sciaga-Odzyskanie niepodległości przez Polskę, Edukacja


Odzyskanie niepodległości przez Polskę - Wybuch I wojny światowej dał Polakom szansę na odzyskanie niepodległości. Zarówno państwa centralne jak i Państwa Ententy starały się pozyskać do swego obozu wybitne osobistości polskie, by te skłoniły swych rodaków do walki po ich stronie. Najsilniejszy obóz niepodległościowy był związany z Austro-Węgrami. Tam też J. Piłsudski utworzył Kompanię Kadrową.Niestety, akcja ta nie powiodła się, a oddziały Piłsudskiego zostały podporządkowane Austrii. Endecja zaczęła tworzyć polskie oddziały w Rosji,jednocześnie też Dmowski wiosną 1917 roku zażądał od państw Ententy utworzenia niepodległej Polski, zaś działający w Paryżu Komitet Narodowy Polski uzyskał zgodę od władz francuskich na tworzenie tam wojsk polskich.Komitet ten, któremu przewodniczył Dmowski, został uznany przez zachodnie mocarstwa za przedstawiciela władz polskich. Wobec pogarszającej się sytuacji państw centralnych na froncie zachodnim,zaczęły one tracić kontrolę nad okupowanymi ziemiami polskimi, także nad podległą im Radą Regencyjną, która 7 października 1918 roku wydała manifest do narodu, w którym jest mowa o odzyskaniu niepodległości.

Granice RP - Pierwszym ważnym celem polskich władz stało się wywalczenie międzynarodowego uznania dla powstałego państwa i zapewnienie mu jak najbardziej korzystnych granic. Działania w tym kierunku prowadzono używając zarówno środków militarnych, jak i metod dyplomatycznych. Połowicznym sukcesem polskiej dyplomacji zakończyła się konferencja pokojowa w Paryżu. Potwierdzona została państwowość Polski, której przyznano Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie, jednak bez tak ważnego ośrodka jak Gdańsk i z bardzo wąskim dostępem do morza. O przynależności niektórych spornych z Niemcami obszarów jak Górny Śląsk, Powiśle, Warmia i Mazury miały zadecydować plebiscyty wśród miejscowej ludności. Ostatecznie do Polski została przyłączona jedynie część Górnego Śląska. Dramatyczniejszy przebieg miała walka o granice wschodnie. W zakresie polityki wschodniej ścierały się wtedy dwie koncepcje: Piłsudskiego i Dmowskiego. Pierwsza z nich miała charakter federalistyczny. Zakładała poparcie powstania na wschodzie suwerennych państw: Litwy, Białorusi i Ukrainy i powiązanie ich z Polską w ramach federacji. Druga, inkorporacyjna, przewidywała włączenie do Polski obszarów litewskich, białoruskich i ukraińskich z przewagą ludności polskiej.. Wydaje się, że koncepcja federacyjna mogła przynieść Polsce większe korzyści, jednak rozwój wydarzeń sprzyjał realizacji wizji Dmowskiego Ukształtowane granice Polski międzywojennej miały bardzo niekorzystny układ. Rozciągały się na przestrzeni ponad 5,5 tysiąca kilometrów i nie miały w większości oparcia o czynniki naturalne, co czyniło je niezwykle trudnymi do obrony.

Konstytucja marcowa - ustawa zasadnicza uchwalona przez Sejm Ustawodawczy 17 III 1921 większością zaledwie 12 głosów. Jej założenia miały charakter burżuazyjno-demokratyczny, ustalała republikańską formę państwa i deklarowała zwierzchność narodu.
Zachowując zasadę trójpodziału władzy, wprowadziła ustrój o znacznej przewadze władzy ustawodawczej nad wykonawczą. Zgromadzeniu Narodowemu podporządkowany był prezydent oraz rząd. Prezydent miał być wybierany przez Zgromadzenie Narodowe na 7 lat, jego kompetencje były mocno ograniczone: nie posiadał prawa weta w stosunku do ustaw, formalnie stał na czele władzy wykonawczej, lecz nie wchodził w skład Rady Ministrów, działania rządu nie podlegały jego kompetencjom.
Kadencja Sejmu i Senatu, wybieranych na podstawie pięcioprzymiotnikowej ordynacji wyborczej, trwała 5 lat, przy czym Sejm był praktycznie nierozwiązywalny. Konstytucja marcowa gwarantowała niezawisłość sądów, zapewniała swobodę zachowania praw językowych i kulturowych mniejszościom narodowym. Uwzględniała szeroki samorząd terytorialny, gwarantowała podstawowe prawa i swobody obywatelskie. Wprowadzała obowiązek powszechnego i bezpłatnego nauczania w zakresie szkoły podstawowej. W 1935 Konstytucja marcowa została zastąpiona nową konstytucją, tzw. kwietniową.

Demokracja parlamentarna - forma rządów, w której naród sprawuje władzę zwierzchnią za pośrednictwem wybranych przez siebie reprezentantów działających w ciałach przedstawicielskich. Najwyższym organem państwa w demokracji parlamentarnej jest parlament, któremu przysługuje wyłączność ustawodawcza oraz kontrola organów władzy wykonawczej. Demokracja parlamentarna opiera się na koncepcji podziału władzy. Głowa państwa powołuje premiera, a na jego wniosek również innych członków rządu. Rząd musi uzyskać poparcie ciała przedstawicielskiego, przed którym politycy odpowiadają za swoją działalność oraz za uchwalone akty normatywne. Członkowie rządu i głowa państwa w demokracji parlamentarnej ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną. W praktyce ustrojowej demokracja parlamentarna jest uzupełniana przez różne formy demokracji bezpośredniej.

Sanacja- był to obóz polityczny sprawujący rządy w Polsce od przewrotu majowego 1926 do września 1939. Program działania obozu zakładał odnowę moralną i uzdrowienie życia publicznego państwa.Główną organizacją polityczną reprezentującą nurt sanacyjny był działający w latach 1928-1935 Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem a po 1937 Obóz Zjednoczenia Narodowego. Do głównych przedstawicieli sanacji należeli m.in.: J. Beck, J. i W. Jędrzejewiczowie, B. Miedziński, E. Rydz-Śmigły, W. Sławek, K. Świtalski.
Wobec zagrożenia II wojną światową w zreformowanym obozie rządzącym szczególnie wzrosło znaczenie Rydza-Śmigłego. Po przegranej kampanii wrześniowej działacze sanacji stali się celem ostrej krytyki i byli odsuwani od stanowisk państwowych w rządzie polskim na emigracji.

Przewrót majowy - zamach stanu dokonany w Polsce przez marszałka Józefa Piłsudskiego w dniach 12 maja - 15 maja 1926 r. W nocy z 11 na 12 maja w warszawskim garnizonie ogłoszono alarm, część oddziałów wymaszerowała do Rembertowa i oddała się pod dowództwo Piłsudskiego. Około godziny 17. na moście Poniatowskiego doszło do spotkania Piłsudskiego z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim Marszałek chciał ustąpienia gabinetu Witosa, prezydent żądał natomiast kapitulacji przeciwnika. Po załamaniu się pertraktacji około godziny 19 rozpoczęły się pierwsze walki. W wyniku zamachu powstał pierwszy rząd Kazimierza Bartla, w którym Piłsudski został ministrem spraw wojskowych. 31 maja Zgromadzenie Narodowe wybrało Piłsudskiego prezydentem, ten jednak nie przyjął funkcji; ostatecznie głową państwa został popierany przez Piłsudskiego Ignacy Mościcki.

Polityka gospodarcza - Po 1918 sytuacja w większości europejskich krajów, które brały udział w wojnie wyglądała podobnie - panowała wysoka inflacja, brakowało żywności, handel stał na skraju załamania, a zadłużenie w amerykańskich bankach sięgało monstrualnych sum. Sytuacja młodego państwo polskiego, była o tyle gorsza, że jeszcze do 1921 r. łożyło na „wojnę o granice”, oraz brakowało w nim maszyn i surowców co zostało spowodowane gospodarką rabunkową zaborców.Po 1924 r. panowało ożywienie w handlu i gospodarce zarówno Polski jak i na całym świecie. Rosła produkcja, malało bezrobocie, powracała wymienialność pieniądza na złoto co sprzyjało stabilizacji cen. Wszystko zmierzało w dobrą stronę i nikt nie przypuszczał, że może przyjść najgorsze. Wszyscy zaczęli wyprzedawać akcje w obawie przed utratą oszczędności. To wydarzenie spowodowało łańcuch konsekwencji. Zaczęły bankrutować firmy i banki. Rosło bezrobocie a zarobki gwałtownie zmalały. Polska była trzecim krajem pod względem jego rozmiarów po Stanach Zjednoczonych i Niemczech.
Początkowo uważano, że należy czekać a kryzys sam przejdzie jednak do 1933 r. sytuacja się nie zmieniła. Wkrótce jednak podjęto działania interwencyjne: utworzono Fundusz Pracy, wprowadzono nowe podatki, a wpływy z nich przeznaczono na tworzenie miejsc pracy przy np. budowie dróg i wodociągów. Polska nie miała takich funduszy jak np. Stany Zjednoczone dlatego wychodzenie z kryzysu trwało dłużej - za jego koniec przyjmuje się 1935 r.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odzyskanie niepodległości przez Polskę wersja rozszerzona 2
Scenariusz obchodów? rocznicy odzyskania Niepodległości przez Polskę(1)
Scenariusz uroczystości poświęconej? rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę
Scenariusz inscenizacji z okazji rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, plany i scenariusz
Scenariusz apelu z okazji Odzyskania niepodleglosci przez Polske
Odzyskanie niepodległości przez Polskę, Do szkoły, Różności
Odzyskanie niepodległości przez Polskę wersja rozszerzona 2
Scenariusz obchodów? rocznicy odzyskania Niepodległości przez Polskę(1)
Przyczyny i okoliczności odzyskania niepodległości przez Polskę
LISTOPADOWE REFLEKSJE esej o odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku
Odzyskanie niepodleglosci przez Polske
Ozdyskanie niepodległosci przez Polskę
W czasie wielkiej emigracji poeci działali na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległośc1x
Scenariusz uroczystości z okazji odzyskania przez Polskę niepodległości
Skutki przyjęcia przez Polskę wspólnej polityki rolnej UE
ściąga 3a., zchomikowane, 35 000 edukacyjnych plików z każdej branży

więcej podobnych podstron