznawczym (osiągnięcie końcowe, działanie jest ważniejsze niż intencje, emocje ucznia)
poszatkowanie przedmiotu (przy dużej ilości celów operacyjnych obraz całości nam zanika, cele są zbyt szczegółowe)
pracochłonność
Budowa celów operacyjnych:
Cel ma adresata
Czasownik operacyjny jednoznaczny
Jasna sytuacja sprawdzania
Standard zachowania końcowego (minimalny poziom realizacji danego celu)
Ćwiczenie.
Spośród podanych sformułowań wybierz cele operacyjne:
Zrozumieć teorię ewolucji.
Kształtowanie pozytywnego stosunki do nauki szkolnej.
Spośród 15 ilustracji zwierząt uczeń wybierze co najmniej 10 przedstawiających zwierzęta jajorodne.
Pokazać uczniom, jak zmontować silnik spalinowy.
Uczeń wymienia wszystkie cechy budowy zewnętrznej gadów.
Cele operacyjne - zdanie 3 i 5
Ćwiczenie.
Do podanego celu ogólnego ułóż 1 cel operacyjny:
Poznajemy grzyby jadalne uczeń przygotowuje prezentację na temat grzybów jadalnych, którą wykona w ciągu 2 tygodni i zademonstruje ją klasie wymieniając co najmniej 6 grzybów jadalnych.
Poznajemy tabliczkę mnożenia uczeń na teście końcowym prawidłowo rozwiązuje co najmniej 10 z 15 podobnych zadań sprawdzających umiejętność mnożenia w zakresie 100.
Poznajemy zasady ruchu drogowego uczeń na teście końcowym wymienia po 3 przykłady znaków ostrzegawczych, informacyjnych, zakazu i nakazu.
Taksonomie celów kształcenia;
Taksonomia ABC - Niemerka 2 tabele: dz. poznawcza, dz. Wychowawcza
Taksonomia - hierarchiczne uporządkowanie celów kształcenia według rosnącej wartości (waga celów)
- przykłady celów nauczania i wychowania na poszczególnych poziomach taksonomicznych
według różnych propozycji taksonomicznych.